Τα σταφύλια οφείλουν την ύπαρξή τους στην εξαφάνιση των δεινοσαύρων

Τα σταφύλια, που αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του ανθρώπινου πολιτισμού εδώ και χιλιάδες χρόνια, αφού σε αυτά βασίζεται το κρασί, ένα από τα δημοφιλέστερα ποτά από την αρχαιότητα, ίσως να μην είχαν διαδοθεί τόσο πολύ αν δεν είχαν εξαφανιστεί οι δεινόσαυροι! Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από πρόσφατη έρευνα που δείχνει ότι η πρόσκρουση αστεροειδούς πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια, η οποία οδήγησε στον αφανισμό των δεινοσαύρων, δημιούργησε συνθήκες ευνοϊκές για την ευδοκίμηση άλλων φυτών και ζώων στον πλανήτη, μεταξύ των οποίων και τα σταφύλια.

Αναλυτικότερα, απολιθωμένοι σπόροι σταφυλιών βρέθηκαν στη Νότια Αμερική, που χρονολογούνται από 19 έως 60 εκατομμύρια χρόνια πριν, προσφέροντας νέες πληροφορίες για το πώς τα φρούτα αυτά καθιερώθηκαν παγκοσμίως. Η σχετική επιστημονική μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Plants, αναλύει τους παλαιότερους γνωστούς σπόρους σταφυλιών από το δυτικό ημισφαίριο.

"Αυτά είναι τα παλαιότερα σταφύλια που έχουν βρεθεί ποτέ σε αυτό το μέρος του κόσμου και είναι μερικά εκατομμύρια χρόνια νεότερα από τα παλαιότερα που έχουν βρεθεί ποτέ στην άλλη πλευρά του πλανήτη", δήλωσε ο Fabiany Herrera, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης και βοηθός επιμελητής παλαιοβοτανικής στο Μουσείο Field στο Σικάγο. Το εύρημα αυτό είναι σημαντικό, διότι αποδεικνύει την εξάπλωση των σταφυλιών μετά την εξαφάνιση των δεινοσαύρων, η οποία επηρέασε βαθιά τη ζωή των φυτών και τη σύνθεση των δασών.

Οι πραγματικοί καρποί σπάνια απολιθώνονται, αλλά οι σπόροι απολιθώνονται σχετικά συχνά, παρέχοντας κρίσιμες πληροφορίες για την αρχαία ζωή των φυτών. Η αναζήτηση του Herrera για απολιθώματα σπόρων σταφυλιού ξεκίνησε πριν από χρόνια, εμπνευσμένη από τον σύμβουλο του διδακτορικού του, Steven Manchester, ο οποίος δημοσίευσε μια εργασία σχετικά με απολιθώματα ινδικών σταφυλιών. Τα παλαιότερα απολιθώματα σπόρων σταφυλιού, που χρονολογούνται πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια, είχαν βρεθεί στο παρελθόν στην Ινδία. Η αναζήτηση αντίστοιχων, τέτοιων απολιθωμάτων στη Νότια Αμερική ήταν μια πρόκληση, παρόμοια με την εύρεση βελόνας στα άχυρα. Ωστόσο, το 2022, ο Herrera και η συν-συγγραφέας Mónica Carvalho ανακάλυψαν ένα απολίθωμα σπόρου σταφυλιού ηλικίας 60 εκατομμυρίων ετών στις κολομβιανές Άνδεις, αναδεικνύοντας την παγκόσμια εξάπλωση και εξέλιξη αυτών των φυτών.

Η ανακάλυψη πολλαπλών απολιθωμένων σπόρων σταφυλιού σε όλη τη Νότια και Κεντρική Αμερική αποκάλυψε εννέα νέα είδη, γεγονός που υποδηλώνει μια πολύπλοκη εξελικτική ιστορία. Η εξαφάνιση των δεινοσαύρων πιθανότατα μεταμόρφωσε τα δασικά οικοσυστήματα, δημιουργώντας πυκνότερα δάση με περισσότερα στρώματα υπορόφου και θόλου, τα οποία ευνοούσαν τα αναρριχώμενα φυτά όπως τα σταφύλια. Αυτή την περίοδο παρατηρήθηκε μια αύξηση των φυτών που χρησιμοποιούσαν κληματσίδες για να φτάσουν στο φως του ήλιου, επωφελούμενα από τα πρόσφατα υπερτροφικά τροπικά δάση. Τα πουλιά και τα θηλαστικά που εμφανίστηκαν σε μεγαλύτερη ποικιλομορφία μετά την εξαφάνιση των δεινοσαύρων, πιθανώς έπαιξαν ρόλο στη διασπορά των σπόρων των σταφυλιών, βοηθώντας την εξάπλωση και την προσαρμογή τους.

Η έρευνα αυτή υπογραμμίζει, λοιπόν, την ανθεκτικότητα των σταφυλιών και την ικανότητά τους να ευδοκιμούν και να προσαρμόζονται επί εκατομμύρια χρόνια, παρά τις περιφερειακές εξαφανίσεις. Η μελέτη παραπέμπει επίσης σε ευρύτερα πρότυπα εξέλιξης και εξαφάνισης των φυτών, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με το τι προκάλεσε αυτές τις εξαφανίσεις τα τελευταία 60 εκατομμύρια χρόνια.