Ένα κομμάτι του εγκεφάλου σου παραμένει "εσύ" για όλη σου τη ζωή

Η έννοια του εαυτού μας έχει προβληματίσει φιλοσόφους και ψυχολόγους ανά τα χρόνια. Είμαστε ο ίδιος άνθρωπος σε όλη τη ζωή μας; Κάθε φορά που αναφέρουμε τη λέξη “εγώ”, εννοούμε το σύνολο των εμπειριών μας που αντιπροσωπεύουν μία σχέση μεταξύ του “εγώ” του παρελθόντος, με το “εγώ” του σήμερα. Αν λάβουμε υπόψη και την αλληγορία του Πλοίου του Θησέα που θέτει το ερώτημα αν ένα αντικείμενο που έχει αντικαταστήσει όλα τα συστατικά του παραμένει ουσιαστικά το ίδιο, βλέπουμε και τη βιολογική πλευρά του ερωτήματος. Το σώμα μας αποτελείται από τρισεκατομμύρια κύτταρα τα οποία συνεχώς παθαίνουν και γεννιούνται νέα, με αποτέλεσμα σε μία δεκαετία να έχουν σχεδόν αλλάξει ολοκληρωτικά. Αν το σώμα μας και οι εμπειρίες μας αλλάζουν, μπορούμε να πούμε πως είμαστε ο ίδιος άνθρωπος που ήμασταν τεσσάρων ετών; Πώς μπορούμε να παραμένουμε “εμείς”;

Μπορεί να ακούγεται φιλοσοφικό ερώτημα, αλλά η ψυχολογία και η νευρολογία μπορούν να απαντήσουν. Μία ομάδα νευροεπιστημόνων από το Complutense University της Μαδρίτης πραγματοποίησαν μία φυσιοβιολογική μελέτη στην προσωπική ταυτότητα και τις αλλαγές του χρόνου μαζί με τις αλλαγές των προσωπικών εμπειριών και βρήκαν πως η έννοια της ύπαρξής μας παραμένει σταθερή ανά τα χρόνια.

Στη μελέτη μας προσπαθήσαμε να απαντήσουμε στην ερώτηση αν είμαστε ο ίδιος άνθρωπος σε όλη τη ζωή μας. Σε συνδυασμό με πρότερες μελέτες, τα αποτελέσματα δείχνουν πως υπάρχει ένα στοιχείο το οποίο παραμένει σταθερό, ενώ ένα άλλο κομμάτι είναι πιο ευάλωτο στην αλλαγή με τον καιρό. – Miguel Rubianes, ερευνητής του UCM

Η “συνέχεια του εαυτού μας” – η ικανότητα να αναγνωρίζουμε τον εαυτό μας – παραμένει σταθερή, ενώ άλλα στοιχεία όπως η φυσιολογία, οι διεργασίες του σώματός μας, οι συμπεριφορές, οι πεποιθήσεις και οι αξίες είναι πιο ευάλωτες στην αλλαγή. Ακόμα και η προσωπικότητα τείνει να αλλάζει με τα χρόνια αλλά “η αίσθηση του εαυτού μας διατηρείται, βελτιώνοντας και καταλαβαίνοντας την ανθρώπινη φύση”. Μάλιστα, ο χρόνος που χρειάζεται ο εγκέφαλός μας για να ξεχωρίσει το πρόσωπό μας από άλλους βρέθηκε πως είναι στα 250milliseconds.

Στη μελέτη καταγράφηκε η εγκεφαλική δραστηριότητα σε ασκήσεις αναγνώρισης προσώπων και ηλικίας. Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να αναγνωρίσουν από μία σειρά εικόνων, τον εαυτό τους, το φίλο τους ή κάποιον άγνωστο, ενώ τους ζητήθηκε να αναγνωρίσουν και αν αυτό το άτομο είναι παιδί, έφηβος ή ενήλικος. Το αποτέλεσμα ήταν πως η αναγνώριση του εαυτού μας είναι η πιο έντονη επειδή “αναβαθμίζεται” συνεχώς στη διάρκεια της ζωής μας προσδίδοντας μία σταθερότητα. Σε κάθε περίπτωση υπάρχει μία σταθερή νευρολογική σύνδεση στην αίσθηση του εαυτού μας.

Σύμφωνα με τον επικεφαλής ερευνητή, μεταβολές στην αντίληψη του εαυτού μας μπορεί να μας υποδείξουν διάφορες διαταραχές προσωπικότητας, όπως διπολική διαταραχή, ναρκισσιστική προσωπικότητα ή ακόμα και ψυχικές ασθένειες όπως σχιζοφρένεια και κατάθλιψη.

Τα αποτελέσματα αποδεικνύουν τη σημασία της έρευνας, βασικής και κλινικής, στη μελέτη της προσωπικής ταυτότητας, καθώς δείχνει πολλά υποσχόμενη για να παίξει σημαντικό ρόλο στην ψυχολογική αξιολόγηση και στην διαδικασίες πρόληψης.