Αν υπάρχει ζωή στη Σελήνη προήλθε από δικό μας ατύχημα

Πριν πέντε χρόνια, στις 22 Φεβρουαρίου 2019, το ισραηλινό σκάφος Beresheet της SpaceIL τέθηκε σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη με σκοπό να γίνει το πρώτο ιδιωτικό σκάφος που θα προσεληνωθεί στην επιφάνειά της. Η προσεδάφιση στις 11 Απριλίου δεν πήγε όπως σχεδιάστηκε και το σκάφος συγκρούστηκε στην επιφάνεια με 500 χλμ/ώρα, με συντρίμμια να εκτοξεύονται σε απόσταση εκατοντάδων μέτρων.

Το Beresheet μεταξύ άλλων, μετέφερε βραδύπορα, μορφές ζωής γνωστές για την ικανότητα επιβίωσης στα πιο ακραία περιβάλλοντα. Τι συνέβη λοιπόν με αυτά; Έχουμε μολύνει τη Σελήνη με μία γήινη μορφή ζωής; Ή ακόμα χειρότερα, μπορούν να αναπαραχθούν και να αποικίσουν το φυσικό μας δορυφόρο;

Τα βραδύπορα είναι μικροσκοπικά, με μήκος μικρότερο από ένα χιλιοστό. Τα περισσότερα ζουν σε υδρόβιο περιβάλλον, αλλά μπορούν να βρεθούν παντού στον κόσμο. Για να ζήσουν, τρέφονται με μικροάλγη και για να μεγαλώσουν, να κινηθούν και να αναπαραχθούν, χρειάζονται να περιβάλλονται από νερό. Αναπαράγονται τόσο σεξουαλικά, όσο και ασεξουαλικά μέσω παρθενογένεσης, ενώ μερικά είναι και ερμαφρόδιτα. Μόλις βγουν από το αυγό, μπορούν να ζήσουν από 3 έως 30 μήνες. Όταν οι συνθήκες επιβίωσης είναι δύσκολες, μπορούν να πατήσουν παύση στο μεταβολισμό τους, χάνοντας το 95% του νερού στο σώμα τους. Κατά την αφυδάτωση, το σώμα μειώνει το μέγεθός του στο μισό, τα πόδια εξαφανίζονται και μόνο τα νύχια παραμένουν ορατά.

Μέχρι σήμερα έχουν ανακαλυφθεί 1.265 είδη βραδυπόρων αλλά δεν μπορούν όλα να επιστρέψουν στη ζωή. Οι αφυδατωμένοι ενήλικες μπορούν να επιβιώσουν για λίγα λεπτά σε θερμοκρασίες από -272 έως 150 βαθμούς Κελσίου, ενώ αντέχουν και μακροπρόθεσμες δόσεις ακτινοβολίας γάμα από 1.000 έως 4.400 Gy. Να σημειώσουμε πως μία δόση 10 Gy είναι θανατηφόρα για τον άνθρωπο.

Τι απέγιναν λοιπόν τα βραδύπορα του Beresheet; Καταρχάς, μάλλον έχουν επιβιώσει της σύγκρουσης. Δοκιμές εργαστηρίου έδειξαν πως χρειάζεται μία σύγκρουση 3.000 χλμ/ώρα για να τα σκοτώσει.

Έπειτα έχουμε την κοσμική ακτινοβολία και την ακτινοβολία του Ήλιου. Μελέτες έδειξαν πως η επιφάνεια της Σελήνης βρίσκεται υπό διαρκή καταιγισμό ακτίνων γάμα αλλά η δόση είναι χαμηλή. 10 χρόνια έκθεσης σε ακτίνες γάμα στη Σελήνη αντιστοιχούν σε δόση 1 Gy.

Η έλλειψη νερού και οι θερμοκρασίες είναι αυτές που θα δυσκόλευαν περισσότερο τα βραδύπορα. Η σεληνιακή νύχτα διαρκεί 15 γήινες μέρες και φτάνει σε θερμοκρασίες -190 βαθμούς Κελσίου, ενώ τη μέρα φτάνει του 120 βαθμούς. Έτσι, να βραδύπορα θα έπρεπε να έχουν πέσει σε κρυπτοβίωση μέσα στις πρώτες μέρες μετά τη σύγκρουση. Λόγω της έλλειψης νερού και μικροάλγης, δε θα μπορούσαν να επανενεργοποιηθούν, πόσο μάλλον να αναπαραχθούν. Έτσι, οι επιστήμονες πιστεύουν πως ο αποικισμός της Σελήνης από αυτά είναι αδύνατος.

Ωστόσο, έστω και ανενεργά, η παρουσία των βραδυπόρων στην επιφάνεια της Σελήνης εγείρει ηθικά ερωτήματα, όπως το αν η μόλυνση άλλων πλανητών μπορεί να σημαίνει πως θα χάσουμε την ευκαιρία να ανιχνεύσουμε εξωγήινη ζωή.