Λύθηκε το μυστήριο του τεράστιου Betelgeuse

Στα τέλη του 2019, ο ερυθρός υπεργίγαντας Betelgeuse στον αστερισμό του Ωρίωνα, εμφανίστηκε ξαφνικά πιο σκοτεινός. Αρχικά, κάποιοι αστρονόμοι πίστεψαν πως το άστρο βρίσκεται στο τέλος του και θα γίνει supernova, ωστόσο κάτι τέτοιο δε συνέβη. Αντιθέτως, ο Betelgeuse επέστρεψε στα κανονικά επίπεδα φωτεινότητάς του.

Τώρα, μία νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Nature προσφέρει μία εξήγηση για αυτό το φαινόμενο που ονομάστηκε “Great Dimming”. Η εξήγηση λοιπόν είναι πως η πτώση της φωτεινότητας προήλθε από αέρια τα οποία εκτοξεύτηκαν από το ίδιο το άστρο. Χρησιμοποιώντας το Very Large Telescope (VLT) στη Χιλή, η ομάδα των αστρονόμων ανέλυσε τις εικόνες.

Η εκτίμησή μας είναι πως υπήρξε μία ψυχρή κηλίδα στο άστρο η οποία λόγω της πτώσης θερμοκρασίας, προκάλεσε τη συμπύκνωση του εκτοξευόμενου αερίου σε σκόνη. Οπότε το ψυχρό σημείο στην επιφάνεια φάνηκε αρχικά σαν πτώση φωτεινότητας του ίδιου του άστρου σε εμάς. Και έπειτα η συγκέντρωση σκόνης προστέθηκε στην ταχεία πτώση φωτεινότητας. – Emily Cannon, επικεφαλής μελέτης

Ο Betelgeuse απέχει 550 έτη φωτός από τη Γη και είναι 15-20 φορές μεγαλύτερος από τον Ήλιο μας. Ένα τόσο μεγάλο άστρο αναμένεται να γίνει supernova κάποια στιγμή, αλλά λαμβάνοντας υπόψη τη συμπαντική έννοια του χρόνου, αυτό ίσως να συμβεί σε δεκάδες, εκατοντάδες ή και χιλιάδες χρόνια στο μέλλον. Όταν γίνει, το φαινόμενο θα είναι ορατό στον ουρανό ακόμα και στη διάρκεια της μέρας. Η τελευταία supernova που καταγράφηκε στην ιστορία ήταν το άστρο Kepler το 1604, με τα αρχεία να αποκαλύπτουν πως ήταν ορατή στον ουρανό για τρεις εβδομάδες.

Δε νομίζω πως αυτό το φαινόμενο σημαίνει πως ο Betelgeuse θα γίνει supernova σύντομα, ακόμα κι αν αυτό θα ήταν εκπληκτικά ενδιαφέρον και το ευχόμουν και εγώ. Ξέρουμε πως οι ερυθροί υπεργίγαντες μπορούν να επιδείξουν αυξημένη απώλεια μάζας, που μπορεί να υποδεικνύει το τελευταίο στάδιο της ζωής τους πριν γίνουν supernova. Αλλά ο Betelgeuse θεωρούμε πως είναι ένας σχετικά νεαρός ερυθρός υπεργίγαντας και μάλλον έχει αρκετό χρόνο ζωής ακόμα.