Λύθηκε το μυστήριο του θανάτου εκατοντάδων ελεφάντων

Το 2020, περισσότεροι από 350 ελέφαντες στην Μποτσουάνα και άλλοι 35 στη βορειοδυτική Ζιμπάμπουε, βρέθηκαν νεκροί, θέτοντας σε συναγερμό τις αρμόδιες αρχές. Όταν έρευνες απέκλεισαν το ενδεχόμενο λαθροθηρίας, λιμού και άνθρακα (μίας θανάσιμης νόσου που προκαλείται από το Βάκκιλο του άνθρακα), η ανησυχία μεγάλωσε.

Το Σεπτέμβριο του 2020, η κυβέρνηση της Μποτσουάνα απέδωσε τους θανάτους σε μία άγνωστη τοξίνη η οποία πιθανώς να μόλυνε τις πηγές νερού. Τρία χρόνια αργότερα όμως, ένας διαφορετικός δράστης φαίνεται πως είναι ο υπαίτιος για τους θανάτους των 35 ελεφάντων στην Ζιμπάμπουε.

Μελετώντας τα δείγματα ιστού στο εργαστήριο, ο κτηνίατρος άγριων ζώων, Chris Foggin, πρόσεξε πως πολλαπλά όργανα των ελεφάντων είχαν αιμοφόρα αγγεία που είχαν υποστεί ρήξη, κάτι που τον οδήγησε να υποπτευθεί τη δηλητηρίαση του αίματος ή αλλιώς αιμορραγική σηψαιμία. Τα περισσότερα δείγματα αίματος περιείχαν και βακτήρια. Δείγματα εγκεφάλου, συκωτιού και σπλήνας από ένα συγκεκριμένο ελέφαντα, αποκάλυψαν μεγάλη συγκέντρωση του βακτηρίου Pasteurella.

Η βακτηριακή σηψαιμία έρχεται να προστεθεί σε μία ολοένα και μεγαλύτερη λίστα απειλών για τη διατήρηση των ελεφάντων, μετά τον άνθρακα, τη φυματίωση και την κακόβουλη δηλητηρίαση.

Παρά το γεγονός πως εντοπίστηκε η αιτία του θανάτου, η πηγή της μόλυνσης και η μετάδοσή της παραμένουν άγνωστα. Οι ελέφαντες είναι εξαιρετικά κοινωνικά ζώα και τουλάχιστον 11 από αυτούς πέθαναν μέσα σε 24 ώρες σε μία περιοχή 50 τετραγωνικών χιλιομέτρων.

Πριν την επιδημία προηγήθηκαν συνεχόμενες περίοδοι με ελάχιστες βροχοπτώσεις και η περιοχή που βρέθηκαν οι ελέφαντες περνούσε περίοδο ξηρασίας. Οι επιστήμονες θεωρούν πως η ζέστη και η ξηρασία μπορεί να πυροδότησαν το βακτήριο – το οποίο ζει χωρίς να κάνει ζημιά σε άλλα ζώα – να γίνει μολυσματικό και να εξαπλωθεί μεταξύ των ελεφάντων. Αξίζει να σημειωθεί πως το 2015, ένα στέλεχος του Pasteurella σκότωσε περίπου 200.000 αντιλόπες στο κεντρικό Καζακστάν εν μέσω καύσωνα.

Δε γνωρίζουμε ακόμα πώς το βακτήριο κατέληξε σε αυτήν την περιοχή. Υπήρχε πάντα εκεί; Βρίσκεται στους ελέφαντες αλλά δεν το είχαμε παρατηρήσει; Η εύρεση της σηψαιμίας ως λόγο ξαφνικού θανάτου εδώ, δίνει στους κτηνιάτρους άγριας ζωής μία νέα και σημαντική διάγνωση την οποία πρέπει να λάβουν υπόψη από εδώ και στο εξής.

Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο Nature Communications.