Wilhelm Scream

Βλέπω ταινίες και παίζω βιντεοπαιχνίδια από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, όπως και οι περισσότεροι που διαβάζετε αυτές τις γραμμές. Όμως ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε το χώρο γύρω μας αλλά και τα μέσα ψυχαγωγίας μπορεί να είναι διαφορετικός. Κάποιος μπορεί να δίνει μεγαλύτερη βαρύτητα στο Art Direction, στη σκηνοθεσία, στον ήχο ή απλά ότι πιάσει τυχαία το μάτι και το αυτί του. Ποτέ δεν θεωρούσα ότι ο εαυτός μου δίνει μεγάλη βαρύτητα σε ένα μόνο συγκεκριμένο χαρακτηριστικό, τουλάχιστον στις ταινίες, και προτιμούσα να βλέπω τα πάντα πιο σφαιρικά ως σύνολο, με συνέπεια να μην προσέχω εύκολα μικρές λεπτομέρειες. Ωστόσο, υπάρχει κάτι που μου “τρυπάει” τα αυτιά εδώ και πολλά χρόνια και μονίμως έδινα αναβολή στην προθυμία μου να ψάξω παραπάνω την καταγωγή του.

Βλέποντας σοβαρές και μεγάλου βεληνεκούς ταινίες ή παίζοντας αριστουργηματικά παιχνίδια με ωραία γραφή, παρατηρούσα έναν ήχο που είχα ξανακούσει να χρησιμοποιείται τουλάχιστον είκοσι φορές στο παρελθόν. Δεν εννοώ πως σαν δήθεν κουλτουριάρης δεν ασχολούμαι με πιο ανάλαφρο κινηματογράφο ή video games, απλά το συγκεκριμένο ηχητικό εφέ κάνει πιο αισθητή την παρουσία του σε καλογυαλισμένα προϊόντα με budget εκατομμυρίων, προσδίδοντας ξαφνικά ένα τόνο “φθήνιας”. Το άκουγα ξανά και ξανά με κάθε νέα κυκλοφορία και στην αρχή με ενοχλούσε που δεν το παρατηρούσε κανείς, κυρίως γιατί με έκανε να αμφιβάλλω για την μεταξύ τους ομοιότητα.

Ο ήχος στον οποίο αναφέρομαι είναι ένα έτοιμο stock sound effect, η κραυγή ενός άντρα που προκαλείται από πυροβολισμό, έκρηξη ή πτώση (βλέπε βίντεο). Μου δημιουργούσε κάθε φορά την απορία, πώς γίνεται να δαπανώνται τόσα πολλά χρήματα για τη δημιουργία τέτοιων blockbusters, αλλά να τοποθετούν αναγνωρίσιμους stock ήχους ενώ είναι σχετικά εύκολο να ηχογραφήσουν μια κραυγή. Τελικά έκατσα να το ψάξω και ευτυχώς είναι κάτι παραπάνω από απλή βαρεμάρα...

Το sound effect ονομάζεται πλέον "Wilhelm Scream" και ηχογραφήθηκε το 1951 για την ταινία Distant Drums. Σε μια σκηνή, μερικοί στρατιώτες διασχίζουν ένα βάλτο, όταν ένας από αυτούς δαγκώνεται και παρασύρεται από έναν αλιγάτορα κάτω από το νερό. Η κραυγή του στρατιώτη ηχογραφήθηκε αργότερα σε ένα take με έξι κραυγές με την ονομασία “man getting bit by an alligator, and he screamed”. Στη σκηνή αυτή χρησιμοποιήθηκε η πέμπτη κραυγή, αλλά μερικές από τις υπόλοιπες χρησιμοποιήθηκαν και σε άλλα μέρη της ταινίας.

Το μεγάλο ξέσπασμα στην ποπ κουλτούρα ξεκίνησε από τον motion picture sound designer Ben Burtt που ανακάλυψε την αυθεντική ηχογράφηση και την τοποθέτησε σε μια σκηνή Star Wars όπου ο Luke Skywalker (σώζοντας την Leia) πυροβολεί έναν Stormtrooper και τον κάνει να πέσει σε γκρεμό. Αργότερα συνέχισε να την χρησιμοποιεί και σε άλλες Star Wars και Indiana Jones σκηνές στις οποίες δούλεψε. Ο ίδιος είναι υπεύθυνος για την ονομασία του ηχητικού εφέ σε “Wilhelm Scream”, μέσω του χαρακτήρα Private Wilhelm από την ταινία The Charge at Feather River του 1953.

Έπειτα, το συνέχισαν πολλοί και διάφοροι sound designers μέχρι σήμερα και φτάσαμε σε μια παράδοση με αναρίθμητα παραδείγματα χρήσης του Wilhelm scream ως ένα “inside joke” μεταξύ τους. Έχει χρησιμοποιηθεί σε πασίγνωστες ταινίες όπως: Reservoir Dogs, Gremlins, Toy Story, Planet of the Apes, Spider-Man, The Lord of the Rings, Pirates of the Caribbean, Hellboy, The Mist, Inglourious Basterds και Warcraft, ενώ φυσικά δεν λείπει από βιντεοπαιχνίδια - σταθμούς, με μερικά παραδείγματα: The Witcher 3, Deus Ex: Human Revolution, Grand Theft Auto V, Metal Gear Solid 4, The Last of Us, Red Dead Redemption, God of War, Mass Effect και πολλά ακόμα. 

Όσοι το είχατε παρατηρήσει, ίσως να μπορείτε από εδώ και πέρα να το δείτε με άλλο μάτι, χωρίς να βγαίνετε εκτός κλίματος όπως εγώ, αφού πλέον ξέρουμε πως δεν πρόκειται για ένα “πασάλημα” στο sound design (ή τουλάχιστον αυτό ελπίζω για τους περισσότερους). Αν από την άλλη δεν το είχατε παρατηρήσει και δεν σας ενοχλούσε, τότε ζητώ ταπεινά συγνώμη γιατί ο εφιάλτης σας μόλις ξεκίνησε.

ΥΓ: Έχει παρατηρήσει κανείς άλλος τον ίδιο βρυχηθμό αρκούδας σε κάθε ταινία και video game ή μόνο εγώ;