Ορισμένοι βλέπουν μικροσκοπικούς ανθρώπους και κανείς δεν ξέρει το λόγο

Ιστορίες με μικροσκοπικούς, λιλιπούτειους ανθρώπους υπάρχουν σε μύθους, θρύλους και παραμύθια σε όλο τον κόσμο, με το πιο διάσημο παράδειγμα ίσως το μυθιστόρημα του 1726 από τον Jonathan Swift, τα ταξίδια του Γκιούλιβερ. Ωστόσο ίσως να υπάρχει μία δόση αλήθειας σε αυτά τα παραμύθια, όχι φυσικά για την ύπαρξη μικροσκοπικών ανθρώπων αλλά για μία κατηγορία πολύ συγκεκριμένων παραισθήσεων. Τέτοιες υποθέσεις ξεκίνησε να ερευνά ο Γάλλος ψυχίατρος Raoul Leroy στις αρχές του 1900, αλλά μέχρι και σήμερα παραμένουν μυστήριο.

Ωστόσο οι "λιλιπούτειες παραισθήσεις" δεν κατηγοριοποιούνται ως ασθένεια και θεωρούνται ως τέχνασμα του εγκεφάλου. Εξαίρεση αποτελεί το σύνδρομο Charles Bonnet, μία σπάνια ασθένεια όπου οι παραισθήσεις προκύπτουν από την απώλεια όρασης. Και ενώ περιλαμβάνουν λάμψεις φωτός ή γεωμετρικά σχήματα, μερικές φορές περιλαμβάνουν και λιλιπούτειους ανθρώπους.

O ιστορικός ιατρικής και ερευνητής ψυχωτικών διαταραχών, Jan Dirk Blom, αποφάσισε να συγκεντρώσει τις αναφορές για λιλιπούτειες παραισθήσεις στα σύγχρονα ιατρικά αρχεία σε μια προσπάθεια να καταλάβουμε καλύτερα αυτό το φαινόμενο. Η μελέτη του δημοσιεύτηκε στο Neuroscience & Biobehavioral Reviews. Μετά από αναλυτική έρευνα, βρήκε 26 σχετικά papers από τα οποία τα 24 περιείχαν υποθέσεις ασθενών.

Κατά τη δεκαετία του ’80 και του ’90 σπάνια δημοσιεύονταν νέες υποθέσεις και το μυστήριο για τις λιλιπούτειες παραισθήσεις χάθηκε στη λήθη. Παρά το ανανεωμένο ενδιαφέρον για το φαινόμενο τις τελευταίες δύο δεκαετίες, η κατάσταση έχει παραμείνει ουσιαστικά χωρίς αλλαγές.

Ο Blom κατάφερε να συγκεντρώσει 226 ξεχωριστές περιπτώσεις για σύγκριση. Αυτά που μάθαμε είναι πως οι περιπτώσεις είναι ίσα μοιρασμένες σε άντρες και γυναίκες, με το μικρότερο σε ηλικία 4 ετών και το μεγαλύτερο σε ηλικία 90 ετών. Στις ομοιότητες συμπεριλαμβάνεται το γεγονός πως οι μικροσκοπικοί άνθρωποι είναι ντυμένοι με ρούχα με έντονα χρώματα και δεν πρόκειται απλά για φευγαλέες σκιές. Όλοι είναι άγνωστοι και σπάνια αναφέρονται γνωστά πρόσωπα, ενώ ακόμα πιο σπάνια βλέπει κανείς τον ίδιο του τον εαυτό. Στο 1/5 των περιπτώσεων υπήρχε και ακουστική παραίσθηση με δυσδιάκριτο ήχο υψηλών συχνοτήτων. Στο 1/3 των αναφορών συμπεριλαμβάνονταν και ζώα όπως άλογα που έσερναν μικρά κάρα. Το 97% των περιπτώσεων ήταν σε τρεις διαστάσεις και αλληλεπιδρούσαν με το φυσικό κόσμο, ενώ το υπόλοιπο 3% ήταν 2D προβολές σε μία επιφάνεια ή κινούνταν μαζί με το κεφάλι του παρατηρητή.

Ο Blom κατηγοριοποίησε τις περιπτώσεις σε 10 ομάδες, με τις περισσότερες να ανήκουν σε ψυχιατρική διαταραχή, υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ ή φαρμάκων και παθήσεις του κεντρικού νευρικού συστήματος. Ο ίδιος θεωρεί πως η απώλεια περιφερειακών αισθήσεων οδηγεί μέρη του εγκεφάλου τα οποία εμπλέκονται στην επεξεργασία πληροφοριών, να συγκεντρώνουν και να συνδυάζουν ερεθίσματα προβάλοντας μία φανταστική σκηνή. Μία “εισβολή των ονείρων” στον πραγματικό κόσμο όπου ασυνείδητες εικόνες ξεφεύγουν και αναμιγνύονται με την πραγματικότητα. Ή ίσως να πρόκειται για νευρολογικό φαινόμενο, μνήμες που ερμηνεύονται διαφορετικά από τις φυσικές αισθήσεις.

Ίσως κάποια μέρα όλα αυτά να εξηγηθούν από την ανάλυση της λειτουργίας του εγκεφάλου μας και τα παραμύθια και οι μύθοι να αποκτήσουν άλλο νόημα.