Η "κατάρα" των Achievements

Τα τελευταία χρόνια, θέλοντας και μη, μας έχει ‘επιβληθεί’ ένα πρόσθετο χαρακτηριστικό στα αγαπημένα μας παιχνίδια. Αυτό της "βράβευσης". Της ανούσιας βράβευσης για να είμαι πιο συγκεκριμένος. Μέσα από συστήματα που έχουν πλέον καθιερωθεί σε όλες τις πλατφόρμες, είτε αναφερόμαστε στους υπολογιστές και το "Steam", είτε στο PlayStation, το Xbox ή την κονσόλα της Nintendo. Θέλω να ξεκαθαρίσω από την αρχή πως το σύστημα αυτό δεν είναι απαραίτητα κακόβουλο, όμως χρίζει ιδιαίτερης διερεύνησης. Πρόσφατα λοιπόν υπέπεσε στην αντίληψη μου ένα καινούργιο παιχνίδι που ακούει στο όνομα "My name is Mayo". Ο τίτλος ‘παιχνίδι’ εδώ είναι μάλλον λανθασμένος όμως δυστυχώς έτσι πλασάρεται στο κοινό. Πρακτικά έχει να κάνει με ένα βάζο μαγιονέζας (ναι σωστά διαβάζετε), και ένα ψηφιακό δάχτυλο (ναι εξακολουθείτε να διαβάζετε σωστά). Κι ενώ κανείς μπορεί να φτιάξει στο μυαλό του μυριάδες σενάρια για το πώς θα μπορούσε να είναι κάτι τέτοιο, η πραγματικότητα σε χτυπά στο στομάχι με μεγαλύτερη δύναμη κι από την γροθιά του Ιβάν Ντράγκο στο Ρόκι. Πιάνουμε άραγε το βάζο με το ψηφιακό μας χέρι και το πετάμε στο κεφάλι κάποιου; Προσπαθούμε να ανοίξουμε το καπάκι του; Έχει κάποιο βαθύτερο νόημα η αλληλεπίδραση μας μαζί του; Όχι και πάλι όχι.

Η μοναδική κίνηση που μας επιτρέπει το παιχνίδι να κάνουμε είναι να χτυπάμε (tap) το βάζο με τη μαγιονέζα κάθε φορά που πιέζουμε το αντίστοιχο πλήκτρο. Αυτό είναι όλο. Ένα πλήκτρο. Ένα βάζο που αλλάζει αμφίεση ανάλογα με το τοπίο στο οποίο βρισκόμαστε. Ωραία, θα πει κάποιος, όμως κάτι άλλο θα είναι σε θέση να μπορεί να μας προσφέρει αυτό το παιχνίδι που έκανε την εμφάνιση του στο PlayStation Store της Αμερικής. Τίποτα. Μηδέν. Κανένα νόημα. Γραφικά δύο διαστάσεων δημιουργημένα στο Ms Paint, gameplay (ο θεός να το κάνει) βγαλμένο από σουρεαλιστικό όνειρο, ανύπαρκτος τεχνικός τομέας. Απλώς, κάνουμε tap το βάζο και συνεχίζουμε να το κάνουμε μέχρι να φτάσουμε τα δέκα χιλιάδες χτυπήματα. Τι γίνεται τότε; Τίποτα. Απλώς ξεκλειδώνουμε το Platinum Trophy. Το παιχνίδι είναι το ευκολότερο Platinum που υπάρχει για το PlayStation , καθώς και ίσως το φτηνότερο μιας και κοστίζει μόλις 1 δολάριο. Δεν γνωρίζω ποια είναι η άποψη σας για τα Trophies και σε αυτό το σημείο φοβάμαι και να ρωτήσω, όμως βρίσκω κάτι εντελώς λάθος σε αυτό το σύστημα.

Καταλαβαίνω τον λόγο ύπαρξης ενός συστήματος επιβράβευσης. Είναι ένα κίνητρο να ασχοληθείς περισσότερο με το παιχνίδι, σου δείχνει πως ο δημιουργός δούλεψε πάνω σε κομμάτια που μπορεί να μην είχες παρατηρήσει, είναι μια ευκαιρία για εκείνον που το φτιάχνει να τοποθετήσει μερικά καλά κρυμμένα μυστικά καθώς και για εκείνον που το παίζει να αισθανθεί πως κάνει κάτι καλά. Όμως τον τελευταίο καιρό έχει πάρει περίεργη τροπή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα παιχνίδια που σε επιβραβεύουν με το παραμικρό. Με το που ξεκινήσεις. Μπράβο, έκανες τον παίχτη να κινηθεί, ορίστε ένα βραβείο για εσένα. Τώρα αν το κάνεις αυτό άλλες πεντακόσιες φορές, σε περιμένει ένα ακόμη καλύτερο. Το παιχνίδι με την μαγιονέζα εμένα προσωπικά μου κάθισε άσχημα. Είναι άραγε ένα δημιούργημα με σκοπό να καυτηριάσει αυτή τη μανία του κοινού να κυνηγά την ανούσια επιβράβευση ή μια προσπάθεια εύκολου χρήματος λόγω του ότι προσφέρει ένα πολυπόθητο κύπελλο σε εξευτελιστική τιμή με εξευτελιστικό τρόπο; Δεν σας κρύβω πως έχω μπει στον πειρασμό να αγοράσω κάποιο παιχνίδι που προσφέρει αρκετά trophies όπως και το ότι έχω πιέσει τον εαυτό μου να ολοκληρώσει στο 100% κάποια παιχνίδια επειδή δεν μπορούσα να δεχτώ εκείνο το ένα trophy που έλειπε για να συμπληρωθεί η συλλογή των επιβραβεύσεων.

Όμως στην ρίζα του, αυτή είναι μια εντελώς λανθασμένη λογική. Ή μήπως όχι; Στο κάτω-κάτω ο καταναλωτής δικαιούται να ‘ξεζουμίσει’ ένα παιχνίδι που έχει πληρώσει έτσι ώστε να λάβει όλα τα οφέλη του. Όμως από την άλλη το μόνο όφελος θα έπρεπε να είναι η διασκέδαση και η εμπειρία που αποκομίζει από αυτό. Το εντυπωσιακό εδώ είναι πως πρακτικά αυτά τα ‘βραβεία’ δεν έχουν αντίκτυπο. Δεν σημαίνουν πως είσαι καλός σε κάτι, ούτε και εξαργυρώνονται με κάποιο τρόπο. Απλώς ανεβάζουν το υποτιθέμενο ‘κύρος’ σου στον κύκλο των φίλων και γνωστών σου. Ίσως σε κάποιες περιπτώσεις όπως αυτή του Steam να μπορείς να κερδίσεις κάποια skins ή αντικείμενα που μπορείς να πουλήσεις κερδίζοντας κάτι, όμως πρακτικά μιλάμε για μια ανούσια διαδικασία που σκοπό έχει να ταΐσει το εγώ μας. Και φυσικά η διαδικασία είναι απολαυστική. Πολλά ανούσια πράγματα είναι διασκεδαστικά. Όμως επαναλαμβάνω πως δεν πρέπει να είναι αυτοσκοπός η επιβράβευση αυτή, άλλα η εμπειρία που μας προσφέρει το κάθε παιχνίδι. Όπως καταλαβαίνει κανείς αυτό το θέμα έχει δύο ισχυρές πλευρές (ίσως και περισσότερες), η κάθε μία με τις δικαιολογημένες απόψεις της. Δεν μπορώ να αρνηθώ όπως είπα πως το σύστημα αυτό αποτελεί μια “πρόκληση”.

Οι περισσότεροι από εμάς λατρεύουμε τις προκλήσεις. Προσπαθούμε να γίνουμε καλύτεροι στο αγαπημένο μας παιχνίδι και με αυτόν τον τρόπο οδεύουμε προς την καλυτέρευση. Θέλεις μέσα από ένα μονότονο grinding; Θέλεις μέσα από τρόπους που δεν θα τολμούσαμε ποτέ, όπως για παράδειγμα να παίξουμε τον τίτλο στο ανώτερο επίπεδο δυσκολίας; Όλα αυτά προσθέτουν πόντους στην επιδεξιότητα μας σε αυτό. Μπορεί όμως και όχι. Δεν είναι κανόνας, ούτε ισχύει 100%. Ισχύει σε συγκεκριμένα παιχνίδια με προσεγμένο σύστημα επιβράβευσης που απλώς θέλει να σου δείξει πως υπάρχουν πράγματα που δεν έχεις ανακαλύψει. Δεν ισχύει σε παιχνίδια που έχουν απλώς σκοπό να σου πάρουν τα χρήματα σου δίνοντας σου ένα Platinum επειδή πάτησες ένα πλήκτρο δέκα χιλιάδες φορές. Αυτό που είναι άσχημο και λυπηρό είναι να βλέπεις στην ίδια λίστα και στο ίδιο σύστημα, παιχνίδια που σε επιβραβεύουν με το σταγονόμετρο (για παράδειγμα το Super Meat Boy) και που πραγματικά σε θέλουν στην άκρη της καρέκλας σου να προσπαθείς ξανά και ξανά τελειοποιώντας κάποιες κινήσεις, με παιχνίδια όπως το προαναφερόμενο που αφορά ένα βάζο. Το ακόμη πιο λυπηρό είναι πως δεν υπάρχει κανένα μέτρο. Καμία διάθεση ελέγχου από την εταιρία (στην προκειμένη περίπτωση από την Sony). Οι δημιουργοί έχουν καταφέρει να βρουν το παραθυράκι που τους επιτρέπει να είναι νόμιμοι και το εκμεταλλεύονται στυγνά. Ίσως -όταν και αν- η πολιτική των εταιριών αυτών αλλάξει να δούμε καλύτερα αποτελέσματα, όμως μεταξύ μας, πάντοτε θα υπάρχει κάποιος που θα εκμεταλλεύεται το σύστημα.

Εσάς ποια είναι η γνώμη σας για τα συστήματα επιβράβευσης και ποιες είναι οι εμπειρίες που σας έκαναν να ασχοληθείτε μαζί τους ή να τα αγνοήσετε εντελώς;