Bonus Round: Έχουν θέση τα περιοδικά στην εποχή μας;

Αν δεν έχουν, πρέπει να την εφεύρουμε…
31 Ιανουαρίου 2020 14:23
Bonus Round: Έχουν θέση τα περιοδικά στην εποχή μας;

Η γενιά που μεγάλωσε τη δεκαετία του 90 είναι η τελευταία γενιά που έζησε σε μια internet-free κοινωνία. Σε μια τέτοια κοινωνία, αν είχες κάποιο χόμπι, τότε σίγουρα είχες κι ένα αγαπημένο περιοδικό, το οποίο αγόραζες και διάβαζες ευλαβικά μέχρι την τελευταία λέξη, κάθε μήνα. Τώρα, δεν είμαι άνθρωπος που εξιδανικεύει το παρελθόν, ούτε θα με ακούστε συχνά να ξεστομίζω το κλασικό: “παλιά ήταν καλύτερα”. Γενικά μιλώντας, δεν ήταν. Ήταν σίγουρα πιο απλά, αλλά το “καλύτερα” σηκώνει μεγάλη συζήτηση. Ούτε θα ήθελα να πάω την κουβέντα σε μια νοσταλγική επίκληση στο συναίσθημα. Αυτό θα ήταν πολύ εύκολο αλλά και “κενό”.

“Και περιμέναμε με αγωνία έξω από το μαγαζί να έρθει το φορτηγό με τα καινούργια περιοδικά και αν τελικά δεν βρισκόταν μέσα αυτό που περιμέναμε, γυρνούσαμε σπίτι με τα μούτρα κάτω. Αν πάλι ήταν, το αρπάζαμε και τρέχαμε να κλειστούμε στο δωμάτιο μας, να βάλουμε -εισαγωγή νοσταλγικής ροκ μπάντας των 90s- να παίζει, για να το μελετήσουμε όπως δεν μελετούσαμε ποτέ τίποτε άλλο. Πρώτα ένα προσεκτικό, αργό ξεφύλλισμα για να δούμε τα θέματα και μετά βουτιά στα κείμενα με μια “δίψα” που έχει πια χαθεί.”

Ναι… όχι. H δική μου πρόταση δεν στηρίζεται στο “θυμάστε τι ωραία ήταν τότε” αλλά σε μια, κατ’ εμέ, ορθολογική υπεράσπιση του έντυπου τύπου στο σήμερα. Γιατί, πιστεύω ακράδαντα πως στέκουν ακόμα μερικά σοβαρά επιχειρήματα υπέρ των περιοδικών στη σημερινή εποχή της υπερπληροφόρησης. Ναι, καλά καταλάβατε, αυτό είναι ένα μικρό κείμενο αφιερωμένο στις χαμένες αρετές των περιοδικών. Τα πλεονεκτήματα της σύγχρονης “ιντερνετικής” ενημέρωσης, ατελείωτα, προφανώς. Από την αμεσότητα, το multimedia του πράγματος, τον όγκο της πληροφορίας κ.τ.λ. Νομίζω τα ξέρουμε και τα βιώνουμε όλοι καθημερινά και δεν χρειάζεται να σταθώ αναλυτικά. Εκεί που νιώθω ότι οφείλω να σταθώ είναι στα λίγα αλλά σημαντικά, πλεονεκτήματα των περιοδικών.

Αρχικά, αγοράζοντας ένα περιοδικό, αγοράζεις ένα φιξ πακέτο ύλης. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει πως δεν μπορεί ένα θέμα/παιχνίδι να μονοπωλήσει την ενημέρωσή σου. Σημαίνει πως μέσα σε αυτό το πακέτο μπορεί να χωρέσει μια ποικιλία θεμάτων που κυμαίνονται από την πιο “mainstream sensation” της εποχής, μέχρι το πιο ιδιαίτερο, μικρό, αντισυμβατικό θέμα. Δίπλα στο μεγαθήριο της Rockstar και της κάθε Rockstar, μπορείς να έχεις κείμενα για πέντε ενδιαφέροντα indies, αφιέρωμα σε παλιό παιχνίδι, αρθράκι άποψης και πάει λέγοντας. Ο φιξαρισμένος όγκος ύλης ενός περιοδικού παρέχει προστασία στην ποικιλία των θεμάτων. Επειδή ο αναγνώστης αγοράζει το “πακέτο” και όχι ένα συγκεκριμένο θέμα. Έτσι, λοιπόν, το ένα δεν “τρώει” το άλλο, δεν το ανταγωνίζεται, αλλά, το “θρέφει”. Σε ένα περιοδικό, όλα έχουν (περίπου) την ίδια πιθανότητα να διαβαστούν από τον αναγνώστη. Προσέξτε, δεν υποστηρίζω πως σε ένα περιοδικό μπορείς να βρεις μεγαλύτερη ποικιλία ύλης απ’ ότι σε ολόκληρο το ίντερνετ.

Αυτό θα ήταν βλακώδες. Υποστηρίζω ότι η φύση του είναι τέτοια που στηρίζει με μεγαλύτερη “δικαιοσύνη” και ισοτιμία το εύρος της ύλης του απ’ ότι το χαοτικό διαδίκτυο, στο οποίο, πολύ λογικά, αν δεν είσαι μεγάλο “ψάρι”, είναι πολύ εύκολο να χαθείς στον απέραντο ωκεανό του. Υπάρχει φυσικά το μεγάλο θέμα που θα γίνει κι εξώφυλλο, αλλά, καθώς, η φύση των περιοδικών είναι διερευνητική όσο και πληροφοριακή, γιατί σπάνια θα ανοίξεις ένα περιοδικό κατευθείαν στην σελίδα ενός συγκεκριμένου θέματος αγνοώντας εντελώς όλα τα υπόλοιπα, αλλά θα το ξεφυλλίσεις, θα διερευνήσεις δηλαδή, υπάρχουν πολλές πιθανότητες να ανακαλύψεις και να διαβάσεις μια σαφώς μεγαλύτερη ποικιλία θεμάτων απ’ ότι θα διάβαζες στο ίντερνετ.

Ακούγεται παράδοξο αλλά, τουλάχιστον στην δική μου περίπτωση, είναι πέρα ως πέρα αληθινό. Έκοψα τα περιοδικά για περίπου τρία χρόνια, με την ψευδαίσθηση πως δεν τα χρειάζομαι πια. Σε αυτά τα τρία χρόνια ήμουν πολύ λιγότερο ενημερωμένος για τη βιομηχανία απ’ ότι πριν. Και το συνειδητοποίησα όταν άρχισα και πάλι να τα διαβάζω. Ακούγεται αντιφατικό, αλλά ο φιξ όγκος ύλης που διαβάζω μου προσφέρει πιο σφαιρική ενημέρωση από την ατελείωτη περιήγησή μου στο διαδίκτυο. Ή, για να είμαι πιο σωστός, μου καλύπτει κενά που δεν ήξερα καν ότι είχα.

Κι εδώ ερχόμαστε στο δεύτερο μεγάλο προτέρημα της φιξ ύλης: δεν είναι προσαρμοσμένη πάνω σου. Δυστυχώς, στην εποχής μας, που επιλέγουμε την ενημέρωση μας κυρίως από τίτλους στα social media, ενημερωνόμαστε πολύ στοχευμένα για πράγματα που ξέρουμε ήδη ότι μας ενδιαφέρουν και που ο κάθε αλγόριθμος που ελέγχει το περιεχόμενό μας, θεωρεί πως μας ενδιαφέρουν. Αυτή η στοχευμένη ενημέρωση μας θρέφει μεν με πολύ περισσότερο όγκο υλικού για τα αγαπημένα μας παιχνίδια/θέματα, αλλά ταυτόχρονα είναι πιθανό να μας στερεί την δυνατότητα επαφής με κάτι νέο.

Και φυσικά, υπάρχει ο παράγοντας χρόνος. Ένα περιοδικό δεν μπορεί να ανταγωνιστεί στην αμεσότητα της πληροφορίας, αλλά έχει το πλεονέκτημα του χρόνου. Της ψύχραιμης και υπολογισμένης άποψης/ανάλυσης που δεν γίνεται βιαστικά για να προλάβει να καβαλήσει το κύμα της “hot” επικαιρότητας. Η ταχύτητα με την οποία κινούνται τα πράγματα στο ίντερνετ είναι τρομακτική και, καλώς ή κακώς, οφείλεις να συμβαδίσεις αν θες να έχεις κάποια τύχη. Δεν αναφέρομαι μόνο σε ειδήσεις, αλλά και σε reviews, αφιερώματα κ.α.. Και έπειτα, πρέπει να τραβήξεις και την προσοχή ανάμεσα σε ατελείωτες άλλες πληροφορίες που διακινούνται εκείνη τη στιγμή, αλλιώς θα σε προσπεράσουν. Το περιοδικό είναι απαλλαγμένο από αυτήν την φρενίτιδα που επιβραβεύει την ταχύτητα και την υπερβολή σε εκφράσεις και απόψεις. Γιατί το σοκ πουλάει, η ψυχραιμία και η μετριοπάθεια όχι και τόσο. Ένα περιοδικό είναι εκ φύσεως πιο προσανατολισμένο στην ουσία, παρά στην φτηνή εντύπωση της στιγμής.

Ίσως, αυτή η τόσο θετικά διαμορφωμένη άποψη για τα περιοδικά να πηγάζει καθαρά από προσωπικά βιώματα και να μην αντανακλά τις σκέψεις των περισσότερων. Και με λύπη συχνά διαπιστώνω πως κυριαρχεί η άποψη ότι στην εποχή μας τα περιοδικά είναι περιττά και είναι θέμα χρόνου να χαθούν οριστικά. Υποθέτω πως στη νέα γενιά μοιάζουν με κειμήλια μιας άλλης εποχής. Εξάλλου, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια γενικότερη υποβάθμιση του γραπτού λόγου προς όφελος μιας “σερβιρισμένης” αφήγησης σε videos από τα νέα παιδιά. Είναι πιο εύκολο, πιο γρήγορο, πιο εύπεπτο και πιο κοντά στον τρόπο που βιώνουν τον κόσμο. Γι’ αυτό, έγραψα αυτό το μικρό κείμενο προσπαθώντας να αντιπαραβάλλω επιχειρήματα για την αξία τους. Τα περιοδικά μπορούν και πρέπει να έχουν μια σημαντική συμπληρωματική θέση στην σύγχρονη ενημέρωση του διαδικτύου.

Διαθέτουν χαρακτηριστικά και αρετές που έχουμε επιτακτική ανάγκη. Δεν είναι θέμα “γεροπαραξενιάς”, αλλά επιθυμίας μιας πιο ποιοτικής και σφαιρικής ενημέρωσης. Αντιλαμβάνομαι πως αυτή η συζήτηση μοιάζει βγαλμένη από τις αρχές του αιώνα και πως τα περιοδικά φαίνεται να “έχασαν”. Ακόμα και τεράστια διεθνή περιοδικά επιβιώνουν με δυσκολία, την ώρα που ο χώρος του gaming ειδικότερα μετρά τεράστιες απώλειες τα τελευταία χρόνια. Ενώ, στην Ελλάδα, αυτή η αγορά, δυστυχώς, φαίνεται τη δεδομένη στιγμή νεκρή. Ωστόσο, ελπίζω και εύχομαι σύντομα να επέλθει μια επανεκτίμηση της αξίας και της θέσης τους στις ζωές μας. Πιστεύω ειλικρινά πως μια τέτοια, ενδεχόμενη, εξέλιξη μόνο καλά μπορεί να προσφέρει. Ίσως πάλι, η εποχή να με έχει ξεπεράσει και μην το έχω πάρει είδηση…

Tags: