Μία και μόνο ασιατική σφήκα-δολοφόνος οδήγησε την εισβολή στην Ευρώπη

Ορισμένα είδη του ζωικού βασιλείου έχουν την τρομακτική ικανότητα να εισβάλουν σε απροετοίμαστα οικοσυστήματα προκαλώντας χάος. Κλασσικό παράδειγμα είναι η τεράστια ασιατική σφήκα (Vespa velutina), γνωστή και ως σφήκα-δολοφόνος, η οποία μπορεί να επεκτείνει την ακτίνα δράσης της κατά 80 χιλιόμετρα το χρόνο, εξαλείφοντας μέλισσες και άλλα έντομα.

Πριν 20 χρόνια περίπου, η ασιατική σφήκα έφτασε στην Ευρώπη και τώρα μία γενετική ανάλυση αποκαλύπτει πως η ταχύτατη και τεράστια επικράτησή της στη Γηραιά Ήπειρο, προήλθε από μία και μόνο σφήκα η οποία έφτασε στη Γαλλία από την Κίνα το 2004.

Η έρευνά μας αποκαλύπτει την εκπληκτική δυναμική της αύξησης πληθυσμού τέτοιων ειδών στις περιοχές στις οποίες εισβάλουν, ακόμα κι όταν η γενετική βιοποικιλότητά τους είναι εξαιρετικά χαμηλή.

Αναλύθηκαν τρία γονίδια από την πρώτη καταγεγραμμένη άφιξη της ασιατικής σφήκας στην Ιρλανδία τον Απρίλιο του 2021 και συγκρίθηκαν με το γονιδίωμα σφηκών που βρίσκουμε στην ηπειρωτική Ευρώπη. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως η γονιδιακή ιστορία της σφήκας που βρέθηκε στο Δουβλίνο, ήταν ίδια με αυτή της Ευρώπης.

Τα αποτελέσματα δείχνουν πως ολόκληρος ο πληθυσμός της V. velutina στην Ευρώπη - ο οποίος μετρά πλέον πολλά εκατομμύρια σφήκες - προέρχεται από μία και μόνο γονιμοποιημένη βασίλισσα, η οποία έφτασε από την Κίνα πριν 15-20 χρόνια.

Οι ασιατικές μέλισσες έχουν ένα μηχανισμό άμυνας ενάντια στις ασιατικές σφήκες τον οποίο δε διαθέτουν οι ευρωπαϊκές μέλισσες. Θα περικυκλώσουν τη σφήκα υπερθερμαίνοντάς την μέχρι να πεθάνει. Οι ευρωπαϊκές μέλισσες όμως είναι εύκολος στόχος για τις ασιατικές σφήκες, οδηγώντας σε ανησυχία για τον πληθυσμό τους. Ευτυχώς, η πολύ χαμηλή γενετική βιοποικιλότητα της ευρωπαϊκής πλέον V. velutina μπορεί να μας προσφέρει μία ευκαιρία για βιολογικό έλεγχο του πληθυσμού.

Ωστόσο οι επιστήμονες προειδοποιούν πως η κλιματική αλλαγή θα αυξήσει την απειλή μίας επιτυχημένης εισβολής ειδών στο μέλλον, οπότε πρέπει να είμαστε σε επιφυλακή.

Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο Journal of Hymenoptera.