Πότε ξεκίνησε ο άνθρωπος να μαγειρεύει την τροφή του;

Επιστήμονες βρήκαν τις αρχαιότερες αποδείξεις
13 Δεκεμβρίου 2022 11:11
Πότε ξεκίνησε ο άνθρωπος να μαγειρεύει την τροφή του;

Ο έλεγχος της φωτιάς ήταν η στιγμή που μας ξεχώρισε από όλα τα άλλα ζώα του πλανήτη. Με αυτό, ήρθε και η μετάβαση από την ωμή τροφή στο μαγειρεμένο φαγητό, κάτι που θεωρείται ως η στιγμή που εκτόξευσε την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους επιτρέποντας στους εγκεφάλους μας να μεγαλώσουν και να καταλήξουμε σήμερα στο είδος μας. Πότε ακριβώς όμως συνέβη αυτό;

Μία διεθνής ομάδα ερευνητών που εργάζονταν στο Ισραήλ, στο βόρειο τομέα της Νεκράς Θάλασσας, ανακάλυψε τις αρχαιότερες αποδείξεις μαγειρέματος των προϊστορικών ανθρώπων. Στο αρχαιολογικό σημείο ονόματι Gesher Benot Ya’aqov, βρήκαν τα απομεινάρια ψαριών που έχουν σημάδια προσεκτικής θέρμανσης και χρονολογούνται πριν 780.000 χρόνια.

Ενώ δεν είναι η αρχαιότερη χρήση φωτιάς που έχουμε βρει, θεωρείται η αρχαιότερη χρήση για μαγείρεμα. Στην Αφρική, οι Homo erectus χρησιμοποίησαν φωτιά πριν 1.5 εκατομμύριο χρόνια, ωστόσο τα κάρβουνα και τα καμμένα κόκκαλα που βρέθηκαν εκεί δεν αποτελούν ξεκάθαρες αποδείξεις μαγειρέματος, αλλά καψίματος.

Αποδείξεις για τα πρώτα μαγειρέματα εμφανίζονται αρκετά αργότερα, με την άφιξη των Νεάντερταλ και των Homo sapiens. Η παλαιότερη απόδειξη μαγειρέματος που είχαμε έως τώρα, έφτανε μόλις τα 170.000 χρόνια, δηλαδή 600.000 χρόνια μετά τους πρώτους ανθρώπους στο Ισραήλ οι οποίοι έψηναν ψάρια.

Δεν ξέρουμε ακριβώς πώς έψηναν τα ψάρια αλλά η έλλειψη στοιχείων έκθεσης σε υψηλές θερμοκρασίες, είναι απόδειξη πως δεν τα έψηναν απευθείας πάνω στη φωτιά ούτε τα πετούσαν μέσα σε αυτή ως απόβλητα για να καούν. – Jens Najorka, αρχαιολόγος του Natural History Museum στο Λονδίνο

Η ανάλυση των δοντιών του συγκεκριμένου ψαριού δείχνει πως προέρχεται από μία λίμνη γλυκού νερού η οποία δεν υπάρχει πλέον. Η ανακάλυψη δείχνει πως ο έλεγχος της φωτιάς ξεκίνησε στα μέσα της Πλειστόκαινου περιόδου, μίας εποχής που ανθρωπίνοι με μεγαλύτερο εγκέφαλο όπως ο Homo heidelbergensis επικρατούσαν έναντι των Homo erectus.

Η απόκτηση της ικανότητας μαγειρέματος της τροφής ξεκίνησε μία εξαιρετικά σημαντική εξελικτική πρόοδο, καθώς πρόσφερε τη βέλτιστη χρήση των διαθέσιμων πόρων τροφής. Μάλιστα δεν περιορίστηκε στα ψάρια, αλλά περιλάμβανε και διάφορα είδη ζώων και φυτών.

Πολλοί επιστήμονες θεωρούν πως η διατροφή με ψάρια τα οποία είναι πλούσια σε ωμέγα λιπαρά και άλλα κρίσιμα θρεπτικά συστατικά, επέτρεψε στον ανθρώπινο εγκέφαλο να εξελιχθεί και να γίνει τόσο περίπλοκος. Το ωμό ψάρι εξυπηρετούσε το σκοπό της διατροφής, αλλά το μαγείρεμά του το έκανε πιο εύπεπτο και απέτρεπε την κατανάλωση βλαβερών παθογόνων οργανισμών.

Η έρευνα παρέχει αποδείξεις μαγειρέματος ψαριών από τα πρώτα είδη ανθρώπων, δίνοντας έμφαση στο ρόλο του περιβάλλοντος κοντά στο νερό, που παρείχε μία σταθερή, καθόλη τη διάρκεια του χρόνου πηγή τροφής, η οποία έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επιβίωση και στην επέκταση των ανθρώπων στον Παλαιό Κόσμο.

Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο Nature Ecology and Evolution.