Γιατί το GPS είναι δωρεάν;

Εν έτει 2018 και σε λίγο 2019, το GPS αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας πολλών ανθρώπων, είτε πρόκειται για ταχύτερη πλοήγηση μέσα στην πόλη, εύρεση κάποιου καταστήματος ή ακόμη και σαν ένα fitness app στο κινητό. Ωστόσο θα περίμενε κανείς πως αυτές οι τόσο χρήσιμες υπηρεσίες που προσφέρει η εν λόγω τεχνολογία θα έρχονται με κάποιο κόστος, ωστόσο μας παρέχονται δωρεάν. Ένα swipe down στο πάνω μέρος της οθόνης του κινητού και με το πάτημα ενός εικονικού κουμπιού μπορείτε να μάθετε με μεγάλη ακρίβεια σε ποιο μέρος του πλανήτη βρίσκεστε. Μέσα σε αυτήν την απλοποίηση της διαδικασίας είναι πολύ εύκολο να μην αναρωτηθεί ποτέ κανείς για ποιον λόγο αυτό το προνόμιο μας παρέχεται δωρεάν. Όμως το GPS δεν είναι δωρεάν, τουλάχιστον όχι για την Αμερική, καθώς Αμερικανοί φορολογούμενοι καλούνται να πληρώσουν $2 εκατομμύρια ημερησίως για την συντήρηση του συστήματος.

Αρχικά το GPS (global positioning system) δεν προοριζόταν για εμπορική εφαρμογή, αλλά για να χρησιμοποιηθεί από τον  Αμερικανικό στρατό στην καθοδήγηση πυραύλων και τον εντοπισμό των στρατιωτών του. Ένα τρομερό ατύχημα συνέβη το 1983 όταν ένα ρωσικό SU-15 κατέρριψε ένα Κορεατικό επιβατικό αεροσκάφος επειδή αυτό παραβίασε σοβιετικό εναέριο χώρο  λόγο λάθους του αυτόματου πιλότου. Όταν το αεροσκάφος συνετρίβη στο έδαφος 269 άνθρωποι έχασαν την ζωή τους εξαιτίας ενός τεχνικού λάθους που θα μπορούσε κάλλιστα να είχε αποφευχθεί, εάν η τεχνολογία GPS υπήρχε διαθέσιμη. Μετά το τραγικό συμβάν ο τότε πρόεδρος των Ηνωμένων πολιτειών Ronald Reagan αποφάσισε να κάνει την τεχνολογία που διατηρούσε μόνο η χώρα του διαθέσιμη σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο η έκδοση που θα είχε πρόσβαση ο υπόλοιπος κόσμος θα είχε και ένα χαρακτηριστικό που λεγόταν selective availability, το οποίο θα προκαλούσε παράσιτα στο σήμα με αποτέλεσμα να μην ήταν δυνατή η πλοήγηση μεγάλης ακρίβειας. Έτσι θα διασφαλιζόταν η τεχνολογική υπεροχή του Αμερικανικού στρατού, ενώ ταυτόχρονα θα άνοιγε ο δρόμος για την εμπορευματοποίηση της τεχνολογίας.

Ο πρώτος GPS δορυφόρος που εκτόξευσε η Αμερική λεγόταν NAVSTAR 1, με την εκτόξευση να γίνεται επιτυχώς στις 22 Φεβρουαρίου 1978. Στη συνέχεια άλλοι εννιά δορυφόροι μπήκαν σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη μας, με μόνο τον NAVSTAR 7 να μην τα καταφέρνει. Αυτοί οι πρώτοι δορυφόροι αποτέλεσαν το πρώτο μπλοκ, με άλλο ένα να ακολουθεί αργότερα φτάνοντας τον συνολικό αριθμό δορυφόρων στους 24. Με αυτούς τους 24 δορυφόρους της Αμερικής και χάρει στον τρόπο που είναι κατανεμημένοι στον ουρανό μπορεί να υπάρξει πλήρης κάλυψη του πλανήτη μας. Συνολικά όμως η Αμερική έχει εκτοξεύσει πάνω από 70 GPS δορυφόρους μέχρι και σήμερα με 32 να παραμένουν λειτουργικοί.

Αυτή η τεχνολογική υπεροχή των Αμερικανών, όπως μπορείτε να φανταστείτε, δεν κράτησε για πολύ και μόλις οι υπόλοιπες χώρες άρχισαν να κάνουν βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση δεν υπήρχε λόγος για την αμερικανική κυβέρνηση να συνεχίζει να αλλοιώνει την ποιότητα του σήματος προς τους πολίτες. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την διάθεση GPS ακριβείας στο ευρύ κοινό το έτος 2000 και με την υπογραφή του προέδρου Bill Clinton.

Από τις υπόλοιπες χώρες του πλανήτη η μόνη που έχει αυτήν την στιγμή δικό της σύστημα GPS με πλήρη παγκόσμια κάλυψη είναι η Ρωσία με το Global Satallite Navigation system (GLONASS), το οποίο αποτελείται από 24 δορυφόρους.

Μετά την Αμερική και την Ρωσία που έχουν τα μόνα λειτουργικά συστήματα με πλήρη παγκόσμια κάλυψη, οι επόμενες υπερδυνάμεις στον τομέα είναι η Ευρώπη και η Κίνα. Και οι δύο έχουν σχεδόν ετοιμάσει την απάντηση τους στο Αμερικανικό NAVSTAR και το Ρωσικό GLONASS. Το Ευρωπαϊκό Galileo θα είναι σε πλήρη λειτουργία κάποια στιγμή μέσα στο 2019 παρέχοντας παγκόσμια κάλυψη, με το Κινεζικό Beidou να πετυχαίνει τον ίδιο στόχο το 2020. Η Ινδία έχει και αυτή δικό της σύστημα GPS, αλλά απαριθμεί μόλις 7 δορυφόρους και σαν σκοπό έχει να παρέχει κάλυψη στην περιοχή όπου βρίσκεται η χώρα καθώς και σε μια μικρή έκταση γύρω από αυτήν. Να μην ξεχάσουμε να αναφέρουμε πως σύντομα τίθεται σε εφαρμογή το Ιαπωνικό Quasi-Zenith Satellite System (QZSS) των τεσσάρων δορυφόρων που θα παρέχει κάλυψη σε Ιαπωνία και μέρος της Ωκεανίας.

Χάρει σε όλους αυτούς τους δορυφόρους που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη μας καταφέρνουμε να γνωρίζουμε την θέση μας ανά πάσα στιγμή όπου και εάν βρισκόμαστε. Δυστυχώς όμως χρειάστηκε ένα φρικτό ατύχημα έτσι ώστε η τεχνολογία να διατεθεί δωρεάν και να βρει εμπορική εφαρμογή. Εάν θέλετε να μάθετε πως λειτουργούν οι GPS δορυφόροι, χρησιμοποιώντας την θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν, πείτε το μας στα σχόλια και θα φροντίσουμε να το καλύψουμε στο άμεσο μέλλον.