Τα χταπόδια αυτοκαταστρέφονται μετά το ζευγάρωμα και τώρα ξέρουμε το λόγο

Αφού το θηλυκό χταπόδι αποθέσει τα αυγά του, σταματάει να τρέφεται και ξεκινά να αυτό-ακρωτηριάζεται, βγάζοντας το δέρμα του και δαγκώνοντας τις άκρες των πλοκαμιών του. Μέχρι να εκκολαφθούν τα νεογνά, η μητέρα είναι ήδη νεκρή, ενώ μετά από μερικούς μήνες πεθαίνει και ο πατέρας.

Το γεγονός αυτό είναι γνωστό και έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον των επιστημόνων από το 1944, με υποθέσεις να κάνουν λόγο για κάποιο μηχανισμός αυτοκαταστροφής που ενεργοποιείται σε μοριακό επίπεδο μετά το ζευγάρωμα.

Χρειάστηκαν 80 χρόνια αλλά τελικά βρήκαμε πως το ζευγάρωμα αλλάζει κρίσιμες βιοχημικές διεργασίες που βασίζονται στην χοληστερόλη και επηρεάζουν διάφορες ορμόνες στα θηλυκά χταπόδια.

Ξέρουμε πως η χοληστερόλη είναι σημαντική διατροφικά και σε διαφορετικά συστήματα διαβίβασης σημάτων στο σώμα. Εμπλέκεται παντού, από την ελαστικότητα των μεμβρανών των κυττάρων μέχρι την παραγωγή ορμονών του στρες, αλλά είναι μεγάλη έκπληξη να βλέπουμε πως παίζει ρόλο και στον κύκλο της ζωής. – Z. Yan Wang, μοριακός βιολόγος του University of Chicago

Ο οπτικός αδένας στα χταπόδια παίζει ρόλο στον προγραμματισμένο θάνατό τους και βρίσκεται ανάμεσα στα μάτια του χταποδιού, ενώ συνδέεται με τη σεξουαλική ανάπτυξη και με τη γήρανση των κεφαλόποδων. Οι επιστήμονες αφαίρεσαν τον αδένα από θηλυκά χταπόδια και είδαν πως έζησε για αρκετούς μήνες μετά την εναπόθεση των αυγών.

Μετά το ζευγάρωμα, φαίνεται πως ο οπτικός αδένας παράγει σεξουαλικές ορμόνες, ορμόνες που μοιάζουν με ινσουλίνη και πρόδρομους της χοληστερόλης. Και τα τρία αυτά μόρια συμβάλλουν τελικά στην ενεργοποίηση της αυτοκαταστροφής του χταποδιού.

Αυτό που μας εκπλήσσει είναι πως τα χταπόδια περνούν μία εξέλιξη αλλαγών που τα τρελαίνουν πριν πεθάνουν. Ίσως να υπάρχουν δύο διεργασίες ή τρεις ή τέσσερις. Τώρα τουλάχιστον ξέρουμε τουλάχιστον τρεις ανεξάρτητους διαβιβαστές σε στεροειδείς ορμόνες που προκαλούν τις πολλαπλές επιπτώσεις σε αυτά τα ζώα.

Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο Current Biology.