Luca Review – Η κινηματογραφική “γρανίτα” του καλοκαιριού

Λίγα πράγματα στην ζωή είναι πιο όμορφα από το παιδικό καλοκαίρι. Ιδίως αν έφευγες από τον τόπο που ζούσες και το περνούσες “στο χωριό”, ήταν σαν να είχες μια μαγική διπλή ζωή. Ήταν ένας χρόνος και χώρος σε ένα διαφορετικό σύμπαν με τους δικούς του κανόνες, σχέσεις και παραστάσεις. Και είναι και κάτι, όπως αρκετά άλλα, που μεγαλώνοντας χάνεται, δεν μπορεί να επιβιώσει με την ένταση και την αγνότητα εκείνων των τρυφερών χρόνων. Αυτό όμως είναι που του δίνει και την αξία του. Για μένα, το μεγαλύτερο επίτευγμα του Luca, της νέας ταινίας της Pixar, είναι ότι κατορθώνει να σου μεταφέρει με επιτυχία την αίσθηση, την “μυρωδιά”, την “γεύση” του παιδικού καλοκαιριού.

Ο Luca, ένα παιδί – ψάρι που μεταμορφώνεται σε άνθρωπο όταν είναι στεγνό το δέρμα του, γνωρίζει τον Alberto, έναν συνομήλικό του που περιμένοντας τον απόντα πατέρα του, βγαίνει τακτικά στην απαγορευμένη -για το είδος τους- επιφάνεια. Μαζί θα αρχίσουν να εξερευνούν και να κάνουν όνειρα για ένα απελευθερωμένο και συναρπαστικό μέλλον στην στεριά. Μέσα από αυτήν την γλυκιά ιστορία της φιλίας δύο αγοριών, η ταινία κατορθώνει να διεισδύσει βαθύτερα από μια νοσταλγική αναπαραγωγή εικόνων και καταστάσεων και να ανασύρει τα αυθεντικά συναισθήματα αυτής της περιόδου που όλοι, λίγο-πολύ έχουμε περάσει. Τα καλοκαίρια εκείνα που “μεγάλωνες”.

Ωστόσο, είναι μια ταινία που λάμπει εντονότερα στις μικρές στιγμές της παρά στην γενική εικόνα και ιστορία της, η οποία δεν ξεφεύγει, ιδίως στον επίλογό της, από βιασύνες, εύκολες λύσεις και την προβλέψιμη “τυπικότητα” μιας Disney ιστορίας. Μας μιλάει για το άγχος μπροστά στο άγνωστο, την ανασφάλεια και την ανάγκη για αποδοχή, την ασφάλεια και ανακούφιση της φιλίας, την δίψα για εξερεύνηση και περιπέτεια, την αγνή αίσθηση ότι ο κόσμος είναι ένα τεράστιο, άγνωστο μέρος γεμάτο μυστήρια και μαγεία, αλλά αυτά, ξεδιπλώνονται ακριβώς όπως θα περίμενες από τα πρώτα λεπτά.

Για μένα η πεμπτουσία της βρίσκεται στις μικρές λεπτομέρειες και στην εκτέλεσή τους. Αυτές της δίνουν μια ζωή πέρα από το τετριμμένο. Δηλαδή, ο πολύ εύστοχος τρόπος που παρουσιάζεται η σχέση και η ένταση με τους γονείς, τα “τώρα σε πέντε λεπτά φεύγω” που γίνονται ώρες, η μυθοποίηση του φίλου που έχει απάντηση σε όλα, η παιδική αντίληψη ότι όλα είναι μια πρόκληση για να αποδείξεις το θάρρος σου, οι χαζές ιδέες που φαίνονται πανέξυπνες και άλλες μικρές πινελιές που “πιάνουν” εύστοχα την ιδιαίτερη ψυχοσύνθεση της ηλικίας. Και όλα είναι δοσμένα με υψηλό κινηματογραφικό γούστο και δεξιοτεχνία.

Υπάρχουν, ας πούμε, ορισμένες υπέροχες σεκάνς όπου ο Luca ονειροπολεί από τις πληροφορίες που μαθαίνει και βυθίζεται στον ξέφρενο κόσμο της φαντασίας του και η ταινία τον ακολουθεί με ανάλογη οπτικοακουστική έμπνευση. Όσοι έχετε δει το La Luna, το πανέμορφο πρώτο short film του σκηνοθέτη της ταινίας, Enrico Casarosa, ξέρετε τι να περιμένετε. Μαζί με τον συνθέτη Dan Romer, όλοι αυτοί οι “μάγοι” της Pixar έχουν φτιάξει ένα αποτέλεσμα τόσο φιλικό και ευχάριστο στις αισθήσεις που είναι δύσκολο να μην απορροφηθείς στον κόσμο του.

Πολλές φορές ένιωθα σαν κάποιος να μου κάνει ένα χαλαρωτικό, εγκεφαλικό μασάζ από την καλαισθησία της ταινίας. Όλα τα κάδρα της είναι πλούσια, χωρίς να φαίνονται όμως “φορτωμένα”. Ο (Ιταλός) Casarosa εμπνεύστηκε από την δική του παιδική ηλικία και νομίζω είναι φανερό πως η ταινία έχει μια αληθινή επαφή με το τον τόπο της. Φυσικά, τα πάντα είναι δοσμένα μέσα από ένα βουτηγμένο στο “μέλι” (της Disney) φίλτρο, όπου όλες οι γωνίες “στρογγυλεύονται”, αλλά, ευτυχώς, δεν φτάνει και στο σημείο να μοιάζει ψεύτικα “αποστειρωμένο”. Μόνο, ευλόγως παιδικό.

Εδώ, σε αυτήν την ισχυρή υποβολή του τόπου και την αληθινή επένδυση στις λεπτομέρειες ίσως κολλάνε οι συγκρίσεις που διάβασα με τα έργα του Studio Ghibli. Η διαφορά είναι κατά τη γνώμη μου, ότι η ταινία δεν είναι ταγμένη σε αυτές τις μικρές στιγμές της με τον ίδιο απόλυτο τρόπο που είναι οι ταινίες του Ghibli και αυτό περισσότερο της χαρίζει μια υφή από Ghibli παρά την ουσία.

Δυστυχώς, η Pixar δεν έχει το θάρρος να ξεφύγει από την αυστηρή πατροπαράδοτη αφηγηματική δομή των τριών πράξεων για να αφήσει αυτούς του χαρακτήρες να “αναπνεύσουν”, να ζήσουν περισσότερο σε αυτόν τον κόσμο ως παιδιά παρά ως χαρακτήρες μιας πλοκής. Εκεί βρίσκεται η μαγεία μιας ταινίας όπως το My Neighbor Totoro.

Σαν τεχνική δεξιοτεχνία όμως, δέχομαι απόλυτα την Pixar ως το Studio Ghibli της Δύσης.

Το αποτέλεσμα που έχει επιτευχθεί στο animation εδώ, είναι πραγματικά εκπληκτικό. Προσωπικά βρήκα τον Luca λίγο βαρετό σαν χαρακτήρα, εννοώντας “τυπικό”, και αυτό περνάει και στο animation του, αλλά ο φίλος του ο Alberto είναι το κάτι άλλο. Ίσως ο αγαπημένος μου animated χαρακτήρας της Pixar μέχρι στιγμής. Οι μικρές εκφράσεις και κινήσεις του βγάζουν τέτοια προσωπικότητα που τον ζωντανεύουν και του δίνουν ένα βάθος ανθρώπινο άνευ προηγουμένου για τέτοια ταινία.

Δεν είναι ένας συμβατικός ήρωας ταινίας animation όπως είναι ο Luca. Είναι ο θαρραλέος, “ατρόμητος” αλητάκος που φοράει αυτό το προσωπείο σαν άμυνα και αυτή η ευάλωτη πλευρά του, είναι εκεί σε κάθε σκηνή, με τρομερή λεπτότητα. Κλέβει απόλυτα την παράσταση.

Καταλήγοντας, το Luca είναι μια γλυκιά και δροσερή ταινία – βουτιά στο καλοκαίρι από την οπτική των παιδιών. Μια κινηματογραφική “γρανίτα” που παρακολουθείται με αβίαστη ευχαρίστηση. Μιλάει για την διαφορετικότητα και την αποδοχή αλλά για μένα λάμπει χάρη στον τρόπο που μεταφέρει και ζωντανεύει την αίσθηση εκείνης της τρυφερής περιόδου. Τότε που τα χέρια κολλούσαν μόνιμα από το λιωμένο παγωτό και οι γονείς μας προσπαθούσαν κάθε βράδυ να μας μαζέψουν… Τότε που χωρίς να έχουμε επίγνωση, ανακαλύπτουμε τον εαυτό μας μέσα στον κόσμο.