Όταν το μέσο άγγιξε το αφηγηματικό ζενίθ του

Πριν διαβάσετε τις σκέψεις μου θέλω να ξεκαθαρίσω ότι σκοπός μου είναι να παρουσιάσω το πόσο ισάξιες και σημεία ανώτερες εμπειρίες έχουν γίνει τα videogames τα τελευταία χρόνια, φέρνοντας ως τρανό παράδειγμα το The Last of Us. Αφού το ξεκαθαρίσαμε βάλτε να παίζει το παρακάτω και προχωρήστε στο διάβασμα, έχοντας κατά νου πως οι παρακάτω γραμμές περιέχουν spoilers για το The Last of Us.

Πρόσφατα παρακολούθησα ένα επεισόδιο του React από τους FineBros στο YouTube, δεν είμαι φαν αυτού του είδους των βίντεο, ωστόσο τα ρίχνω μια ματιά εφόσον το αντικείμενό τους με ενδιαφέρει. Στην προκειμένη περίπτωση έβαλαν τη γνωστή παρέα εφήβων της εκπομπής να παίξει τα πρώτα λεπτά του The Last of Us. Ναι, εκείνα τα συγκλονιστικά 15 πρώτα λεπτά του ανεπανάληπτου αριστουργήματος της Naughty Dog. Ακαριαία μου κέντρισε το ενδιαφέρον να δω πως θα αντιδράσουν οι έφηβιο σε μια τόσο σοβαρή και ώριμη εμπειρία, όταν στην πλειοψηφία τους έχουν επιδερμική σχέση με τα videogames και έχουν παίξει σοβαρότερα games για χάρη του καναλιού παρά στην καθημερινή τους ζωή.

Βλέποντας το video και εγώ θυμήθηκα εκείνον τον Σεπτέμβρη του 2013 που έβαλα το The Last of Us στο PS3 μου και ανατρίχιασα ολόκληρος μπροστά σε ένα τόσο προχωρημένο και μοντέρνο αφηγηματικά δημιούργημα. Την ώρα εκείνη, όμως, ήθελα να παρατηρήσω πραγματικά ποιες θα είναι οι πρώτες αντιδράσεις των παιδιών στις ομολογουμένως βίαιες, ωμές σκηνές αλλά και στην τραγικά καταθλιπτική κατάληξη του εναρκτήριου sequence και να βγάλω ένα συμπέρασμα για το ερώτημα που μου γεννήθηκε: «Μπορεί ένα μέσο, όπως τα videogames, να αγγίξει τα πιο βαθιά συναισθήματα από ανθρώπους όλων των ηλικιών;»

Τα λεπτά που η δράση του intro κορυφώνεται –εκεί που ο Joel κρατά την κόρη του στην αγκαλιά- είναι και αυτά που καθήλωσαν άτομα τα οποία δεν είχαν σχεδόν καμία επαφή με το gaming –και δη το μοναχικό, σκληροπυρηνικό είδος του. Δε γίνεται να μην σε αγγίξει άλλωστε μια τόσο φορτισμένη συναισθηματικά σκηνή, ενός παιχνιδιού που για εμένα αποτελεί το πιο ώριμο, σοβαρό και ενήλικο με όλη τη σημασία της λέξης, παιχνίδι που έπαιξα ποτέ μου. Η απώλεια της κόρης του μέσα σε αυτόν τον πανικό της αποκάλυψης, δε γίνεται παρά να σε συγκινήσει ως άνθρωπο, αφού έβλεπα τόσο τα αγόρια όσο και τα κορίτσια του React να είναι βουρκωμένα μπροστά σε αυτό το τραγικό σκηνικό που ξεδιπλωνόταν με μαεστρικό τρόπο μπροστά στα μάτια τους – όπως και εγώ όταν το πρωτοέπαιξα. Αυτό είναι το σημείο που θέλω να σταθώ, πως το μέσο, τα βιντεοπαιχνίδια, κατάφεραν να εξελιχθούν τόσο ώστε να συγκινούν άτομα όλων των ηλικιών.

Στην υπόθεση της εμβάθυνσης του θεατή/ παίκτη, τρεις είναι οι καταλύτες: η πλοκή/ γραφή, τα γραφικά και οι ερμηνείες των ηθοποιών. Ακόμη και σήμερα –χάρει στη Remastered έκδοση- το The Last of Us έχει έναν από τους ρεαλιστικότερους τεχνικούς τομείς στην ιστορία, αν όχι τον πιο ρεαλιστικό και αυτό έφερε την ιστορία ένα βήμα πιο κοντά στην πραγματικότητα. Ακόμη και όταν έβλεπα σε βίντεο για πολλοστή φορά τα περίφημα πρώτα λεπτά του παιχνιδιού, γνωρίζοντας φυσικά τι ακολουθεί, είχα γραπώσει ασυναίσθητα το ποντίκι του υπολογιστή από την ένταση που εξαπέλυαν οι εικόνες και η σκηνοθεσία που υπέγραψε ο ταλαντούχος Neil Druckmann. Την ίδια ώρα ο Troy Baker στην περίφημη σκηνή που κρατάει τη χαμένη, πλέον, κόρη του στην αγκαλιά, έφτασε την ερμηνεία του σε οσκαρικά επίπεδα. Τόσο έντονα πετάχτηκαν τα ωμά συναισθήματα απώλειας και μίσους που ήθελε να περάσει ο σκηνοθέτης μέσα από το παιχνίδι. Εκεί κρύβεται, κατά την ταπεινή μου άποψη, η μαγεία ή η «μαγκιά» αν προτιμάτε την αργκό έκφραση, του The Last of Us.

Ποτέ ξανά το μέσο δεν κατάφερε να αποδώσει, στα μάτια μου τουλάχιστον, την απώλεια ενός παιδιού, ένα γεγονός που ιδιαίτερα θα πρέπει να συγκλόνισε μέχρι το μεδούλι τους γονείς gamers. Τότε ήταν η στιγμή που σκέφτηκα από μέσα μου «είναι αδύνατον να το παρακολούθησα αυτό». Κι όμως οι άνθρωποι της Naughty Dog κατάφεραν μέσα από το δημιούργημά τους να κάνουν ένα μέσο που έχει δεχθεί αλλεπάλληλα χτυπήματα κάτω από τη μέση και έχει κατηγορηθεί αδίκως, δυνατότερο και ισχυρότερο μεταδότη συναισθημάτων από μια ταινία. Πως ένα βιντεοπαιχνίδι διέψευσε την θεωρία «τα videogames δεν ανήκουν στην 7^η τέχνη» μέσα σε μόλις 15 λεπτά. Και που να έβλεπε κάνεις τι ακολουθεί αργότερα.

Το The Last of Us είναι ένας λαμπρός φάρος σε όσους θεωρούν ότι τα videogames από αφηγηματικής πλευράς έχουν μείνει στάσιμα και δεν μπορούν να συγκινήσουν πλέον. Πολύ απλά το λένε γιατί δεν μπήκαν καν στον κόπο να ζήσουν εκείνα τα δραματικά 15 λεπτά ή άλλα παρόμοια σκηνικά άλλων τίτλων. Σε μια προσπάθεια να συμμαζέψω τα σκόρπια συναισθήματά μου από τη φόρτιση που ένιωσα βλέποντας το «Teens React to The Last of Us» μου θύμισε ότι το μέσο έχει εξελιχθεί σε τέτοιο βαθμό και σε ύψη που κανείς δε μπορούσε να φανταστεί πριν από μερικά χρόνια. Μου χτύπησε επίσης το καμπανάκι στον εγκέφαλό μου, που λέει πόσο ώριμες εμπειρίες μπορούν να γεννηθούν, εάν από πίσω κινούν τα νήματα οι σωστοί άνθρωποι, αυτοί που αναπνέουν τα videogames και εκπνέουν τέτοιου βεληνεκούς εμπειρίες και όχι ρηχές, σοβαροφανείς, πολεμοχαρείς και προπαγανδιστικες ανά περιπτώσεις εμπειρίες που συνήθως βλέπουμε.

Αν λοιπόν κάποια στιγμή στο μέλλον ξαναυπάρξει μια παρόμοια εμπειρία, εδώ θα είμαστε να τη συζητήσουμε. Μέχρι τότε, το The Last of Us θα αποτελεί την αφηγηματική πεμπτουσία του gaming, καθώς το ζενίθ του μέσου προς το παρόν ζει εκεί μέσα. Αν τέλος αναρωτιέστε για το πόσο μακριά έχει φτάσει το μέσο των videogames στον τρόπο με τον οποίο μεταδίδει συναισθήματα και δη σαν αυτά που προανέφερα, η μόνη λογική απάντηση που μπορώ να σας δώσω δεν είναι με κάποια απλή λέξη ή φράση, απλώς ακούει στο όνομα "The Last of Us".