Milos Forman: Ο άνθρωπος από το φεγγάρι

Ένα αφιέρωμα στον μεγάλο σκηνοθέτη
25 Απριλίου 2018 08:54
Milos Forman: Ο άνθρωπος από το φεγγάρι

Για τον Milos

Ένας από τους σπουδαιότερους καλλιτέχνες που γνώρισε ο παγκόσμιος κινηματογράφος, ο Milos Forman, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 86 ετών πρίν από λίγες ημέρες. Το πραγματικό του όνομα ήταν Jan Tomas Forman και γεννήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 1932 στο Κασλάβ της πρώην Τσεχοσλοβακίας. Ασχολήθηκε αρκετά επιτυχημένα με την σκηνοθεσία, σεναριογραφία και αργότερα ως καθηγητής κινηματογράφου στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια όπου διετέλεσε και διευθυντής, μαζί με τον πρώην του δάσκαλο Frank Daniel, του τμήματος ταινιών του Πανεπιστημίου. Στην καριέρα του, ο Milos προτάθηκε τρεις φορές για το Βραβείο Όσκαρ σκηνοθεσίας και το κέρδισε τις δύο.

Ο Milos ξεκίνησε σκηνοθετώντας κωμωδίες στην Τσεχοσλοβακία τη δεκαετία του '60, όπως το Loves of a Blonde (1965), The Firemen's Ball (1967) και υπήρξε ένας από τους πιο αξιοσημείωτους εκπροσώπους του, τότε, νέου κύματος του Τσεχοσλοβάκικου κινηματογράφου που εκφράστηκαν κατά του καθεστώτος της πρώην Τσεχοσλοβακίας. Κατάφερε να δημιουργήσει μερικές από τις σημαντικότερες ταινίες στην ιστορία του κινηματογράφου. Η πρώτη μεγάλη του επιτυχία θα έρθει το 1975 με το One Flew Over the Cuckoo's Nest που κέρδισε πέντε Βραβεία Όσκαρ, συμπεριλαμβανομένου αυτού της σκηνοθεσίας και στην συνέχεια το 1984 με το Amadeus που κέρδισε οκτώ χρυσά αγαλματίδια. Από την πλούσια φιλμογραφία του Milos ξεχώρισα τρείς ιδιαίτερες ταινίες που προσωπικά λατρεύω και σας προτείνω ανεπιφύλακτα.

One Flew Over the Cuckoo's Nest (1975)

Η ταινία βασίστηκε στο εξαιρετικά δημοφιλές μυθιστόρημα του Ken Kesey, εμπνευσμένο από τις εμπειρίες του συγγραφέα ως εργαζόμενο σε ψυχιατρείο. Πρωταγωνιστής στην ταινία είναι ο ατίθασος Jack Nicholson ο οποίος ερμηνευτικά πετυχαίνει την απόλυτη επικοινωνία με τον θεατή και χαρίζει ιδιαίτερες στιγμές υποκριτικής. Είναι τόσο εύκολο να τον παρακολουθήσεις και να καταλάβεις τους προβληματισμούς, τις αγωνίες αλλά και την παραφροσύνη που υπάρχει, όχι στους έγκλειστους ασθενείς αλλά στις σαδιστικές ανάγκες των νοσοκόμων της κλινικής. Σκηνοθετικά ο Milos, μας εισάγει στο καταπιεστικό περιβάλλον ενός ψυχιατρικού ιδρύματος με έναν σαφή και πειστικό τρόπο χρησιμοποιώντας ρεαλιστικές φόρμες αφήγησης για να μας διηγηθεί μία κραυγή απελπισίας απέναντι σε ένα «κουφό» σύστημα.

The People vs. Larry Flynt  (1996)

Εδώ έχουμε μία κινηματογραφική βιογραφία και μας παρουσιάζει την αληθινή ιστορία του Larry Flynt, εκδότη του πρώτου πορνοπεριοδικού στις αρχές της δεκαετίας του '70, "Hustler" και του ατελείωτου δικαστικού αγώνα που έδωσε για την ελευθερία λόγου και έκφρασης ενάντια σε μία συντηρητική Αμερική. Η ταινία αποτελεί ένα δυνατό κοινωνικό δράμα με εξαιρετικές ερμηνείες από τον Woody Harrleson και Courtney Love. O Milos βοηθάει τον Harrleson και μαζί δημιουργούν έναν αντιήρωα, ανθρώπινο και συμπαθητικό αλλά και αρκετά ερειστικό με μοναδικά εφόδια την αισχρότητα, τον κυνισμό και την αυθάδειά του. Στην σκηνή που ο Flynt μιλαέι για το πώς η κοινωνία μας αντιμετωπίζει τον πόλεμο σε σχέση με το σεξ, μας χαρίζει έναν από τους πιο ενδιαφέρον μονολόγους του σινεμά. Με αυτό το φιλμ, ο Milos ήταν υποψήφιος για Όσκαρ σκηνοθεσίας και κέρδισε μία χρυσή σφαίρα.

Man on the Moon (1997)

Ίσως η πιο γλυκιά ταινία για τον πιο γλυκό και καλοπροαίρετο καλλιτέχνη που πάτησε πάνω στον πλανήτη μας. Ακόμη ένα βιογραφικό δράμα από τον Milos ο οποίος μας διηγείται την ζωή και τον θάνατο του αινιγματικού κωμικού Andy Kaufman και τον τρόπο που άφησε το στίγμα του στην αμερικάνικη κοινωνία τις δεκαετίες του ’70 και του ’80. Μία παρεξηγημένη προσωπικότητα που λίγοι κατανόησαν τη λογική και το ιδιαίτερο χιούμορ του. Μέσα σε αυτούς τους λίγους ανήκει ο Jim Carey που πρωταγωνιστεί στην ταινία στον ρόλο του Andy ή καλύτερα, είναι ο Andy. Ο Milos και εδώ, δίνει άπλετο χώρο και τα κατάλληλα εφόδια στον πρωταγωνιστή του για να «γίνει» ο ρόλος που υποδύεται. Ένα ακόμα αριστοτεχνικό δημιούργημα από τον Τσέχο σκηνοθέτη με μια γλυκιά νοσταλγία για μια κοινωνία και για έναν άνθρωπο που δεν ζήσαμε από κοντά.

Το ταλέντο που ξεχώρισα εγώ στην φιλμογραφία του Milos Forman, είναι η αγάπη που έδειχνε, στην διαδικασία μεταμόρφωσης των ηθοποιών στις απαιτήσεις του εκάστοτε ρόλου. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που κάτω από τις σκηνοθετικές του οδηγίες, είδαμε ηθοποιούς να μεγαλουργούν και να μας χαρίζουν ρεσιτάλ υποκριτικής. Ένα άλλο χαρακτηριστικό της δουλειάς του είναι η εμμονή του με ρόλους-σύμβολα του ελεύθερου πνεύματος και της εναντίωσης στην καταπίεση. Είναι αρκετοί οι σκηνοθέτες στην ιστορία του κινηματογράφου που έχουν αφήσει πίσω τους ταινίες αριστουργήματα, ο Milos Forman είναι σίγουρα ένας από αυτούς.