Γιατί δεν ξαναπήγαμε στο φεγγάρι;

Η αποστολή ανθρώπων στο φεγγάρι παραμένει ακόμη και σήμερα ίσως το σημαντικότερο κατόρθωμα της NASA και αυτό που απέδειξε το πόσο μακριά έχει φτάσει σήμερα η ανθρωπότητα. Από τότε έχουν περάσει αρκετές δεκαετίες χωρίς να έχουμε καταφέρει να επαναλάβουμε αυτό το εντυπωσιακό επιστημονικό και μηχανικό επίτευγμα. Για ποιον λόγο όμως δεν ξαναπήγαμε στο φεγγάρι; Ποιοι υπήρξαν οι περιοριστικοί παράγοντες που μας απαγόρευσαν μια επίσκεψη στον φυσικό μας δορυφόρο;

Η τελευταία μας επίσκεψη ήταν στις 17 Δεκεμβρίου του 1972 με την αποστολή του Apollo 17. Οι επιστήμονες και οι ειδικοί, πιστεύουν πως τώρα περισσότερο από ποτέ υπάρχουν πολύ καλοί λόγοι για να επιστρέψουμε εκεί και να δημιουργήσουμε μια μόνιμη βάση. Η ύπαρξη μιας μόνιμης βάσης στο φεγγάρι θα μπορούσε να αποτελέσει σταθμό ανεφοδιασμού για μακρινότερα ταξίδια, τηλεσκόπια θα μπορούσαν να χτιστούν επάνω στην επιφάνεια του φεγγαριού, καθώς επίσης μια σεληνιακή βάση θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μια ακμάζουσα οικονομία με επίκεντρο τον τουρισμό.

Μια μόνιμη ερευνητική βάση στο φεγγάρι είναι το επόμενο λογικό βήμα. Το φεγγάρι είναι μόνο τρεις μέρες μακριά. Μπορούμε να κάνουμε κάποιο λάθος χωρίς να τους σκοτώσουμε όλους. Έχουμε ένα σωρό πράγματα να εφεύρουμε και να ελέγξουμε πριν ταξιδέψουμε πιο μακριά στο διάστημα. - Chris Hadfield πρώην αστροναύτης

Ο σημαντικότερος παράγοντας που έχει αποτρέψει την περαιτέρω εξερεύνηση της Σελήνης είναι δυστυχώς το κόστος του όλου εγχειρήματος. Τα χρήματα με τα οποία καλείται σήμερα η NASA να καλύψει τα έξοδά της δεν είναι παρά μόνο η σκιά από τον προϋπολογισμό που είχε διαθέσιμο το 1965. Τον Μάρτιο του 2017 ο Πρόεδρος Trump υπέγραψε τον ετήσιο προϋπολογισμό της NASA στα $19.5 δισεκατομμύρια με την πιθανότητα να ανέβει στα $19.9 δισεκατομμύρια. Μπορεί το ποσό να ακούγεται μεγάλο αλλά πρέπει να μοιραστεί ανάμεσα σε όλα τα τμήματά της και τα φιλόδοξα projects της. Από το James Webb Telescope, τον γιγαντιαίο πύραυλο Space Launch System και τις αποστολές σε Άρη, Δία και άλλα μέρη του ηλιακού μας συστήματος. Συγκριτικά ο Αμερικανικός Στρατός έχει ετήσιο προϋπολογισμό που φτάνει τα $600 δισεκατομμύρια ετησίως και μόνο το πρόγραμμα εκσυγχρόνησης και επέκτασης του πυρηνικού οπλοστασίου θα κοστίσει κοντά στα $1.7 τρισεκατομμύρια σε βάθος τριακονταετίας.

Την περίοδο που οδήγησε στην πρώτη επανδρωμένη αποστολή στο φεγγάρι η NASA απολάμβανε ένα μεγάλο μέρος του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού που έφτανε το 4% το 1965. Έκτοτε και για τα τελευταία 40 χρόνια το ποσοστό αυτό έπεσε κάτω από το 1% με την τελική του διαμόρφωση στο 0.4% τα τελευταία 15 χρόνια. Η εντολή του Προέδρου Trump ήταν για προσεδάφιση στην Σελήνη και μια αποστολή γύρω από την τροχιά του Άρη, αλλά λόγω των αυξανόμενων εξόδων και καθυστερήσεων των διάφορων project ίσως τελικά η NASA να μην πετύχει τίποτα από τα δύο. Μια έρευνα της NASA το 2005 κατέληξε στο συμπέρασμα πως η επιστροφή στο φεγγάρι θα κόστιζε περίπου $104 δισεκατομμύρια πριν από δεκαπέντε χρόνια ($133 δισεκατομμύρια σήμερα εξαιτίας του πληθωρισμού). Το πρόγραμμα Apollo είχε κοστίσει περίπου $120 δισεκατομμύρια σε σημερινά χρήματα.

Εκτός από τα οικονομικά εμπόδια στους στόχους της NASA,υπάρχουν και αυτά που προκαλούνται από την εκλογή ενός νέου προέδρου μετά τις εκλογές. Η διαδικασία του σχεδιασμού, της κατασκευής και των δοκιμαστικών ελέγχων ενός σκάφους που θα μετέφερε ανθρώπους στο φεγγάρι ξεπερνάει σε χρονική διάρκεια τη θητεία ενός εκλεγμένου προέδρου. Για παράδειγμα το 2004 η επιτροπή Bush είχε αποφασίσει να αντικαταστήσει το διαστημικό λεωφορείο που επρόκειτο να αποσυρθεί και να επιστρέψει στο φεγγάρι. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα η NASA να ξοδέψει $9 δισεκατομμύρια τα επόμενα 5 χρόνια για την ανάπτυξη εξοπλισμού στα πλαίσια των στόχων που είχε θέσει η κυβέρνηση Bush. Όταν όμως ο Barrack Obama εκλέχθηκε νέος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών αποφάσισε να καταργήσει τα σχέδια της προηγούμενης κυβέρνησης, υπογράφοντας για την κατασκευή του πύραυλου Space Launch System. Αυτές οι αλλαγές στα σχέδια της NASA εκτιμώνται να έχουν κοστίσει γύρω στα $20 δισεκατομμύρια.

Άλλοι λένε πως εάν υπήρχε στήριξη των πολιτών τότε και οι πολιτικοί θα έπαιρναν πιο δραστικές και σίγουρες αποφάσεις. Όμως ακόμη και κατά την διάρκεια του προγράμματος του Apollo μόνο το 53% των Αμερικάνων πίστευε πως το πρόγραμμα άξιζε τα λεφτά του. Σε μια πρόσφατη έρευνα είδαμε το 55% των Αμερικανών να πιστεύουν πως η επιστροφή στο φεγγάρι θα έπρεπε να γίνει προτεραιότητα και το 44% να πιστεύουν πως το εγχείρημα δε θα έπρεπε να γίνει καν.

Παρόλα αυτά όμως υπάρχει ελπίδα για την επιστροφή μας στο φεγγάρι αλλά και για την εξερεύνηση του υπόλοιπου ηλιακού συστήματος. Αυτή η ελπίδα θα έρθει από όλες τις ιδιωτικές εταιρίες που δραστηριοποιούνται στον χώρο του διαστήματος. Η SpaceX του Elon Musk και η Blue Origins του Jeff Bezos είναι ίσως οι σημαντικότερες ιδιωτικές διαστημικές εταιρίες των οποίων το όραμα τυγχάνει να συμπίπτει με την επιθυμία πολλών αστροναυτών να επιστρέψουμε στην Σελήνη. Ο Elon είχε πει πως η ανάπτυξη του Big Falcon Rocket θα επιτρέψει φθηνότερα, πιο τακτικά ταξίδια στο φεγγάρι και ο Bezos σε μια συνέντευξή του δήλωσε πως όλη η βαριά βιομηχανία της Γης θα μεταφερθεί στο φυσικό μας δορυφόρο.

Το μόνο σίγουρο είναι πως αυτή τη στιγμή η ανθρωπότητα έχει την τεχνογνωσία να επιστρέψει στη Σελήνη, όπως βέβαια την είχε και το 1969. Το μόνο που λείπει είναι ίσως η θέληση από την μεριά του κόσμου και το κίνητρο (κυρίως οικονομικό) από τις εταιρίες. Σε αυτήν την περίπτωση ο διαστημικός τουρισμός πολύ πιθανό να προσφέρει κίνητρο και στις δυο πλευρές για να αναζωπυρωθεί το ενδιαφέρον επίσκεψης στη Σελήνη. Επομένως για πολλούς το ερώτημα δεν είναι εάν θα ξαναπάμε αλλά πότε.

Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για τις αποστολές που μας πήγαν σε ένα άλλο ουράνιο σώμα και την τεχνολογία που χρησιμοποιήθηκε τότε, μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ.