Θεωρίες συνωμοσίας: Αυξάνεται ή όχι η πίστη μας σε αυτές;

Νέες μελέτες σε Ευρώπη και ΗΠΑ
27 Ιουλίου 2022 12:30
Θεωρίες συνωμοσίας: Αυξάνεται ή όχι η πίστη μας σε αυτές;

Μία νέα ανάλυση τεσσάρων ερευνών, έρχεται να απαντήσει στο ερώτημα αν η πίστη μας στις θεωρίες συνομωσίας αυξάνεται με τον καιρό. Πολλοί ακαδημαϊκοί, δημοσιογράφοι, νομοθέτες αλλά και απλός κόσμος, πιστεύουν πως γινόμαστε όλο και πιο ευάλωτοι στις θεωρίες συνομωσίας και τεράστιο ρόλο σε αυτό παίζουν τα social media. Ωστόσο, υπάρχουν ελάχιστες έρευνες που μελετούν αυτόν τον ισχυρισμό.

Η πίστη σε μία θεωρία συνομωσίας περιλαμβάνει την άποψη πως μία μικρή μερίδα ανθρώπων έχει συντονισμένα συγκαλύψει την αιτία ενός γεγονότος και η πίστη μας σε αυτήν έρχεται παρά την έλλειψη αποδεικτικών στοιχείων πως κάτι τέτοιο έχει όντως γίνει.

Για να ξεκαθαριστεί η κατάσταση, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Μαϊάμι πραγματοποίησαν τέσσερις διαφορετικές έρευνες. Η πρώτη εξέτασε αν η πίστη σε ορισμένες θεωρίες συνομωσίας – COVID-19, δολοφονία Kennedy – έχει αυξηθεί μεταξύ των Αμερικανών. Η δεύτερη εξέτασε πεποιθήσεις όπως αν η κλιματική αλλαγή είναι απάτη, σε έξι ευρωπαϊκές χώρες. Η τρίτη ανέλυσε τις πεποιθήσεις των Αμερικανών για το ποιες ακριβώς ομάδες συνωμοτούν και η τέταρτη μέτρησε τη γενικότερη πίστη σε θεωρίες συνωμοσίας στις ΗΠΑ.

Και στις τέσσερις έρευνες, οι επιστήμονες δε βρήκαν στατιστικά σημαντικά στοιχεία που να συνομολογούν σε μία αύξηση στην πίστη των θεωριών συνωμοσίας σε βάθος χρόνου. Περισσότερες θεωρίες μάλιστα είδαν τη δημοτικότητά τους να μειώνεται από αυτές που αυξήθηκαν.

Παρά τους δημοφιλείς ισχυρισμούς πως οι ΗΠΑ παρασύρονται σε μία δίνη θεωριών συνωμοσίας προς μία μετα-αλήθεια, δε βρήκαμε πως η πίστη σε αυτές αυξάνεται με τον καιρό. Ερευνήσαμε την πίστη σε δεκάδες θεωρίες, αντιλήψεις για το ποιος μπορεί να εμπλέκεται σε αυτές και τη γενικότερη διάθεση να μεταφράσουμε γεγονότα και συνθήκες ως το προϊόν θεωριών συνωμοσίας. Σε καμία περίπτωση δεν παρατηρήσαμε μία μέση άνοδο στην πίστη θεωριών συνωμοσίας. Κάποιες κερδίζουν σε δημοφιλία, αλλά πολλές όχι. Κάθε στιγμή, ίσως λόγω των πολιτικών καταστάσεων, μερικές θεωρίες γίνονται πιο ελκυστικές, αλλά την ίδια στιγμή πολλές άλλες χάνονται στα βάθη της ιστορίας.

Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο PLOS One.

Tags: