Τα κύτταρα-ζόμπι αυξάνονται όσο μεγαλώνουμε

Είναι ζωντανά αλλά δεν μπορούν να λειτουργήσουν
23 Ιουλίου 2022 09:09
Τα κύτταρα-ζόμπι αυξάνονται όσο μεγαλώνουμε

Όταν τα κύτταρα διαιρούνται, το DNA τυλίγεται σε πρωτεΐνες για να δημιουργήσει χρωμοσώματα που προσφέρουν δομή και υποστήριξη στο γενετικό υλικό. Στα άκρα αυτών των χρωμοσωμάτων υπάρχουν τα λεγόμενα τελομερή που δημιουργούν μία προστατευτική ασπίδα για να αποτρέψουν ζημιά στο γενετικό υλικό. Ωστόσο, κάθε φορά που ένα κύτταρο διαιρείται, το τελομερή κονταίνουν. Έτσι, όσο μεγαλώνουμε, γίνονται ολοένα και πιο κοντά, χάνοντας τη δυνατότητα να προστατεύσουν το DNA. Τυχόν ζημιά στο γενετικό μας υλικό μπορεί να οδηγήσει σε μεταλλάξεις που προκαλούν την ανεξέλεγκτη διαίρεση των κυττάρων, καταλήγοντας στον καρκίνο.

Για να αποφύγει αυτήν την κατάληξη το σώμα, οδηγεί τα κύτταρα σε μία κατάσταση ζόμπι, αποτρέποντας το διαχωρισμό τους. Επειδή δεν πεθαίνουν όμως, τα κύτταρα αυτά συνεχίζουν να συγκεντρώνονται κατά τη διάρκεια της ζωής μας.

Οι επιστήμονες λοιπόν θέλησαν να δουν αν η απευθείας ζημιά στα τελομερή, είναι αρκετή για να προκαλέσει γήρας και να δημιουργήσει κύτταρα-ζόμπι. Στοχεύοντας μόνο τα τελομερή και αποφεύγοντας τη ζημιά στο υπόλοιπο χρωμόσωμα, διαπίστωσαν πως όντως τα κύτταρα μετατρέπονται σε ζόμπι. Ποια η σημασία του πειράματος;

Τα τελομερή κονταίνουν φυσικά όσο μεγαλώνουμε. Όταν φτάσουν σε ένα συγκεκριμένο μήκος, δίνουν σήμα στα κύτταρα για να γίνουν ζόμπι. Ωστόσο παράγοντες όπως η ρύπανση του αέρα, το κάπνισμα και γενικότερα η έκθεση σε βλαβερά χημικά, επιταχύνουν αυτή τη διαδικασία, προκαλώντας πρώιμο γήρας που οδηγεί σε καρδιακά νοσήματα, μεταβολικές ασθένειες και καρκίνο. Η έρευνα λοιπόν αποκαλύπτει πως τα τελομερή δε δρουν απλά ως “ξυπνητήρια” στο σώμα που υποδεικνύουν πόσες φορές έχει διασπαστεί ένα κύτταρο, αλλά λειτουργούν και ως προειδοποιητικό καμπανάκι για βλαβερά γεγονότα.

Η προστασία των τελομερών μπορεί να περιορίσει τη συγκέντρωση κυττάρων-ζόμπι, οδηγώντας έτσι σε ένα υγιές γήρας με βελτιωμένη γνωστική λειτουργία, λιγότερη απώλεια μυών και ταχύτερη επάνοδο από αρρώστιες.

Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο Nature Structural & Molecular Biology.