Τα χάρτινα καλαμάκια είναι επικίνδυνα για την υγεία - Περιέχουν αδιάσπαστες τοξικές χημικές ουσίες

Από τον Ιούλιο του 2021 έχουν απαγορευτεί στην Ελλάδα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση γενικότερα διάφορα πλαστικά μιας χρήσης, όπως τα καλαμάκια, με στόχο τη μείωση του αποτυπώματος στο περιβάλλον. Ωστόσο, φαίνεται πως τα χάρτινα καλαμάκια που χρησιμοποιούμε όλοι καθημερινά από τότε, δεν είναι τελικά και τόσο φιλικά προς τον…άνθρωπο.

Περνώντας σε λεπτομέρειες, μια πρόσφατη ευρωπαϊκή μελέτη έχει εγείρει ανησυχίες σχετικά με τα χημικά που χρησιμοποιούνται στα "φιλικά προς το περιβάλλον" καλαμάκια από χαρτί ή μπαμπού. Συγκεκριμένα, οι επιστήμονες από το Βέλγιο επιβεβαιώσαν την παρουσία υπερφθοριωμένων και πολυφθοριωμένων ουσιών (PFAS), οι οποίες είναι οι χημικές ουσίες δυνητικά επιβλαβείς για την ανθρώπινη υγεία. Για την ακρίβεια, πρόκειται για τα λεγόμενα «αιώνια χημικά» που έχουν συσχετιστεί με διάφορα προβλήματα υγείας, συμπεριλαμβανομένης της θυρεοειδοπάθειας, της ηπατικής βλάβης και διαφόρων μορφών καρκίνου.

Οι επιστήμονες πήραν χάρτινα και μπαμπού καλαμάκια από διάφορα καταστήματα και εστιατόρια της χώρας τους, συγκρίνοντάς τα με τα πλαστικά που κυριαρχούσαν τόσα χρόνια, καθώς και με άλλες εναλλακτικές, όπως τα μεταλλικά που πλένονται και επαναχρησιμοποιούνται. Τα αποτελέσματα; Η πλειονότητα από τα χάρτινα και μπαμπού καλαμάκια που εξετάστηκαν στη μελέτη περιείχαν PFAS χημικά. Από τις 20 μάρκες που μελετήθηκαν, οι 18 παρουσίασαν ίχνη αυτών των επιβλαβών χημικών ουσιών. Ένα από τα χημικά που βρέθηκε συχνότερα, το υπερφθοροοκτανοϊκό οξύ (PFOA), έχει απαγορευτεί παγκοσμίως από το 2020.

Τέτοιες χημικές ουσίες εντοπίστηκαν και στα καλαμάκια από πλαστικό και γυαλί, άλλα με πάρα πολύ χαμηλότερη συχνότητα, όπως μπορείτε να δείτε από το γράφημα που ακολουθεί. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι ότι τα μεταλλικά καλαμάκια που εξέτασαν οι επιστήμονες δεν παρουσίασαν σε καμία περίπτωση ίχνη PFAS χημικών.

Οι ερευνητές τόνισαν ότι ενώ οι ανιχνευόμενες ποσότητες PFAS χημικών ήταν σχετικά χαμηλές, όμως το πρόβλημα είναι ότι αυτές δεν αποβάλλονται από τον οργανισμό. Έτσι, με χρόνια χρήση έχουν τη δυνατότητα να συσσωρεύονται και να προκαλούν προβλήματα. Ο κύριος λόγος που τέτοια χημικά εμφανίζονται σε πολλά χάρτινα καλαμάκια είναι η υδατοαπωθητική επίστρωσή τους, για να μη λιώνουν γρήγορα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η έρευνα δεν εξέτασε αν τα PFAS χημικά μπορούν να διαρρεύσουν από τα καλαμάκια και στα ροφήματα που πίνουμε καθώς αυτά λιώνουν, αυξάνοντας ακόμη περισσότερο το ρίσκο για την υγεία.

Πάντως, ο Dr Thimo Groffen από το Πανεπιστήμιο της Αμβέρσας στο Βέλγιο, μετά τα ευρήματα αυτά, τονίζει ότι είναι προτιμότερη η χρήση μεταλλικών εναλλακτικών, αλλά συμβούλευσε επίσης να "αποφεύγετε γενικά να χρησιμοποιείτε καλαμάκια".

Αξίζει να σημειωθεί ότι PFAS χημικά έχουν εντοπιστεί και σε άλλα προϊόντα που χρησιμοποιούμε εξαιρετικά συχνά, όπως τα αντικολλητικά μαγειρικά σκεύη.

Η έρευνα αναρτήθηκε σε πρόσφατο τεύχος του επιστημονικού περιοδικού Food Additives & Contaminants, με τίτλο “Assessment of poly- and perfluoroalkyl substances (PFAS) in commercially available drinking straws using targeted and suspect screening approaches”. Μπορείτε να την βρείτε πατώντας εδώ.