Τα πιο περίεργα μάτια του ζωικού βασιλείου (ΕΙΚΟΝΕΣ)

Βλέποντας τον κόσμο μέσα από τα μάτια μας, είναι εύκολο να ξεχάσουμε πως δεν έχουν όλα τα είδη την ίδια όραση με εμάς. Διαφορετικοί οργανισμοί έχουν εξελιχθεί για να βλέπουν τον κόσμο διαφορετικά, με δομές ματιών βελτιστοποιημένες για την επιβίωσή τους.

Οι οριζόντιες κόρες των φυτοφάγων ζώων τούς προσφέρουν μία πανοραμική άποψη του περιβάλλοντός τους για να εντοπίζουν τους θηρευτές και τα εμπόδια, ενώ οι νυκτόβιοι θηρευτές έχουν κάθετες κόρες για να μεγιστοποιούν τη νυχτερινή όραση. Υπάρχουν όμως και ζώα που έχουν εντυπωσιακά διαφορετικά μάτια και βλέπουν τον κόσμο κάτω από ένα εντελώς διαφορετικό πρίσμα.

Τα μάτια της σουπιάς είναι μοναδικά στον κόσμο. Έχουν σχήμα W και οι βιολόγοι θεωρούν πως βοηθά τη σουπιά να ισορροπήσει σε ένα καθέτως ανόμοιο πεδίο φωτός στα βάθη που κατοικεί. Έχουν μόνο έναν τύπο φωτοϋποδοχέα και αυτό σημαίνει πως βλέπει μονόχρωμα. Ωστόσο το σχήμα του ματιού κάνει το φως να περνά από ένα πρίσμα το οποίο διασπά το φως σε ουράνιο τόξο. Η σουπιά βλέπει θολές εικόνες, ωστόσο μπορεί να βλέπει χρώματα που δε βλέπουμε εμείς, κάτι που μπορεί να τη βοηθάει με το καμουφλάζ της. Οι παραξενιές δε σταματούν εκεί, καθώς τα μάτια της σουπιάς μπορούν να περιστραφούν, προσφέροντας στερεοσκοπική όραση, δίνοντάς της ακόμα ένα πλεονέκτημα στο περιβάλλον της.

Τα κεφαλόποδα λοιπόν έχουν ένα τύπο φωτοϋποδοχέα και οι άνθρωποι έχουν τέσσερις. Έχουμε χρωματική ευαισθησία σε τρία μήκη κύματος φωτός διαθέτοντας τριχρωματική όραση και μία ευαισθησία σε χαμηλές συνθήκες φωτισμού. Τα πτηνά λοιπόν έχουν έξι! Έχουν τετραχρωματική όραση, χαμηλού φωτισμού και μονοχρωματική αντίληψη κίνησης.

Επιπλέον, η πρωτεΐνη των ματιών τους, τους επιτρέπει να βλέπουν τα μαγνητικά πεδία. Η πρωτεΐνη αυτή ονομάζεται κρυπτόχρωμα και είναι ευαίσθητη στο μπλε φως. Η δυνατότητα των πτηνών να αντιλαμβάνονται τα μαγνητικά πεδία επειδή επηρεάζονται από μία κβαντική ιδιότητα των κρυπτοχρωμάτων στα ηλεκτρόνιά τους.

Το Anableps anableps είναι ένα είδος τετράφθαλμου ψαριού. Στην πραγματικότητα δεν έχει τέσσερα μάτια, αλλά τα δύο του μάτια εξελίχθηκαν για να εξυπηρετήσουν τον τρόπο ζωής του. Το ψάρι περνάει το μεγαλύτερο μέρος της μέρας στην επιφάνεια του νερού, κυνηγώντας έντομα. Τα δύο του μάτια στην κορυφή του κεφαλιού του μένουν έξω από το νερό για να βλέπουνε τα έντομα, ενώ τα άλλα δύο βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια για να βλέπουν το βυθό. Πρακτικά το ψάρι βλέπει ταυτόχρονα και πάνω και κάτω από την επιφάνεια.

Τα πιο περίπλοκα μάτια του ζωικού βασιλείου ανήκουν στη γαρίδα Mantis. Διαθέτει 16 φωτοϋποδοχείς! Δε γνωρίζουμε γιατί χρειάζεται τόσο περίπλοκα όργανα όρασης και ο κύριος λόγος είναι επειδή δεν μπορούμε να καταλάβουμε τι βλέπει. Διαθέτει τους συνηθισμένους φωτοϋποδοχείς καθώς και φωτοϋποδοχείς ευαίσθητους στην υπεριώδη ακτινοβολία. Μπορεί μάλιστα να δει πέντε διαφορετικές συχνότητες υπεριώδους φωτός.

Επιπλέον, μπορεί να δει πολωμένο φως, δηλαδή την κατεύθυνση της ταλάντωσης του κύματος του φωτός. Κάθε μάτι μπορεί να κινηθεί ανεξάρτητα και το καθένα έχει την ικανότητα να αντιλαμβάνεται το βάθος, σε αντίθεση με τους ανθρώπους που χρειάζονται δύο μάτια για να το κάνουν αυτό.

Ένα είδος των πολυπλακοφόρων, οι χιτώνες (οι οποίοι έχουν πλέον αφανιστεί) είχαν μάτια που δε φαίνονται με την πρώτη…ματιά. Τα μάτια τους είναι ενσωματωμένα στη θωράκισή τους και η δομή τους είναι πολύ απλή. Αποτελούνται από έναν τύπο ασβεστίου ονόματι αραγονίτης και βρίσκονται στην επιφάνεια της πανοπλίας τους μαζί με άλλα αισθητήρια όργανα. Δε γνωρίζουμε πώς η οπτική πληροφορία επεξεργάζεται από τους εγκεφάλους τους.