Πόσο ισχυροί ήταν οι υπολογιστές που μας έστειλαν στο φεγγάρι;

Τα νούμερα θα σας εκπλήξουν
11 Μαρτίου 2018 06:00
Πόσο ισχυροί ήταν οι υπολογιστές που μας έστειλαν στο φεγγάρι;

Όταν αρχικά μου ήρθε η ιδέα στο μυαλό για ένα άρθρο που θα μιλούσα για τους υπολογιστές που είχαν διαθέσιμους οι αστροναύτες του Apollo 11, οι πρώτοι άνθρωποι που πάτησαν το πόδι τους στην Σελήνη, το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα ήταν πως θα οργανώσω τη σύγκριση μεταξύ εκείνων των υπολογιστών και αυτών που χρησιμοποιούμε εμείς σήμερα. Βέβαια μόλις έκανα την έρευνα μου διαπίστωσα ότι δεν τίθεται θέμα καμίας σύγκρισης των υπερυπολογιστών του 60 με τις, για εμάς, «καθημερινές συσκευές» που χρησιμοποιούμε είτε για την δημιουργία, είτε για την κατανάλωση πολυμέσων. Και αυτό όχι μόνο γιατί οι υπολογιστές του Apollo θεωρούνται απαρχαιωμένοι πλέον, αλλά για το γεγονός ότι η εκθετική βελτίωση της τεχνολογίας μπορεί να κάνει πολλά υπολογιστικά συστήματα να φαίνονται αντίκες σε σχέση ακόμη και με τα κινητά μας τηλέφωνα. Παρόλα αυτά έχει πολύ ενδιαφέρον να δούμε τί υπολογιστές επιστράτευσε η NASA για να περπατήσουν στην Σελήνη ο Armstrong και η παρέα του, καθώς και πόσο ισχυροί ήταν συγκριτικά με chips που συναντάμε σήμερα σε οικιακές συσκευές.

Πριν ξεκινήσουμε ας πούμε πρώτα λίγα πράγματα για την αποστολή του Apollo 11 και την ιστορική της βαρύτητα. Η αποστολή του Apollo 11 ξεκίνησε από το Kennedy Space Center του Merritt island της Florida στις 16 Ιουλίου του 1969, έχοντας σαν στόχο να είναι η πρώτη αποστολή που θα προσεδαφίσει επιτυχώς αστροναύτες στην επιφάνεια του φεγγαριού και θα τους γυρίσει πίσω στην Γη με ασφάλεια. Ένα τιτάνιο εγχείρημα για την εποχή που παραμένει ακατόρθωτο και άξιο θαυμασμού ακόμη και σήμερα. Στις 20 Ιουλίου 1969 ο Neill Armstrong έγινε ο πρώτος άνθρωπος που περπάτησε στο φεγγάρι λέγοντας την ιστορική φράση μάλιστα «ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα μεγάλο για την ανθρωπότητα».

Όπως φαντάζεστε όλα τα όνειρα και ο προσεκτικός σχεδιασμός των Αμερικάνων θα πήγαινε στράφι αν δεν υπήρχαν τα κατάλληλα εργαλεία να καθοδηγήσουν τους αστροναύτες στο μακρινό τους ταξίδι μέχρι τον φυσικό μας δορυφόρο σε μέση απόσταση 384.000 χλμ. από την Γη. Για αυτό εάν απλά λέγαμε πόσες φορές δυνατότερο είναι ένα σημερινό smartphone, θα αδικούσαμε τους υπολογιστές του Apollo, που για την εποχή τους, ήταν καταπληκτικοί σε αυτό που έκαναν και το έκαναν όντας πρακτικά αλάνθαστοι. Εκείνο τον καιρό δεν υπήρχαν πολλά άλλα μηχανήματα με τα οποία μπορούσαν να συγκριθούν, ούτε σε ωμή επεξεργαστική δύναμη αλλά ούτε και σε περιπλοκότητα στον τρόπο κατασκευής και λειτουργίας.

Ο υπολογιστής που υπήρχε επάνω σε κάθε Command και Lunar Module του Apollo λεγόταν Apollo Guidance Computer (AGC) και πρόσφερε δυνατότητες πλοήγησης, καθοδήγησης και ελέγχου του σκάφους μέσω του DSKY (DiSplay&KeYboard), ένα interface που είχε αναπτυχθεί στις αρχές του '60 για χρήση στο πρόγραμμα του Apollo. Εάν μπορούσαμε να συγκρίνουμε την εξωτερική εμφάνιση του με κάτι αυτό θα ήταν ένα μεγάλο και απαρχαιωμένο κομπιουτεράκι, βέβαια είμαι σίγουρος ότι ακόμη και αυτό για την εποχή θα ήταν ριζοσπαστικό και πρωτοπόρο. Το υπολογιστικό αυτό σύστημα είχε σχεδιαστεί στο MIT Instrumentation Laboratory υπό τον Charles Stark Draper και το hardware από τον Eldon C. Hall για λογαριασμό της Raytheon, μία άγνωστη για πολλούς εταιρία που εξειδικεύεται σήμερα στον αμυντικό εξοπλισμό και πιο συγκεκριμένα πυραύλους, έχοντας κέρδη που απαριθμούνται στα δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Επίσης ένας άλλος τομέας που πρωτοπόρησε η NASA ήταν στο γεγονός ότι ο AGC ήταν ο πρώτος υπολογιστής που χρησιμοποιούσε ενσωματωμένα κυκλώματα. Ποια ήταν όμως τα specs του μηχανήματος και πώς θα ανταποκρινόταν σε μία σύγκριση με ένα πλυντήριο πιάτων, ένα πιστολάκι, ή ένα ψυγείο του σήμερα;

Ο επεξεργαστής του AGC ήταν χρονισμένος στα 1.024 ΜΗz έχοντας στην διάθεση του μία RAM χωρητικότητας 2048 λέξεων μεγέθους 16-bit, ROM χωρητικότητας 36,864 λέξεων και την δυνατότητα multitasking μέχρι 8 διαφορετικών δραστηριοτήτων. Η δομή του και το λογισμικό που έτρεχε πάνω στο μηχάνημα έκανε πλήρη χρήση μέχρι και της τελευταίας ρανίδας από την επεξεργαστική του δύναμη, αξιοποιώντας τις δυνατότητες του μηχανήματος στο βέλτιστο. Αυτό ήταν που έκανε τον AGC τόσο αποτελεσματικό στην λειτουργία του, γιατί εάν κρίνουμε εκ του αποτελέσματος οι υπολογιστές του Apollo 11 λειτούργησαν άψογα, χωρίς υλικές ή ανθρώπινες απώλειες. Επίσης όταν διαβάζετε multitasking μην νομίζετε ότι έχει και πολλά κοινά με αυτό που εμείς εννοούμε σήμερα, ακόμη όμως και αυτό το απαρχαιωμένο multitasking του AGC ήταν κάτι που μόνο οι υπολογιστές που επιστράτευε η NASA στις αποστολές της είχαν διαθέσιμο. Καταλαβαίνετε πλέον για ποιον λόγο είχα πει αρχικά δεν τίθεται θέμα σύγκρισης με τα κινητά μας τηλέφωνα, τα οποία θα μπορούσαν κάλλιστα να αναλάβουν το ίδιο έργο με αυτό του AGC ακόμη και χωρίς εξειδικευμένο λογισμικό. Από καθαρά αριθμητικής άποψης, μέσα στα σπίτια μας υπάρχουν πολλές συσκευές που έχουν πολλαπλάσια επεξεργαστική ισχύ από τους υπολογιστές της NASA εκείνη την περίοδο. Μια τοστιέρα έχει πιθανότατα κρυμμένο μέσα της έναν μικροεπεξεργαστή που όλοι οι τεχνολογικοί γίγαντες της εποχής θα πλήρωναν πολλά εκατομμύρια για να μελετήσουν από κοντά, καθώς και τα πλυντήρια και τα ψυγεία όλα έχουν μέσα τους μικρούς επεξεργαστές που τα βοηθούν να επιτελούν λειτουργίες που μας φαίνονται απλές, είναι όμως το προϊόν επιστημονικής φαντασίας του χθες.

Σε αυτό το σημείο νομίζω πως πρέπει να αναφέρουμε πως ο νόμος του Moore, που λέει πως κάθε 18 μήνες οι επιδόσεις των υπολογιστών θα διπλασιάζονται στην ίδια τιμή, ήταν σχετικά πρόσφατος την περίοδο της προσεδάφισης στην Σελήνη και πιθανότατα ελάχιστοι τον γνώριζαν. Σήμερα με ασφάλεια θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτός ο νόμος χαρακτηρίζει την εκθετική ανάπτυξη της τεχνολογίας και την επίδραση της στον τρόπο ζωής μας και στα σχέδια της ανθρωπότητας για το μέλλον. Ποια είναι η δική σας άποψη για τον νόμο του Moore; Πιστεύετε θα συνεχίσουμε με τους ίδιους ρυθμούς τεχνολογικής προόδου στο μέλλον ή κάποια στιγμή οι πρωτόγονοι εγκέφαλοι μας θα σταθούν εμπόδιο στην περεταίρω τεχνολογική και κοινωνική ανάπτυξη;