Poor Things: Ο Λάνθιμος γιορτάζει την ζωή με τον δικό του μοναδικό τρόπο - Review

Είναι εξίσου ευχάριστο όσο και εντυπωσιακό να παρακολουθείς την εξέλιξη του Γιώργου Λάνθιμου μέσα στα χρόνια. Το πιο ενδιαφέρον, γιατί ακούγεται και κάπως παράδοξο, είναι ότι ο Λάνθιμος του Hollywood φαίνεται πιο περιπετειώδης δημιουργικά απ’ ότι έξω από αυτό. Οι ταινίες με τον στενό συνεργάτη του, Ευθύμη Φιλίππου, παρότι εξαιρετικές (και πολύ ιδιαίτερες σαν αφετηρία), νομίζω δεν μπορεί κανείς να αρνηθεί ότι χαρακτηρίζονται από ένα συγκεκριμένο ύφος που συχνά φαντάζει άκαμπτο: αποστειρωμένη, ψυχρή αισθητική, συναισθηματικά ξύλινοι χαρακτήρες, έντονοι συμβολισμοί, μαύρο, ειρωνικό χιούμορ και με μια αυστηρή δραματική προσέγγιση στα θέματά τους.

Ο Λάνθιμος του Hollywood φαίνεται πιο χαλαρός, πιο άνετος, ίσως πιο απελευθερωμένος. Το "Poor Things" είναι με διαφορά η πιο ανάλαφρη ταινία του, η πιο προσιτή, η πιο συμβατική μεν αφηγηματικά αλλά και η πιο πληθωρική αισθητικά. Το κυριότερο όμως είναι το εξής: παραμένει μια εκκεντρική δημιουργία, ένα έργο με έντονη καλλιτεχνική σφραγίδα και κατεύθυνση από πίσω. Δεν “ξεπουλήθηκε” δηλαδή ο Λάνθιμος, ούτε καν συμβιβάστηκε. Φαίνεται απλά ότι κατάφερε να φέρει το πράγμα στα μέτρα του, που ήταν και το ιδανικότερο σενάριο όταν πήρε την απόφαση να μπει βαθύτερα στο “σύστημα”.

Το Poor Things λοιπόν βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο του Alasdair Gray και είναι χοντρικά μια αναδιήγηση της κεντρικής ιδέας του Frankenstein, ως μια ιστορία εξερεύνησης και αυτό-ανακάλυψης μιας γυναίκας. Ένας αμφιλεγόμενος επιστήμονας (Willem Dafoe) ξαναδίνει ζωή σε μια -σχεδόν- πεθαμένη κοπέλα (Emma Stone) η οποία είναι σαν να ξαναγεννιέται από την αρχή σε ένα ενήλικο σώμα. Όλη η ταινία είναι η εξερεύνηση και η δημιουργία της ταυτότητάς της, περνώντας από όλα τα βασικά εξελικτικά στάδια.

Χρησιμοποιώντας παραμορφωμένους φακούς και αντισυμβατικές λήψεις, παίζοντας με το χρώμα, και ντύνοντας τις περιπέτειες της ηρωίδας του, Bella Baxter, με ένα “ακούρδιστο”, σχεδόν πειραματικό, soundtrack, ο Λάνθιμος πλάθει έναν κόσμο ιμπρεσιονιστικό, μια εναλλακτική ρετρό – φουτουριστική ιστορική πραγματικότητα που δεν την ενδιαφέρει να περιοριστεί σε ένα αυστηρά ρεαλιστικό πλαίσιο.

Κλείνοντας το μάτι στα έργα του γερμανικού εξπρεσιονισμού των αρχών του 20^ου αιώνα και σμίγοντας ρομαντισμό και σουρεαλισμό σε ένα αλλόκοτο σύνολο, δημιουργεί μια ασυνήθιστη αισθητική που συνεχώς εκπλήσσει και σαγηνεύει. Και το κυριότερο, όλες αυτές οι δημιουργικές επιλογές δεν μοιάζουν αυθαίρετες αλλά εξυπηρετούν εκφραστικά το κεντρικό θέμα που είναι ο κόσμος από την οπτική της πρωταγωνίστριας, όσο μεγαλώνει πνευματικά, διευρύνει την παλέτα της αντίληψής της και αλλάζει τον τρόπο που βλέπει τα πράγματα.

Από την αστεία ατσουμπαλοσύνη της βρεφικής ηλικίας, στην σεξουαλική αφύπνιση και τον ηδονισμό της εφηβείας μέχρι την επίπονη συνειδητοποίηση της ενηλικίωσης και την ωρίμανση της προσωπικότητας, το Poor Things είναι μια υπέροχα εκκεντρική ιστορία υπαρξιακής και κοινωνικής εξερεύνησης. Σε όλο αυτό το ταξίδι ο Λάνθιμος καταφέρνει να θίξει, να καυτηριάσει και να αναδείξει ένα σωρό θέματα: τα πατριαρχικά πιστεύω, την σχέση μας με το σεξ, τα χρήματα και την ανισότητα, την θέση μας σε έναν βαθιά και πολύπλοκα άδικο κόσμο, τα όρια της επιστήμης και αρκετά ακόμα.

Η απόλυτη ειλικρίνεια σε συνδυασμό με τον ωμό ορθολογισμό της, κάνει την Bella έναν κυματοθραύστη πάνω στον οποίο κομματιάζονται κάθε λογής παράλογα κοινωνικά κατασκευάσματα. Η πεντάμορφη και το πατριαρχικό τέρας (ναι, το έκανα το φτηνό λογοπαίγνιο, δεν άντεξα). Η ταινία έχει έναν αυθεντικά φεμινιστικό πυρήνα αλλά δεν περιορίζεται σε αυτόν, συνθέτει ένα ευρύτερο φιλοσοφικό πορτραίτο για την προσέγγιση της ζωής και το σημαντικότερο, ποτέ δεν το κάνει με διδακτικά λογίδρια αλλά με μια υπέροχη φλεγματική ευστροφία.

Αυτό όμως που για μένα ξεχωρίζει ριζικά το Poor Things από όλα τα προηγούμενα έργα του Λάνθιμου είναι η θετική στάση του, η χαρά που ακτινοβολεί. Στην αχόρταγη και ατρόμητη διάθεση της πρωταγωνίστριάς για μάθηση και εξερεύνηση, η ταινία διαβάζεται πάνω απ΄ όλα ως μια γιορτή της ίδιας της ανθρώπινης ύπαρξης. Είναι με διαφορά η πιο “ζεστή” ταινία του Λάνθιμου και σίγουρα η πιο αστεία, αποκαλύπτοντας και το ανεξερεύνητο ακόμα κωμικό ταλέντο πολλών συντελεστών της.

Η Emma Stone είναι πραγματικά υπέροχη σε έναν ρόλο απαιτητικό τόσο σωματικά όσο και πνευματικά και θεωρώ δεδομένη την παρουσία της στα επερχόμενα Oscars, ενώ, δηλώνω εντυπωσιασμένος από το κωμικό ένστικτο του Mark Ruffalo. Είχαμε δει φυσικά ψήγματα των ικανοτήτων του αλλά εδώ κάνει μια αψεγάδιαστη ερμηνεία ως τον δήθεν, “απελευθερωμένο” Δον Ζουάν.

Πολύ συχνά ξεκαρδιστικό, αισθητικά μοναδικό και πάντα εύστροφο στην ρητορική του, το Poor Things είναι ένα εκκεντρικό roller coaster γεμάτο ενέργεια και αυθεντική εκτίμηση για το μαγικό αυτό μυστήριο που λέγεται ανθρώπινη ζωή.