Zack Snyder's Justice League Review – Περίπτωση Doctor Jekyll και Mr. Hyde

“Δεν έχω καμία απολύτως διάθεση να ακολουθήσω την πορεία πολλών άλλων συνεχίζοντας τον παιδιάστικο έρωτά τους με την δύναμη, γίνοντας φανατικοί των mecha και τελικώς εξελισσόμενοι αυθόρμητα σε υπέρμαχους της αύξησης της στρατιωτικής δύναμης της Ιαπωνίας. Έτσι όπως βλέπω εγώ τα πράγματα, τα οχήματα πρέπει να κυλούν στο έδαφος, να βουτάνε στα νερά και να πετούν στον αέρα με σκοπό να απελευθερώνουν την ανθρωπότητα από τα πράγματα που μας κρατάν πίσω.” Τα λόγια αυτά ανήκουν στον Hayao Miyazaki, από ένα άρθρο του στο ιαπωνικό περιοδικό Animation Monthly, τον Ιούλιο του 1980. Ο Miyazaki σε αυτό το άρθρο αναπτύσσει κάποιες σκέψεις γύρω από τον τρόπο που γίνονται animated τα οχήματα (ή αλλιώς mecha) στα έργα της εποχής. Θα μου πείτε τώρα, τι σχέση έχουν αυτά με το Justice League;

Βρίσκω ότι ο τρόπος που σκηνοθετεί ο Zack Snyder, η οπτική του, οι αισθητικές επιλογές του, κρύβουν έναν παρόμοιο παιδιάστικο ηδονισμό με την δύναμη όπως αυτόν που περιγράφει ο Miyazaki. Slow Motion και συνθέσεις που αποπνέουν ένα υπεράνθρωπο δέος, σαν να βλέπεις θρησκευτικούς πίνακες της Αναγέννησης. Οι ήρωές του είναι περισσότερο θεοί παρά άνθρωποι και ο Snyder τους δοξάζει οπτικοακουστικά με κάθε ευκαιρία.

Η εμμονή του να μεταφράζει στο σινεμά την αισθητική των comics στηριζόμενος εμφατικά σε κάδρα (μέσω του slow motion) παρά στην κίνηση και τον ρυθμό, δίνει μια εντελώς διαφορετική έμφαση στο περιεχόμενο. Αυτό που φαίνεται κομψό και αναγκαίο με την αφηγηματική οικονομία του στα comics, εδώ μετατρέπεται σε έναν υπερτονισμό και μια ρηχή, αισθητική φαντασίωση δύναμης και “coolness”. Παρόλα αυτά όμως, αυτή η τετράωρη εκδοχή του Justice League είναι ίσως και η καλύτερή του ταινία. Διότι ο Snyder που βλέπουμε εδώ, δεν είναι ο ίδιος Snyder που ξέραμε, παρότι “κουβαλάει”, όπως είναι φυσικό, τις ίδιες, παιδιάστικες αισθητικές ευαισθησίες. Είναι δύσκολο να μην συνδέσεις την οικογενειακή τραγωδία που τον ανάγκασε να αποσυρθεί αρχικά από το project, με το ύφος, την ατμόσφαιρα και τον ρυθμό αυτού του cut.

Υπάρχει ένα έντονο επικό στοιχείο αλλά υπάρχει και μια υπόγεια θλίψη, ιδίως στους αποξενωμένους και συναισθηματικά μουδιασμένους ήρωες που τονίζεται με ένα αναπάντεχο για το είδος, αργόσυρτο ρυθμό. Ο αφηγηματικός προορισμός όλων είναι η απόκτηση ενός μέρους αποδοχής, μιας οικογένειας αλλά ταυτόχρονα είναι και μια αναζήτηση του πώς να είναι άνθρωποι, να κατέβουν από τον “υψηλό”, απομονωμένο θρόνο τους και να αποτελούν ουσιαστικό μέρος αυτού του κόσμου. Να “ανοιχτούν”.

Ο τρόπος που η ταινία μεταπηδάει από σοβαροφανείς “επικές” εικόνες σε στιγμές γνήσιας ανθρώπινης ευαισθησίας είναι σχεδόν σχιζοφρενικός. Και εικάζω ότι φανερώνει και ένα εσωτερικό σχίσμα ανάμεσα στον παλιό Snyder, αυτόν που ξεκίνησε την ταινία και στον καινούργιο, τον πιο ώριμο, πιο προσγειωμένο, πιο ευαίσθητο που την τελείωσε.

Για να ξεκαθαρίσουμε λοιπόν το τοπίο, αυτή η εκδοχή του Justice League είναι αδιαμφισβήτητα  καλύτερη από αυτήν που κυκλοφόρησε στους κινηματογράφους. Θα μου πείτε, αυτό δεν λέει και πολλά και θα έχετε δίκιο. Οπότε, πρέπει να διευκρινίσω ότι εδώ έχουμε μια ταινία που, τουλάχιστον, έχει μια κατεύθυνση για όλους τους χαρακτήρες αλλά και το θέμα της και επίσης, διακρίνεται από μια προσωπική ταυτότητα.

Δεν μοιάζει βγαλμένη από μια “εργοστασιακή” διαδικασία παραγωγής, έχει μια αυθεντικότητα παρότι ελλαττωματική. Πολύ ευχάριστη έκπληξη ο Cyborg που έχει ίσως το πιο ολοκληρωμένο και ενδιαφέρον αφηγηματικό τόξο. Αλλά, όλοι οι ήρωες έχουν -αν και όχι ιδιαίτερα πολύπλοκα- ξεκάθαρα εσωτερικά κίνητρα και αυτό δίνει στην δράση μια ουσία που έλειπε. Δεδομένων των συνθηκών κάτω από τις οποίες έγινε και συναρμολογήθηκε στο μοντάζ, η συνοχή της ταινίας φαντάζει σαν επίτευγμα. Αδυναμίες, κατά τη γνώμη μου, υπάρχουν πολλές αλλά δεν ισοπεδώνουν το τελικό αποτέλεσμα και την αίσθηση που αφήνει.

Ας πούμε, το τελευταίο μισάωρο μοιάζει περισσότερο με διαφήμιση για μια θεωρητική συνέχεια παρά μέρος της αφήγησης της ταινίας. Το ηχητικό μοτίβο που συνοδεύει κάθε ενέργεια της Wonder Woman μετατρέπεται σχεδόν σε αυτό-παρωδία μέχρι το τέλος.

Ο Σούπερμαν περισσότερο εξυπηρετεί την πλοκή παρά μοιάζει με αληθινό χαρακτήρα, ενώ, θα πρέπει να τονίσουμε ένα μοτίβο που επαναλαμβάνεται με τα έργα του Snyder: φαίνεται να απαιτούν μεγάλη διάρκεια για να αναπτυχθούν επαρκώς (βλέπε και Watchmen Ultimate Cut) που μάλλον φανερώνει μια αδυναμία χειρισμού του υλικού του. Τέλος πάντων, θα μπορούσα να συνεχίσω αλλά νομίζω δεν έχει ιδιαίτερο νόημα. Ο Snyder βρίσκει την πολυπόθητη δικαίωση παραδίδοντας μια ταινία, που παρότι χρωστάει την ύπαρξή της στους fans, δεν μπαίνει στον πειρασμό να τους υπηρετήσει ξεδιάντροπα. Αντιθέτως, μοιάζει με μια πολύ προσωπική για τον ίδιο δημιουργία.