Θα μπορούσαν οι άνθρωποι να επιβιώσουν στον πλανήτη Arrakis του Dune;

Η επική σειρά βιβλίων Dune του Frank Herbert ήρθε ξανά στη μεγάλη οθόνη αποσπώντας διθυραμβικές κριτικές, αρκετές για να κάνει μία ομάδα επιστημόνων με ειδίκευση στα κλιματικά μοντέλα, να δημιουργήσει μία προσομοίωση του Arrakis, του πλανήτη στον οποίο εξελίσσεται το μεγαλύτερο μέρος της και ο οποίος είναι καλυμμένος σχεδόν εξ ολοκλήρου από έρημο. Στόχος, να μάθουν αν η φυσική και το περιβάλλον ενός τέτοιου κόσμου θα ανταποκρινόταν σε ένα κλιματικό μοντέλο.

Αυτό που διαπίστωσαν ήταν πως ο Herbert είχε φανταστεί αυτόν τον κόσμο με τέτοια λεπτομέρεια που το περιβάλλον σε πραγματικές συνθήκες μπορεί να ήταν αφιλόξενο αλλά θα ήταν κατοικήσιμο.

Κρατώντας τους ίδιους φυσικούς νόμους που ορίζουν τον καιρό και το κλίμα στην Γη, το μοντέλο των επιστημόνων έλαβε υπόψη την τοπογραφία του πλανήτη, την τροχιά του και την ατμόσφαιρά του η οποία είναι αρκετά παρόμοια με αυτήν της Γης, αν και με λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα. Η μεγαλύτερη διαφορά είναι η συγκέντρωση του όζοντος, με τη Γη να είναι στο 0.000001% ενώ στον Arrakis 0.5%, θερμαίνοντας την ατμόσφαιρα πολύ περισσότερο από το CO2. Το μοντέλο χρειάστηκε να τρέξει πάνω από 3 εβδομάδες σε υπερυπολογιστή και τελικά τα αποτελέσματα έδειξαν πως ο πλανήτης που είχε φανταστεί ο Herbert δεν ανήκει στη σφαίρα της φαντασίας.

Τα βιβλία και η ταινία κάνουν λόγο για έναν επικίνδυνο ήλιο και ατελείωτες εκτάσεις με άμμο και βράχια. Προς τους πόλους όμως όπου βρίσκονται οι πόλεις Arrakeen και Carthag, το κλίμα γίνεται πιο φιλόξενο.

Το μοντέλο όμως λέει μια διαφορετική ιστορία. Στην τροπική ζώνη οι θερμότεροι μήνες φτάνουν τους 45 βαθμούς Κελσίου, ενώ στους ψυχρότερους η θερμοκρασία δεν πέφτει κάτω από τους 15, συνθήκες παρόμοιες με αυτές της Γης. Όσο ανεβαίνουμε προς τους πόλους οι συνθήκες γίνονται πιο σκληρές, με το καλοκαίρι να φτάνει στους 70 βαθμούς Κελσίου και το χειμώνα τους -75 βαθμούς. Αυτό εξηγείται λόγω της ατμοσφαιρικής υγρασίας και την υψηλή συγκέντρωση νεφών στις πολικές περιοχές μιας και οι υδρατμοί λειτουργούν ως αέρια θερμοκηπίου.

Στο βιβλίο αναφέρεται πως δεν υπάρχει βροχή στον Arrakis, το μοντέλο όμως δείχνει πως μικρές ποσότητες βροχόπτωσης είναι πιθανές στα βουνά των ημισφαιρίων. Ο πάγος που ισχυρίζεται το βιβλίο ότι υπάρχει στο βόρειο πόλο, στην πραγματικότητα θα έλιωνε το καλοκαίρι και η έλλειψη χιονόπτωσης δε θα τον αναπλήρωνε ποτέ.

Όσο για το αν ο Arrakis θα ήταν κατοικήσιμος, αν υποθέσουμε πως οι Fremen έχουν παρόμοια φυσιολογία με τους ανθρώπους, η τροπική περιοχή θα ήταν η πιο φιλόξενη. Στο μέσο του γεωγραφικού πλάτους του Arrakis όπου υποτίθεται ζει ο μεγαλύτερος πληθυσμός, η ζωή θα ήταν δύσκολη με τη μέση θερμοκρασία να κυμαίνεται μεταξύ 50-60 βαθμών Κελσίου. Οι μέγιστες θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια της ημέρας θα ήταν ακόμα υψηλότερες και θανατηφόρες για τους ανθρώπους. Οι πόλεις Arrakeen και Carthag θα υπέφεραν από ζέστη και κρύο, μία extreme εκδοχή κομματιών της Σιβηρίας που έχουν καυτά καλοκαίρια και εξοντωτικούς χειμώνες.

Το γεγονός πως ο Herbert έγραψε το πρώτο Dune το 1965 με τέτοια λεπτομέρεια για τον πλανήτη και χωρίς να υπάρχουν τότε κλιματικά μοντέλα και υπολογιστές, κάνει ακόμα πιο εντυπωσιακό τον κόσμο που δημιούργησε έξι δεκαετίες μετά.

Μπορείτε να δείτε αναλυτικά το κλιματικό μοντέλο του Arrakis κάνοντας zoom-in σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και παρατηρώντας θερμοκρασίες και ταχύτητα ανέμου από το Climate Archive.