Γιορτάζοντας 25 χρόνια PlayStation

Πριν λίγες ημέρες, συγκεκριμένα στις 3 Δεκεμβρίου, το PlayStation έκλεισε το 25^ο έτος της ύπαρξής του. Λίγο πολύ όλοι γνωρίζουμε τις συμφωνίες και τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν πίσω από τις πόρτες και το πως οδηγηθήκαμε στη γέννηση της πρώτης κονσόλας. Όμως, δεν θα σταθούμε σε αυτά. Θα σταθούμε στην ουσία. Όπως δήλωσε πρόσφατα ο «πατέρας» του PlayStation, Ken Kutaragi, όταν ξεκίνησε την κατασκευή της πρώτης κονσόλας, το έκανε οραματιζόμενος ένα μέλλον όπου το gaming δεν θα ήταν μόνο για παιδιά.

Τα βιντεοπαιχνίδια κάποτε εστίαζαν καθαρά στη απλή διασκέδαση. Προφανώς, η τεχνολογία που υπήρχε τότε δεν άφηνε να κάνουν το βήμα παραπάνω. Στο μυαλό των περισσότερων ανθρώπων ήταν μια ασχολία που απευθύνονταν, λοιπόν, σε παιδιά, σε "χασομέρηδες" που σύχναζαν στα (κατά πολλούς γονείς) κακόφημα arcades ή στην ομάδα των "περιθωριακών" ή αλλιώς nerds. Το να είσαι ενήλικας και να ασχολείσαι ακόμα με video games ήταν κάτι που ντρεπόσουν να το πεις μπροστά σε ενήλικο κοινό. Ήταν το ένοχο σκοτεινό μυστικό σου. Προσωπικά η πρώτη μου επαφή με αυτά έγινε με το θρυλικό Atari που ήρθε σπίτι ως δώρο. Ωστόσο, επειδή γενικά είμαι από εκείνους που βαριούνται εύκολα, το συνεχόμενο κυνήγι για ένα απλά καλύτερο σκορ, δεν κατάφερε να με κρατήσει παραπάνω από ένα μήνα. Οπότε, το όποιο ενδιαφέρον γι’ αυτά εξανεμίστηκε πολύ γρήγορα. Στα χρόνια των δεκαεξάμπιτων μηχανημάτων που ακολούθησαν είχα δοκιμάσει (κυρίως σε σπίτια φίλων) να ασχοληθώ ξανά, αλλά το μικρόβιο δεν κατάφεραν ούτε τότε να μου το περάσουν καθώς η ουσία παρέμενε ίδια. Οπότε πλέον ήξερα ότι τα video games δεν ήταν για εμένα. Έτσι, ξέκοψα και κάθε επαφή μαζί τους, γιατί πολύ απλά μου ήταν αδιάφορα.

Φτάνοντας στο έτος 1998 και χωρίς να έχω ιδέα τι συμβαίνει στον χώρο, ανεβαίνω να πληρώσω τα κοινόχρηστα και βλέπω ένα παιδί μεγαλύτερο από εμένα κιόλας να παίζει στο Sega Saturn το Space Hulk. Ήταν ένα 3D παιχνίδι όπου μια ομάδα από space-marines αναλάμβανε αποστολές σε σκοτεινά τούνελ, στοχεύοντας στην εξόντωση τερατόμορφων εξωγήινων. Θυμάμαι τον εαυτό μου να έχει χαζέψει μπροστά στην τηλεόραση, αδυνατώντας να διαχειριστεί το πόσο είχαν αλλάξει τα βιντεοπαιχνίδια και το πόσο κινηματογραφικό ήταν όλο αυτό που παρακολουθούσα. Από εκείνη τη στιγμή κι ύστερα ήξερα ότι ήθελα οπωσδήποτε ένα «τέτοιο» Saturn. Έτσι, άρχισα να αγοράζω περιοδικά και πραγματικά ανακάλυψα έναν νέο κόσμο να ανοίγεται μπροστά μου. Το μάτι μου όμως (ως fan των θρίλερ-τρόμου) έπεσε πάνω σε ένα παιχνίδι που μόλις είχε κυκλοφορήσει. Αυτό ήταν το Resident Evil 2, το οποίο κυκλοφορούσε για ένα μηχάνημα που λεγόταν PlayStation.

Οπότε πλέον ήξερα τι παιχνίδι θα πάρω και ποια κονσόλα. Νομίζω είναι περιττό να περιγράψω το σοκ όταν ξεκίνησα να παίζω και την συγκίνηση όταν έβλεπα αυτό που φανταζόμουν από τις εικόνες των περιοδικών να παίρνει σάρκα και οστά μπροστά μου. Ήταν σα να έβλεπα πρώτη φορά βεγγαλικά! Μετά φυσικά ήρθε το Resident Evil 1 και μέσα από τα διάφορα demo γνώρισα μια ντουζίνα ακόμα άλλων επιλογών, όπως το Nightmare Creatures, το Tomb Raider, το Heart of Darkness, το Deathtrap Dungeon, το MediEvil, το Clock Tower, ενώ αργότερα ακολούθησε το Silent Hill, το Soul Reaver, το Driver, το Metal Gear Solid, το Final Fantasy, το Crash, το Dino Crisis και για να μη μακρηγορώ, μια ατελείωτη ακόμα λίστα τίτλων που μου μετάδωσε για τα καλά πλέον το «μικρόβιο» του gamer.

Πιστεύω πως εκείνη η εποχή, καθώς το περιεχόμενο γινόταν ολοένα και πιο ενήλικο, ήταν η μεταβατική περίοδος που πρώτιστος άλλαζε το ηλικιακό target group του μέσου, τινάζοντας σιγά σιγά από πάνω του τη ρετσινιά της «παιδικής ασθένειας».  Ήταν η μοναξιά του ήρωα που σε μαγνήτιζε και σε παρέσυρε σε ταξίδια ατέλειωτης εξερεύνησης και επίλυσης προκλητικών γρίφων σε κόσμους όπου μπορούσες να δραπετεύσεις απ’ την καθημερινότητα, έχοντας ως μοναδικό όριο τη φαντασία του developer. Όλο αυτό άρχισε να δένει με όμορφες ιστορίες. Άλλοτε τρομακτικές, άλλοτε μαγικές, άλλοτε καμωμένες με μεγάλο κόπο ώστε να βγουν στην επιφάνεια, όμως κατάφερναν με κάποιο τρόπο πάντα να κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον και τη δίψα του ενήλικου κοινού, το οποίο παίζοντας διαρκώς οραματίζοταν το πόσο ακόμα μπορεί να εξελιχθεί και που μπορεί να πάει αυτό το μέσο.

Αναμφίβολα, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο και παράλληλα με την εξέλιξη της τεχνολογίας, όλες οι εταιρίες έβαλαν το λιθαράκι τους για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο. Το PlayStation, ωστόσο, ήταν η πρώτη κονσόλα που έκανε το gaming mainstream, φέρνοντάς το από το παιδικό δωμάτιο στο σαλόνι, καθώς προσέφερε τόσες πολλές και διαφορετικές εμπειρίες που κανείς έως τότε δεν μπορούσε να φανταστεί ότι ήταν ικανή να προσφέρει μια οικιακή κονσόλα. Ζούσαμε μια εποχή που οτιδήποτε, από ένα ήπιο άγχος, μέχρι μια βαθιά και φοβερή αίσθηση του επικείμενου κινδύνου, μπορούσε να ενσταλαχτεί μέσα μας με το πάτημα μερικών κουμπιών. Έβλεπες ενήλικες να συγκεντρώνονται σε σπίτια και να διοργανώνουν βραδιές gaming, όπως συνήθιζαν να κάνουν σε έναν αθλητικό αγώνα, αναζητώντας τη σωστή διαδρομή ή την επίλυση ενός δύσκολου γρίφου.

Ήταν αυτό που μερικά χρόνια αργότερα έκανε μια ομάδα φαντάρων να περιμένει να φύγουν οι υψηλόβαθμοι για να πάρουν παραμάσχαλα ένα PS2 και μια 21’’ τηλεόραση, ζώντας live action Metal Gear καταστάσεις, περνώντας τοίχο-τοίχο κάτω από κάμερες και σκοπιές, μέχρι να φτάσουν στο επιλοχάδικο και να βυθιστούν στον κόσμο του Final Fantasy X, του Devil May Cry, του Metal Gear Solid 2, του Need for Speed: Hot Pursuit 2, του Ico και του Medal of Honor Frontline (φήμες λένε πως για χάρη του τελευταίου γλίτωσαν την καμπάνα του λοχαγού όταν τους έκανε τσακωτούς). Ήταν επίσης η πρόκληση αυτή που έφερνε νέο κόσμο στο προσκήνιο και τους σφυρηλατούσε ως μελλοντικούς gamers. Έβλεπες gaming χαρακτήρες να πρωταγωνιστούν σε διαφημίσεις, εξώφυλλα lifestyle περιοδικών, τηλεοπτικές εκπομπές και σε ειδήσεις στα κεντρικά δελτία. Πριν μερικά χρόνια κάτι τέτοιο όχι απλά ήταν αδιανόητο, αλλά αστείο για τον περισσότερο κόσμο.

Ασφαλώς και ο πυρήνας των παιχνιδιών είναι η διασκέδαση, είναι ο ίδιος ο λόγος της ύπαρξής τους. Μέσα όμως σε όλο αυτό τον εικονικό σωρό, κάποιοι όπως ο Kutaragi και αρκετοί ακόμα, είχαν το όραμα να προχωρήσουν το μέσο παραπέρα σε αυτό που η σημερινή γενιά αντιλαμβάνεται ως gaming. Μεταξύ μας, γράφοντας αυτό μου ήρθε στο μυαλό το Fortnite, αλλά δεν έχει καμία σημασία! Οι πιο ρομαντικοί καταλαβαίνουν τι θέλω να πω. Άλλωστε κι αυτοί όταν ήταν παιδιά, φαντάζομαι κάτι αντίστοιχο έπαιζαν μέχρι να ωριμάσουν και να ψαχτούν λίγο παραπάνω. Η παράδοση και η «εμμονή» της Sony στο ενήλικο περιεχόμενο ήταν κάτι που συνεχίστηκε στο PlayStation 2, στο 3 και μέχρι τις μέρες μας στο PS4. Οι κονσόλες της έγιναν ένα φουτουριστικό lifestyle gadget τόσο εμφανισιακά όσο και ουσιαστικά, απόλυτα συγχρονισμένο με τις τεχνολογικές τάσεις της κάθε εποχής, όπως το CD-Rom, το DVD, το Blu-ray, το on-line gaming και το VR, ενώ δεν έχασε την ευκαιρία να εκμεταλλευτεί στραβοπατήματα αντίπαλων εταιριών, προωθώντας καμπάνιες που ουσιαστικά έκαναν το αυτονόητο. Το PlayStation επωφελήθηκε από την εμπορικότητα, πάνω στην οποία έπαιξε τεράστιο ρόλο το τμήμα marketing της εταιρίας, συνδέοντας το όνομα του brand με τους ενήλικες και διαφημίσεις στοχευμένες ειδικά πάνω τους, για τις οποίες δεν δίστασε να επιστρατεύσει μέχρι και τον David Lynch για να τις σκηνοθετήσει. Κατάφερε επίσης να συνδέσει το όνομά του με πανέξυπνες ατάκες όπως το «do not underestimate the power», «the third place» «this is living», «long live play» και «4 the players». Κάτι που εξακολουθεί να κάνει μέχρι σήμερα. Σε αντίθεση με άλλες εταιρίες που μπέρδευαν τους καταναλωτές με περίεργα περιφερειακά και υπηρεσίες, ο υποψήφιος αγοραστής μιας PlayStation κονσόλας ήξερε ακριβώς για ποιο λόγο την αγοράζει και τι είδους παιχνίδια θα παίξει σε αυτή.

Σαφέστατα όλες οι εταιρίες μαζί, από την Amstrad και την Amiga, την Nintendo και τη Sega, την Sony και την Microsoft, ακόμα και αποτυχημένες προσπάθειες όπως αυτές της Phillips και της Panasonic, έβαλαν το χεράκι τους και διαμόρφωσαν το gaming όπως το απολαμβάνουμε σήμερα. Ήταν κάποιος μηχανισμός ενός αποκλειστικού παιχνιδιού; Ήταν κάποιο καινοτόμο περιφερειακό; Ήταν κάποια υπηρεσία; Ήταν απλά ένα παράθυρο διαφυγής; Ό,τι και να ήταν, όλες μαζί αποτέλεσαν και αποτελούν μια αναπόσπαστη αλυσίδα που ο κάθε κρίκος οφείλει την ύπαρξή του στους κρίκους που προηγηθήκαν πριν από αυτόν. Στο κάτω κάτω αυτό που έμεινε στο τέλος, ότι συσκευή κι αν πιάσαμε στα χέρια μας, ήταν οι εμπειρίες που βιώσαμε. Από το να παίζουμε τένις με μερικά pixels, να προσπαθούμε να βάλουμε σε μια σειρά μερικά τουβλάκια, να μαζεύουμε κρίκους και νομίσματα από πλατφόρμα σε πλατφόρμα, να ψάχνουμε στη ζούγκλα και μυστικούς τύμβους τη λύση γρίφων, να μας κυνηγούν ζόμπι και μεταλλαγμένα σκυλιά, να ανοίγουμε πύλες με ένα όπλο ανακαλύπτοντας σκοτεινές συνομωσίες, να πάρουμε τα διπλώματα σε racing αγώνες, να μάθουμε πως γίνεται ένα fatality, να εξερευνούμε θανατηφόρα διαστημικά δαχτυλίδια, να κάνουμε στρατιωτική απόβαση στην Νορμανδία, να τα βάζουμε με Ολύμπιους Θεούς και Ιαπωνικούς δαίμονες, να περνούμε μια οδύσσεια συγκεντρώνοντας έναν ολόκληρο γαλαξία σε μια κοινή απειλή, να βυθιζόμαστε σε υποβρύχιες υδάτινες πόλεις, ή να συγκινούμαστε μπροστά σε μια σχέση πατέρα-κόρης που βλέπουμε να ανθίζει και τόσες μα τόσες ακόμα αμέτρητες εμπειρίες που βιώσαμε και έρχονται τα επόμενα χρόνια.

Για εμένα o «δούρειος ίππος» που με εισήγαγε στον μαγικό κόσμο των βιντεοπαιχνιδιών, όπως και αρκετό ακόμα κόσμο εκεί έξω, κάνοντάς με μέχρι σήμερα να ασχολούμαι με τα βιντεοπαιχνίδια, οφείλεται στο PlayStation και σε ότι ανακάλυψα εντός κι εκτός της συγκεκριμένης πλατφόρμας αργότερα. Σίγουρα καλό είναι να βλέπουμε αυτόν τον υπέροχο ψηφιακό κόσμο χωρίς παρωπίδες και να δίνουμε αν έχουμε την δυνατότητα σε όλες τις εταιρίες την ευκαιρία να μας δείξουν τις προτάσεις τους, γιατί είναι πολύ πιθανό να εκπλαγούμε. Όσον αφορά το PlayStation, όμως, είναι μοιραία αναπόσπαστο κομμάτι της προσωπικής μου gaming κουλτούρας. Το εισαγωγικό intro της πρώτης κονσόλας πάντα θα μου ξυπνά γλυκές αναμνήσεις και θα με ανατριχιάζει όσα χρόνια κι αν περάσουν. Το μέλλον προμηνύεται ακόμα πιο υπέροχο. Ας ελπίσουμε ότι θα μας προσφέρει ακόμα καλύτερες εμπειρίες που θα μπουν στην καρδιά μας και θα μας κάνουν να μιλάμε και να θυμόμαστε όμορφες στιγμές για ακόμα 25 χρόνια.

Αν κι εσείς έχετε δικές σας ιστορίες να πείτε για τον ρόλο που έπαιξε στην gaming ζωή σας ή απλά να καταθέσετε τι σημαίνουν για εσάς αυτά τα 25 χρόνια του PlayStation, θα χαρούμε να το μοιραστείτε μαζί μας στα σχόλια.