Επαναστατική θεραπεία επανέφερε τη όραση σε τυφλά ποντίκια

Νευροβιολόγοι του University of Californa Irvine, θέλησαν να προσομοιώσουν σε ποντίκια εργαστηρίου μία διαταραχή του αμφιβληστροειδούς χιτώνα των ανθρώπων, που ονομάζεται “Αμαύρωση του Leber” και συχνά προκαλεί τύφλωση ή σοβαρά προβλήματα όρασης κατά τη γέννηση. Η κατάσταση αυτή φαίνεται να προκαλείται από μία μετάλλαξη σε κάποιο από τα δεκάδες γονίδια που σχετίζονται με τον αμφιβληστροειδή χιτώνα και την ικανότητά του να αντιλαμβάνεται το φως. Υπάρχει ήδη τομέας ερευνών εδώ και δεκαετίες όπου οι επιστήμονες προσπαθούν να αποκαταστήσουν τους δυσλειτουργικούς φωτο-υποδοχείς, με μερικές στρατηγικές να συμπεριλαμβάνουν εμφυτεύματα, παρεμβάσεις σε γονιδιακό επίπεδο και φάρμακα, με διάφορα ποσοστά επιτυχίας.

Παρόλο που έχει γίνει κάποια πρόοδος, παραμένει άγνωστο το κατά πόσο μπορούν τα ενήλικα οπτικά κυκλώματα να αποκατασταθούν σε μία πλήρη λειτουργική κατάσταση που o εγκέφαλος μπορεί να διορθώσει το ελάττωμα του αμφιβληστροειδούς.

Οι ερευνητές λοιπόν χορήγησαν ένα συνθετικό ρετινοειδές φάρμακο για επτά μέρες, σε ενήλικα τρωκτικά που γεννήθηκαν με εκφυλισμένο αμφιβληστορειδή χιτώνα. Η θεραπεία ήταν επιτυχής, αποκαθιστώντας την ευαισθησία στο φως και τον προσανατολισμό βάσει φωτός των ποντικιών για 27 ημέρες. Εννέα μέρες μετά τη θεραπεία, πολλοί περισσότερες νευρώνες του εγκεφάλου ενεργοποιούνταν από το οπτικό νεύρο. Αυτό δείχνει πως το κεντρικό οπτικό μέσο που μεταφέρει την πληροφορία από το μάτι στον οπτικό φλοιό, μπορεί να αποκατασταθεί σημαντικά με θεραπεία ρετινοειδών, ακόμα και σε ενήλικα ποντίκια.

Ειλικρινά, ήταν έκπληξη για εμάς το πώς η θεραπεία έσωσε τα κυκλώματα του εγκεφάλου που σχετίζονται με την όραση. Το να μπορεί να βλέπει κάποιος, περιλαμβάνει περισσότερα από απλά έναν ανέπαφο και λειτουργικό αμφιβληστροειδή χιτώνα. Ξεκινάει από το μάτι, το οποίο στέλνει σήματα στον εγκέφαλο. Και είναι στα κεντρικά κυκλώματα του εγκεφάλου όπου η αντίληψη της όρασης λαμβάνει χώρα.

Οι ερευνητές θεωρούν πως το χρονικό παράθυρο στο οποίο μπορούν να σώσουν την όραση των ανθρώπων είναι στην πραγματικότητα πολύ μεγαλύτερο. Η έλλειψη όρασης στην παιδική ηλικία δηλαδή, δε σημαίνει απαραίτητα πως η όραση δεν μπορεί να επανέλθει όταν κάποιος είναι ενήλικας.

Αμέσως μετά τη θεραπεία, τα σήματα που έρχονταν από το άλλο μάτι, το οποίο είχε το κύριο μέσο μεταφοράς στον εγκέφαλο, ενεργοποίησε δύο φορές περισσότερους νευρώνες. Αυτό που ήταν ακόμα πιο εκπληκτικό, ήταν πως το μάτι με το πρόβλημα ενεργοποίησε πέντε φορές περισσότερους νευρώνες στον εγκέφαλο μετά τη θεραπεία και αυτό το εντυπωσιακό αποτέλεσμα ήταν μακροπρόθεσμο. Το γεγονός πως αυτή η θεραπεία λειτουργεί τόσο καλά στο κεντρικό οπτικό σύστημα σε ενηλίκους, υποστηρίζει πως υπάρχει μία λανθάνουσα δυναμική για όραση η οποία απλά περιμένει να ενεργοποιηθεί.

Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο Current Biology.