The Wire - Αφιέρωμα

Το καλύτερο reality που φτιάχτηκε ποτέ δεν ήταν καν reality. Είναι ένα έργο μυθοπλασίας που δραματοποιεί μια ζωή που είναι άγνωστη στην πλειονότητα του κοινού. Για εσάς που αναζητείτε κάτι αληθινό, που θα σας επηρεάσει και θα ανοίξει το μυαλό σας, επιτρέψτε μου να σας προτείνω την παραγωγή του HBO, “The Wire”. Με αφετηρία το 2002, η σειρά “έτρεξε” για 5 σαιζόν από 10 με 13 επεισόδια η κάθε μία. Την ώρα που το HBO έπαιρνε βραβεία για το επιτυχημένο “The Sopranos”, το show που το διαδέχονταν τα βράδια της Κυριακής, κατέληξε ως μια από τις πιο υψηλά βαθμολογημένες  σειρές όλων των εποχών (#5 στο IMDB). Τοποθετημένο στην πόλη της Βαλτιμόρης, στο Maryland των Η.Π.Α. η σειρά επιχείρησε επιτυχημένα να εκθέσει όλα τα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίσει μια πόλη όταν βρίσκεται εν μέσω του επικίνδυνου κόσμου των παράνομων ναρκωτικών. Δημιουργημένο από την ομάδα των David Simon και Ed Burns, η σειρά προσέφερε στους θεατές της μοναδική πρόσβαση σε πολλές διαφορετικές οπτικές γωνίες, ακολουθώντας όχι μόνο τα διάφορα αστυνομικά τμήματα αλλά και τους drug dealers, τους ναρκομανείς, τα βαποράκια, το οργανωμένο έγκλημα, τους εγκληματίες του δρόμου, τα δικαστήρια και το σύστημα δικαιοσύνης, τους πολιτικούς και απλούς πολίτες μέσα από την καθημερινή τους ζωή στους δρόμους αυτής της “αιματοβαμμένης” και διεφθαρμένης πόλης. 

Οι σεναριογράφοι

Αν μια σειρά θέλει να θεωρείται σπουδαία, πρέπει να έχει ποιοτική γραφή. Σε ένα εγχείρημα όπως το The Wire, η γραφή ήταν απαραίτητο να είναι αυθεντική για να καταφέρει να σκιαγραφήσει στο κοινό την σοβαρή φύση των θεμάτων που παρουσίαζε. Οι David Simon και Ed Burns ήταν μοναδικά καταρτισμένοι για να χειριστούν το ζήτημα. Ο Simon δούλευε στην εφημερίδα Baltimore Sun καλύπτοντας το αστυνομικό ρεπορτάζ για 13 χρόνια. Ο Burns δούλευε ως ντετέκτιβ στην αστυνομία της Βαλτιμόρης ερευνώντας κυρίως ανθρωποκτονίες και διακίνηση ναρκωτικών προτού στραφεί στο γράψιμο. Οι εσωτερικές γνώσεις για το πώς λειτουργούν σε καθημερινή βάση οι δραστηριότητες στην πόλη αποδείχθηκαν ανεκτίμητες στην δημιουργία μιας ρεαλιστικής ιστορίας στην οποία ο θεατής μπορούσε να απορροφηθεί.

Τα προβλήματα

Ο καθένας από εμάς βοηθάει καθημερινά να γυρίζει ο τροχός του καπιταλισμού μέσω του προσωπικού του καταναλωτισμού. Η παραγωγή, κατανάλωση, πώληση και χρήση των προϊόντων είναι που διακινεί το χρήμα εντός της κοινότητας και τροφοδοτεί το κύκλο των φόρων, μισθών, επενδύσεων και υγείας. Όταν αυτό το προϊόν είναι ένα νέο αμάξι, η ρύπανση και η αυξημένη κίνηση γίνονται το πρόβλημα. Όταν το προϊόν είναι το fast food, η παχυσαρκία μπορεί να αποτελέσει σοβαρό θέμα. Όταν το προϊόν είναι ναρκωτικά η λίστα των προβλημάτων περιλαμβάνει φτώχεια, εθισμό, παράνομη διακίνηση όπλων, κλοπή, ένοπλες ληστείες και φόνους. Κάθε ένα από αυτά δημιουργεί το μοντέρνο δίλημμα το οποίο, στην σειρά, η αστυνομία αποφασίζει να δημιουργήσει μια ειδική ομάδα ώστε να επιχειρήσει να συλλάβει τους υπεύθυνους.

Οι διακινητές

Η διακίνηση ναρκωτικών είναι μια πλήρης απασχόληση για τους διάσημους εγκληματίες του δρόμου,  Avon Barksdale και Stringer Bell. Το “Barksdale crew” έχει υπό την κατοχή του τις καλύτερες τοποθεσίες  διακίνησης ηρωίνης, κοκαΐνης και μαριχουάνας στην Δυτική Βαλτιμόρη. Στην σειρά μετατρέπονται στον κύριο στόχο της ειδικής ομάδας της αστυνομίας όταν η εγκληματική τους οργάνωση αναγνωρίζεται ως υπεύθυνη όχι μόνο για την διακίνηση ναρκωτικών αλλά και για το γέμισμα του νεκροτομείου με άψυχα σώματα. Παρόλο που η δραστηριότητά τους είναι οργανωμένη σαν επιχείρηση, αντιμετωπίζουν τον ανταγωνισμό με εκφοβισμό, δύναμη και σφαίρες, μετατρέποντας τις γειτονιές της Βαλτιμόρης από τη μία σε αγορές ηρωίνης και από την άλλη σε σκηνές εγκλήματος. Για να γίνεις τόσο μεγάλος και ισχυρός απαιτείται τόσο το επιχειρηματικό μυαλό του Bell όσο και η αδίστακτη δύναμη του Avon, ένα εγκληματικό ζευγάρι που έχει σμίξει από την παιδική τους ηλικία. Οι ζωές τους περιστρέφονται γύρω από τη διοίκηση και τη προστασία της αυτοκρατορίας τους είτε αυτό συνεπάγεται μια  οικονομική συναλλαγή, είτε η διαταγή εκτέλεσης κάποιου που τους πρόδωσε. Είναι μια απεικόνιση της δύναμης και της επιρροής που μπορούν να έχουν τα λεφτά σε ένα άτομο ή ομάδα όταν βρίσκουν τρόπο να βγάλουν περισσότερο παράνομο ρευστό απ’ όσο μπορεί κανείς να ονειρευτεί. Οι σεναριογράφοι, Simon και Burns, έχουν παραδεχτεί πως οι δυο χαρακτήρες προέκυψαν από ένα μίγμα έμπνευσης και  αληθινών gangsters που κάποτε κυριαρχούσαν στους δρόμους και τα γκέτο της πόλης, δεκαετίες πριν.   

Η Αστυνομία

Σε κάποιους, οι αστυνομικοί του τμήματος της Βαλτιμόρης, ενδέχεται να φανούν πιο τρομακτικοί από τον βάρβαρο κόσμο των δρόμων. Μέσα στα γραφεία θα εντοπίσεις ένα τοξικό μείγμα διαφθοράς, τεμπελιάς, ηλιθιότητας, εγωκεντρικότητας, προδοσίας και εκδίκησης που κάνει τις γωνιές των δρόμων να φαντάζουν πιο εύκολες στη διαχείριση. Η σειρά υπογραμμίζει την μακρά λίστα των προκλήσεων που καλείται να αντιμετωπίσει ένας πραγματικός αστυνομικός ώστε να κάνει τη δουλειά του. Σε κάθε γραφείο υπάρχει κι ένας ντετέκτιβ που προσπαθεί σκληρά να αποφύγει το τηλέφωνο και άρα την ευθύνη που συνεπάγεται της κλήσης. Ακριβώς από πίσω τους ένας αρχιφύλακας εκνευρισμένος που ακόμα μια υπόθεση έγινε δεκτή προσπαθεί να αποφύγει τις ερωτήσεις από τον υπολοχαγό του. Ο υπολοχαγός από τη μεριά του, συνεχώς αλλάζει υποθέσεις και πειράζει φακέλους ώστε να κρατήσει τα στατιστικά της εγκληματικότητας στην περιοχή του σε αποδεκτά επίπεδα για τον ταγματάρχη ο οποίος με τη σειρά του πρέπει να κρατήσει τους “από πάνω” του εξίσου ευχαριστημένους. Όταν πραγματική αστυνομική δουλειά επιτυγχάνεται, συμβαίνει μόνο μετά από ένα βουνό γραφειοκρατικών διαδικασιών και μια μακρά λίστα από χάρες που υπόσχονται. Ξέχνα την προστασία της πόλης, η προστασία του “κώλου” σου (και του μισθού σου) είναι ήδη δύσκολο. Το The Wire πραγματεύεται τον αγώνα μιας ομάδας “καλών αστυνομικών” που μάχονται τόσο απέναντι στους εγκληματίες όσο και σ’ αυτούς που βρίσκονται μερικές μόλις πόρτες δίπλα τους στο γραφείο.  

Τα Δικαστήρια και οι Πολιτικοί

Σε ένα ακόμη δείγμα δυσλειτουργίας, η σειρά εξετάζει την νομική  και πολιτική πλευρά του κόσμου που ζούμε. Στο υψηλότερο βάθρο του δικαστικού συστήματος βρίσκονται οι δικαστές, που καθήκον τους είναι να ορίζουν τις ποινές σε αυτούς που παραβιάζουν το νόμο. Επειδή όμως στις ΗΠΑ, είναι εκλεγμένοι αξιωματούχοι ή εκλέγονται από έναν τέτοιον, αυτό σημαίνει πως πρέπει να εμπλέκονται στον βρώμικο κόσμο της πολιτικής ούτε ώστε να βελτιώσουν τις καριέρες τους. Οι αλληλεπιδράσεις τους αναπόφευκτα τους φέρνουν σε επαφή με τοπικούς δημοτικούς συμβούλους, το γραφείο του δημάρχου και τον αρχηγό της αστυνομίας, οι οποίοι είναι εκλεγμένοι ή διορισμένοι αξιωματούχοι. Το τελικό αποτέλεσμα είναι ένας φαύλος κύκλος αποτελούμενος από χάρες και δολοπλοκίες, καθώς ο καθένας τους προσπαθεί να μετριάσει τις φιλοδοξίες της καριέρας τους, κάνοντας αυτό που νομίζουν ότι είναι σωστό για την πόλη. Η σειρά παρουσιάσει πόσο συχνά αυτές οι καταστάσεις καταλήγουν να έρχονται σε σύγκρουση η μία με την άλλη.

Οι Μεσάζοντες και το Οργανωμένο Έγκλημα

Τα ναρκωτικά δεν βρίσκουν τυχαία τον δρόμο από μόνα τους σε μια κοινότητα. Κάποιος πρέπει να τα παράγει, να τα πακετάρει και να τα διακινεί από μέρος σε μέρος ή στην περίπτωση μας από λιμάνι σε λιμάνι. Η Βαλτιμόρη είναι μια πόλη με λιμάνι και τοποθετείται στην Ανατολική Ακτή, όπου την βρέχει ο Ατλαντικός ωκεανός. Το λιμάνι και οι άνθρωποι που το διαχειρίζονται, δηλαδή οι λιμενεργάτες ή «Stevedores” ελέγχουν επί της ουσίας ότι εισέρχεται και εξέρχεται από αυτό. Έχοντας μια σχέση και μια μακρά ιστορία με το οργανωμένο έγκλημα, το The Wire, αποκαλύπτει πόσο εύκολο είναι για τη μαφία να παίρνει αυτό που θέλει στις Ηνωμένες Πολιτείες (μπόνους…είναι Έλληνες!). Χρησιμοποιώντας μια υποανάπτυκτη τοπική οικονομία, μοχλεύοντας και την απειλή της φτώχειας, τα τρία δηλαδή κλασικά εργαλεία της μαφίας, οι εγκληματίες αποκτούν τη δυνατότητα να συνάψουν συμφωνία με τους λιμενεργάτες ώστε να διατηρήσουν τη διακίνηση ναρκωτικών, όπλων, παράνομων προϊόντων και το χειρότερο όλων, ανθρώπινης σαρκός στο λιμάνι της Βαλτιμόρης, χωρίς την παρεμπόδιση των αρχών.

Οι Τοξικομανείς

Ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του που έφερε εις πέρας το The Wire ήταν η αναπαράσταση της καθημερινής ζωής ενός τοξικομανή. Όταν έρχονται σε πρώτο πλάνο τα ναρκωτικά, η χρήση τους δεν δοξάζεται. Η ηρωίνη δεν είναι το ναρκωτικό των πλουσίων, όπως η κοκαΐνη. Δεν είναι η γλυκιά μαστούρα για τα κουλ παιδιά στην παραλία όπως η μαριχουάνα. Είναι βρώμικη, άσχημη και δύσκολη για να την παρακολουθήσει κανείς. Η ηρωίνη είναι ένας εφιάλτης που καταστρέφει τη ζωή και διαλύει τα όνειρα όσων εθιστούν. Με κάθε χρήση σε αφήνει όλο και πιο εθισμένο αλλά με την εξωφρενική συνέπεια ότι κάθε χρήση έχει ολοένα και λιγότερη ισχυρή αίσθηση. Ο εθισμός στην ηρωίνη σε κάνει να θες να πουλήσεις τα υπάρχοντα σου, να κλέψεις από οποιονδήποτε γνωρίζεις και να παραβιάσεις όποιον νόμο μπορείς, ώστε να μαζέψεις αρκετά χρήματα για την καθημερινή σου δόση. Ο κεντρικός χαρακτήρας σε αυτή την πλευρά της σειράς έχει το ψευδώνυμο “Bubbles”. Κάθε μέρα που περνάει ο Bubbles αγωνίζεται για να βρει τρόπους να μαστουρώσει, αλλά πριν γίνει αυτό θα πρέπει να βρει και έναν τρόπο να πληρωθεί. Μαζί με τον εξίσου τοξικομανή φίλο του «Johnny”, σχεδιάζουν διάφορους τρόπους για να κλέψουν ότι βρουν. Τελικά, ο Bubbles εκμεταλλεύεται την γνώση που έχει από τους δρόμους και τις διασυνδέσεις του για να γίνει ένας επί πληρωμή πληροφοριοδότης ή κοινώς «καρφί» για την αστυνομία, βγάζοντας έτσι λεφτά για κάθε χρήσιμη πληροφορία σχετικά με την διακίνηση των ναρκωτικών της Βαλτιμόρης. Η ζωή του Bubbles είναι το επακόλουθο της πάλης της κοινωνίας ενάντια στα ναρκωτικά. Οι πλούσιοι και δυνατοί άρχοντες ζουν σε ένα σπίτι φτιαγμένο από τις αναρίθμητες χαμένες ζωές εξαιτίας του αργού θανάτου που προκαλεί ο εθισμός στην ηρωίνη. Τόσοι πολλοί πρέπει να χάσουν τα πάντα ώστε οι λίγοι να έχουν όλα.

Η άλλη πλευρά που παραθέτει είναι ο αλκοολισμός. Ένας ντετέκτιβ ανθρωποκτονιών δουλεύει υπό πίεση σε ένα διόλου αποτελεσματικό αστυνομικό τμήμα και σε συνδυασμό με μια πόλη που έχει 250-300 φόνους κάθε χρόνο, θα μπορούσε να γίνει μια ανυπόφορη κατάσταση ακόμη και για τον πιο δυνατό ανάμεσα μας. Ένα ακόμη παράδειγμα βρίσκεται εκεί που παρουσιάζει τους συνδικαλιστές και τους ντόπιους εργάτες των λιμανιών, να βλέπουν την οικονομία τους να βυθίζεται αργά και βασανιστικά όσο οι εργατοώρες μειώνονται, αφήνοντας τους σε μια κατάσταση να μην μπορούν να βγάλουν τα προς το ζην. Το μπαρ προσφέρει την διέξοδο που τόσο πολύ χρειάζονται αρκετοί από τους χαρακτήρες μας για να πνίξουν τα βάσανα τους στο αλκοόλ. Όμως, με κάθε μορφή εθισμού, υπάρχει και ένα τίμημα που πρέπει να πληρωθεί και αυτό συνήθως έχει αρνητικό αντίκτυπο στις προσωπικές και επαγγελματικές σχέσεις. Κάκιστες αποφάσεις, χαμένος χρόνος με αγαπημένα πρόσωπο και κάτω του μετρίου εργατική απόδοση, όλα αυτά είναι μέρος ενός αλκοολικού τρόπου ζωής. Δεν θα βρεις τον ελεύθερο χρόνο για μπάρμπεκιου, φαγητό, πισίνα και γυναίκες ντυμένες με μπικίνι, όπως βλέπεις σε διαφημίσεις της Budweiser. Εδώ θα βρεις καημένες ψυχές που ψάχνουν για ανακούφιση από τις αγχώδεις καταστάσεις, προσπαθώντας να βρουν πως ξύπνησαν σε κάποιου άλλου το κρεβάτι, πως λιποθύμησαν στο γραφείο, μυρίζοντας ξερατά ή να τους έρχονται χαρτιά διαζυγίου. Το χαρακτηριστικό και κύριο επίτευγμα του The Wire είναι πως ξεγυμνώνει την γκλαμουριά από τα ναρκωτικά και το αλκοόλ και τα αφήνει να αποδίδουν τα πραγματικά προβλήματα που είναι και αλλάζουν άρδην τις ζωές.

Ο Μοναχικός Λύκος

Μην αφήσετε να ειπωθεί ότι το πρόβλημα των ναρκωτικών δεν δημιούργησε ποτέ δουλειές στο γκέτο. Οι έμποροι ναρκωτικών είναι μεγαλοεργοδότες που πρέπει να πληρώνουν κόσμο να μεταφέρει τα ναρκωτικά, άλλους να στέλνουν τα μηνύματα τους και άλλους σαν υπο-μάνατζερ, που ελέγχουν την κάθε γωνία-μαγαζί και αναρίθμητους τσιλιαδόρους που συνεχώς έχουν τα μάτια τους ανοιχτά για την αστυνομία και ολοκληρώνουν τις συναλλαγές με τους πελάτες. Με τόσα πολλά μετρητά να αλλάζουν από χέρι σε χέρια μέσα από συναλλαγές στους δρόμους, καθίσταται προφανές ότι κάποιος θα θέλει να βουτήξει τα χέρια τους σε κάποια από αυτά. Και μια ακόμη επιχειρηματική ευκαιρία παρουσιάζεται και λέγεται «stick up man”, αυτός δηλαδή που τα χώνει στους βαρόνους ναρκωτικών. Το να κλέβεις από τους εμπόρους ναρκωτικών είναι μια επικίνδυνη δουλειά, αλλά μία που ο Omar παίρνει στα σοβαρά. Ο Ομάρ είναι η αρρωστημένη έκδοση του Robin Hood της σειράς, ένας άντρας που ζει με τον δικό του κώδικα και τον επιτρέπει να δικαιολογεί το κλέψιμο, αρκεί αυτό να είναι από άτομα στο παιχνίδι των ναρκωτικών. Του αρέσει να περνάει τις μέρες του παρακολουθώντας τις συμμορίες που δεν είναι και τόσο προσεκτικές, ώστε να τις συστήσει στο φημισμένο του shotgun και να κάνει δουλειές με τα λεφτά και το προϊόν τους. Πρόκειται για την περίπτωση του εγκλήματος που γεννάει περισσότερο έγκλημα.

Το Συμπέρασμα

Το The Wire είχε τη δυνατότητα να ρίξει φως στη Βαλτιμόρη και να δείξει στους υπόλοιπους -εμάς δηλαδή- έναν κόσμο που γνωρίζαμε, αλλά δεν είχαμε ιδέα του πως πράγματι λειτουργεί. Οι περισσότεροι από εμάς περνούμε τις ζωές μας διαβάζοντας τις ειδήσεις και σχολιάζοντας για μέρη και προβλήματα από πολύ μακριά, χωρίς καν να παίρνουμε το χρόνο να εξετάσουμε το πώς πραγματικά είναι ή να κατανοήσουμε πλήρως το βάθος των προβλημάτων. Κάθε επεισόδιο έφερνε τα καταθλιπτικά πρωτοσέλιδα στο σαλόνι μας.

Ένα θλιβερό γεγονός είναι πως αυτή η ιστορία αναπαριστά μόνο μία πόλη, αλλά όλοι συνειδητοποιούμε ότι οι προκλήσεις που αναπαριστά βρίσκονται παντού. Αλλάξτε το όνομα από Βαλτιμόρη σε Νέα Υόρκη, Φιλαδέλφεια, Χιούστον, Βοστόνη, Μαϊάμι ή Σικάγο και θα βρείτε παρόμοιες δυσλειτουργίες και γενικότερη παρακμή σε πολλές πτυχές της αμερικάνικης κοινωνίας. Όπως προανέφερα και στην αρχή, το The Wire κατέληξε να είναι το καλύτερο ριάλιτι σόου που υπήρξε ποτέ, ώστε να μας πληροφορήσει για όλα αυτά τα προβλήματα που τόσες πολλές πόλεις αντιμετωπίζουν σήμερα. Αν η τέχνη υποτίθεται πως μιμείται τη ζωή τότε αυτό είναι το απόλυτο παράδειγμα. Σας παρακαλώ να βρείτε τον χρόνο και να αντικαταστήσετε τους «Καρντάσιανς» ή κάτι παρόμοιο σαν και αυτό και αν είστε σε φάση που ψάχνεστε για την πραγματικότητα αυτό το καλοκαίρι.