Οι καλύτερες ταινίες που η ΑΙ έδειξε τα “δόντια” της

Από τις ειδήσεις μέχρι και συζητήσεις μεταξύ φίλων και γνωστών σίγουρα έχει ακουστεί η λέξη «ΑΙ» ή ο όρος τεχνητή νοημοσύνη αφού η «έκρηξη» που έχει γίνει στον τομέα τους τελευταίους μήνες, παίρνει σοβαρές και δυνητικά επικίνδυνες διαστάσεις. Θα έχετε δει τι μπορεί να κάνει η ΑΙ μέσα από απτά δείγματα όπως το ChatGPT που καταφέρνει να περνάει μέχρι και ιατρικές εξετάσεις ή το MidJourney που φέρνει κυριολεκτικά την επανάσταση στην επεξεργασία εικόνας και βίντεο. Ειδικά το MidJourney έχει «φανταστεί» πολλά what If σενάρια -πάντα με τις εντολές του ανθρώπου- σε διάφορες ταινίες ή και σειρές, όπως π.χ. αν το Harry Potter γινόταν στα 80’s ή αν οι Avengers ήταν sitcom κωμική σειρά στα 90s. Και αυτό είναι μόνο η αρχή

Η τέχνη όμως έχει φανταστεί πολλές φορές το σενάριο της ΑΙ και το πώς θα αλληλοεπιδράσει με την ανθρωπότητα, με θετικές αλλά κυρίως αρνητικές εκβάσεις. Εδώ και πολλές δεκαετίες το concept της τεχνητής νοημοσύνης υπάρχει στον κινηματογράφο (πέραν των βιβλίων) με ένα πρώτο τρανταχτό παράδειγμα το "2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος" σε σκηνοθεσία Στάνλει Κιούμπρικ.

Στην παρακάτω λίστα συγκεντρώσαμε μερικές από τις καλύτερες ταινίες του είδους που η ΑΙ εμπλέκεται με τον έναν ή τον άλλον τρόπο στη κεντρική θεματολογία της. Κυρίως όμως αποτελούν ταινίες που ξετυλίγουν ένα υποθετικό σενάριο που πλέον αρχίζει δειλά-δειλά να φαντάζει διόλου υποθετικό. Ας πάμε στο ψητό

Her

Τι θα γινόταν αν ένας άνθρωπος ερωτευόταν μια τεχνητή νοημοσύνη; Στην ταινία που σκηνοθετεί ο Spike Jonze με πρωταγωνιστή τον Joaquin Phoenix ξετυλίγεται ακριβώς αυτό το σενάριο. Ο χαρακτήρας του Joaquin ζει σε ένα κόσμο που η ΑΙ έχει διεισδύσει παντού και είναι μέρος της καθημερινότητας. Ο ίδιος βγάζει τα προς το ζην του γράφοντας προσωπικά και συγκινητικά μηνύματα σε άλλους ανθρώπους. Νιώθωντας πληγωμένος από την προηγούμενή του σχέση, ιντριγκάρεται από μια ΑΙ που ονομάζεται «Σαμάνθα» (τη φωνή της δανείζει η Scarlett Johansson). Κάτι που ξεκινάει ως φιλία, αρχίζει να μεγαλώνει σε αμοιβαία αγάπη αλλά μπορούν να συνυπάρξουν; Πολλά υποθετικά σενάρια απαντώνται υπό το πρίσμα αυτής της ντραμεντί ταινίας.

Blade Runner

Στις ταινίες που δείχνουν με απόλυτο αλλά και εντελώς δυστοπικό τρόπο που μπορεί η ανθρωπότητα να καταντήσει λόγω της εξάπλωσης της ΑΙ. Ο Ridley Scott μεταφέρει την ιστορία του sci-fi βιβλίου «Do Androids Dream of Electric Sleep” του συγγραφέα Phlip K. Dick στη μεγάλη οθόνη με τρόπο που καθόρισε όχι μόνο το είδος των sci-fi αλλά αποτελεί το θεμέλιο  για το «cyberpunk» είδος. Ο αείμνηστος Βαγγέλης Παπαθανασίου υπογράφει μουσικά την ταινία τόσο αριστουργηματικά που καθόρισε το genre. Η ταινία με τον Harrison Ford διαδραματίζεται σε έναν κόσμο όπου άνθρωποι συνυπάρχουν με τους replicants -ένα είδος ανδροειδών που δεν έχουν καμία διαφορά στο πώς λειτουργούν από τους ανθρώπους.  Υπάρχουν όμως κάποια που ζουν παράνομα στον κόσμο και ο Deckard του Ford πρέπει να τα βρει και να τα «τερματίσει».

Blade Runner 2049

Αν υπήρχε ένα δυνητικά απόλυτο sequel σε μια ταινία-ορόσημο του σινεμά αυτό είναι το Blade Runner 2049. Ο Denis Villeneuve πήρε τα σκήπτρα από τον Ridley Scott και ζωγράφισε μια δική του, ακόμη βαθύτερη, στοχαστική και άκρως εντυπωσιακή μοντέρνα ιστορία στον cyberpunk κόσμο του. Το βλέπετε για να ολοκληρωθεί το «saga” προφανώς.

2001: A Space Odyssey

Ίσως η ταινία που έθεσε τα θεμέλια για τις διαβολές ΑΙ καθώς ο HAL 9000 αποτελεί το υπόδειγμα στο πώς στήθηκαν και γράφτηκαν μετέπειτα παρόμοιοι χαρακτήρες. Ο Κιούμπρικ, βασιζόμενος στο διήγημα του Άρθουρ Κλαρκ «The Sentinel” μεταφέρει στην οθόνη πως μια ΑΙ μπορεί να παγιδεύσει αστροναύτες σε έναν διαστημικό σταθμό -χωρίς να προχωράμε σε τυχόν spoilers. Η τεχνητή νοημοσύνη βρίσκεται στο επίκεντρο αλλά και το θέμα της ανθρώπινης εξέλιξης και της αναζήτησης εξωγήινης ζωής. Ένα από τα φιλμ-ορόσημα του sci-fi που σήμερα θεματολογικά γίνεται πιο επίκαιρη από ποτέ.

Moon

O Duncan Jones (γιος του David Bowie) σκηνοθέτησε μια από τις καλύτερες αλλά και underrated ταινίες του scifi είδους όπου στη θεματολογία της η ΑΙ παίζει καθοριστικό ρόλο. Θυμίζει την  προηγούμενη της λίστας καθώς οι παραλληλισμοί με το “2001” είναι εμφανής. Ο Sam Bell είναι ένας επιστάτης σε μια απομακρυσμένη σεληνιακή βάση με μοναδική συντροφιά τον «GERTY” μια τεχνητή νοημοσύνη που τον βοηθάει καθημερινά. Μόνο που όλα δε δείχνουν όπως είναι και μια συνομωσία που φτάνει ως τη Γη ξετυλίγεται με επικά plot twists στην πορεία. Εδώ καταφέρνει να περάσει τα μηνύματά του με -πρακτικά- μηδενικό budget, με έναν συγκλονιστικό Sam Rockwell, τον Kevin Spacey στη φωνή της ΑΙ και μια μουσική υπόκρουση δια χειρός Clint Mansell που είναι όλα τα λεφτά.

Terminator 2: Judgment Day

Τι να πούμε για την ταινία του James Cameron που έβαλε και αυτή το λιθαράκι της για να γίνει ορόσημο του sci-fi είδους, που δεν έχει ήδη ειπωθεί; Είναι αδύνατον η εναρκτήρια σκηνή της ταινίας με το «Future War” (δείτε το βίντεο από πάνω) να μη σας ψήσει. Σε αυτή περιγράφεται με γλαφυρό και ωμό τρόπο πως η τεχνητή νοημοσύνη του Skynet ξεστράτησε, κατέστρεψε τον κόσμο στέλνοντας όλα τα πυρηνικά πάνω του και επικράτησε του ανθρώπινου είδους κατασκευάζοντας «ομοίους» του. Δεν είναι τυχαίο που στις μέρες λέμε να αποφύγουμε το «σενάριο του Skynet”.

The Matrix Trilogy

Οι αδερφές Wachowski έγραψαν ιστορία όταν φαντάστηκαν το σενάριο του Matrix, το οποίο πλέον μέχρι και επιστήμονες αρχίζουν να θεωρούν ότι ίσως να είναι πραγματικότητα το να ζούμε μέσα στο δικό μας ψηφιακό κόσμο, τον οποίο δημιούργησε κάποια ανώτερη τεχνητή νοημοσύνη. Ένα από τα κύρια σενάρια που θίγει μέσα από τον «αλγόριθμο» του κακού Agent Smith είναι πως εάν του καρφωθεί ένας στόχος, η ΑΙ θα κάνει τα πάντα για να τον επιτύχει. Εκτός κι αν βρεθεί στο διάβα του ένας Keanu Reeves και του μάθει με μερικές σφαλιάρες και ακροβατικά kung-fu τι σημαίνει «ανθρωπότητα».

Ex Machina

Από τις πιο προσγειωμένες στη δική μας πραγματικότητα είναι το Ex Machina του Alex Garland με πρωταγωνιστές τους Oscar Isaac, Alicia Vikander και Domnhall Gleeson. Ένας μεγιστάνας της tech βιομηχανίας προσκαλεί έναν υπάλληλό του για μια διαμονή στο πολυτελέστατο και απομονωμένο του σπίτι. Εκεί του αποκαλύπτει ότι κατασκεύασε ένα ανθρώπινο ρομπότ ενσωματώνοντας την τεχνητή νοημοσύνη και έτσι γεννιέται η Ava. Ο χαρακτήρας του Gleeson έχει ως σκοπό να κρίνει εάν η Ava είναι ικανή να σκεφτεί και να έχει ανθρώπινη συνείδηση μέσα από μια σειρά ειδικών τεστ. Η αλληλεπίδρασή του όμως θα φέρει ανεξέλεγκτα αποτελέσματα και ανατροπές που φέρνουν στο μυαλό τόσο τον «Εξολοθρευτή» όσο και το «2001».

Upgrade (2018)

Από τις νεότερες ταινίες γύρω από την ΑΙ που αξίζει να δείτε είναι το indie διαμαντάκι του Leigh Whannell. Μια μείξη cyberpunk, ταινίας δράσης και στοιχεία body horror συνθέτουν το Upgrade. Σε αυτό ο Logan Marshall-Green υποδύεται έναν μηχανικό που τον χτυπά άσχημα η μοίρα και μένει παράλυτος. Ένας tech μεγιστάνας εμφανίζεται σαν ευεργέτης με σκοπό να του αλλάξει τη ζωή προσφέροντάς του το STEM: ένα τσιπ με ΑΙ το οποίο ανακτά την ικανότητα να κινείται. Μόνο που αυτό το STEM και η ΑΙ έχουν μερικές αιματηρές ορέξεις που βάζουν τον πρωταγωνιστή σε ένα μονοπάτι εκδίκησης με απρόβλεπτες εξελίξεις.

A.I. Artificial Intelligence

Και ο θρυλικός Steven Spielberg δοκίμασε την σκηνοθετική του ματιά στο θέμα της ΑΙ με την ομότιτλη ταινία. Θυμίζοντας έναν sci-fi «Πινόκιο», το σενάριο εξιστορεί την περιπέτεια ενός εξελιγμένου ανθρωπειδούς αγοριού που επιθυμεί να γίνει «αληθινός» και να κερδίσει την αγάπη της μητέρας του. Ο Harry Joel Osment (6^η Αίσθηση) παίζει το αγόρι-Mecha σε έναν κόσμο που η ανθρωπότητα βασίζεται για τα πάντα στη βοήθεια των μηχανών. Η πιο «παραμυθένια» και περιπετειώδης από όλες της λίστας.