Η σοφία του Gandalf

Φόρος τιμής σε έναν χαρακτήρα-θρύλο
24 Φεβρουαρίου 2016 08:35
Η σοφία του Gandalf

Η τέχνη σε ιντριγκάρει. Η καλή τέχνη σε κάνει να σκέφτεσαι. Η ‘τέλεια’ τέχνη σε αλλάζει. Κάθε καλλιτεχνική παραγωγή είναι μια ευκαιρία για το δημιουργό να περάσει στον κόσμο ιδέες με αξία ή την ξεχωριστή οπτική του γωνία. Δεν υπάρχουν καλύτερα παραδείγματα της ‘τέλειας’ τέχνης από τις ιστορίες φαντασίας γραμμένες από τον J.R.R. Tolkien. Οι δύο του ιστορίες “The Hobbit” (1936) και “Lord of the Rings” (1954) είναι εξίσου διάσημες και αγαπητές στο ευρύ κοινό. Ο Τόλκιν εισήγαγε τους αναγνώστες σε ένα τεράστιο, φανταστικό κόσμο βαθιά εμπλεκόμενο στην κλασική μάχη του καλού ενάντια στο κακό. Οι ιστορίες έβριθαν από δράση, περιπέτεια, σασπένς και κατορθώματα ανδρείας, άλλα εξέταζαν παράλληλα και βαθιά συναισθηματικά θέματα. Οι τοποθεσίες  που περιέγραφε αφορούσαν κατά καιρούς Ιερά εδάφη άλλα και τρομακτικά τοπία βγαλμένα από τους εφιάλτες μας. Και οι δύο ιστορίες ακολουθούν μια ομάδα ηρώων σε μια επικίνδυνη αναζήτηση που τους οδηγεί σε ένα ταξίδι μέσα από αυτό το πανέμορφο σε λεπτομέρεια περιβάλλον. Καθ’ όλη τη διαδρομή γνωρίζουμε αξέχαστους χαρακτήρες οι οποίοι παρουσιάζουν μια μεγάλη γκάμα θετικών ‘αξιών’ όπως ‘επιμονή’, ‘πίστη’, ‘λεβεντιά’ και ‘αλτρουισμό’,  ενώ σε άλλους βρίσκουμε πιο σκοτεινά χαρακτηριστικά όπως  ‘εγωισμό’, ‘προδοσία’ και ‘εμμονή’. Ένας από τους χαρακτήρες που εμφανίζονται και στις δύο ιστορίες είναι ο Μάγος Gandalf. Έχει πολλά να κάνει και στις δύο ιστορίες, όμως –το σημαντικότερο-, πολλά περισσότερα να πει. Το κείμενο αυτό θα τον εξετάσει εκ του σύνεγγυς.

Πριν συνεχίσω, πρέπει να σας πω πως δεν βρίσκεστε σε κάποιο νέο Section των Unboxholics που ασχολείται με βιβλία. Αυτά τα τεράστια σε δημοτικότητα βιβλία συγκέντρωσαν τόσους οπαδούς και κριτική επιτυχία που πολλοί επιθυμούσαν τη μεταφορά των αριστουργημάτων του Tolkien στη μεγάλη οθόνη. Μια λιγότερο γνωστή animated ταινία κυκλοφόρησε το 1978 από τον Ralph Bakhsi που κάλυπτε μόνο τη μισή ιστορία του Lord of the Rings. Το άλλο μισό θα ακολουθούσε σε μια ειδική προβολή στην τηλεόραση από την εταιρία Rankin Bass. Κανένα στούντιο δεν ήταν πρόθυμο να επενδύσει χρήματα για ένα τέτοιο project έως ότου, δεκαετίες αργότερα, ο Peter Jackson προσελήφθη από την New Line Cinema ώστε να δώσει επιτέλους ζωή στην επική ιστορία, με πραγματικούς ηθοποιούς, στη μεγάλη οθόνη. Η New Line έδωσε στον σκηνοθέτη ένα τέτοιο σε μέγεθος budget και αρκετό χρόνο, ώστε ο Peter Jackson παρέδωσε τελικά μια τριλογία ταινιών που επαινέθηκαν, όχι μόνο για την ποιότητα και την προσοχή στη λεπτομέρεια, άλλα και για την αφοσίωση στο να αποδώσουν ‘φόρο τιμής’ στο αρχικό υλικό του Tolkien (παρόλο που μια μερίδα οπαδών και μελετητών διαφωνούν).  Το The Lord of the Rings βγήκε στις αίθουσες στις 19 Δεκεμβρίου του 2001, και αγαπήθηκε από μια μεγάλη μερίδα θεατών.

Η συνέχειά του, “The Two Towers” ακολούθησε 12 μήνες αργότερα, το 2002. Το “Return of the King” κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 2003 και χάρισε στην New Line και τον σκηνοθέτη Peter Jackson 11 υποψηφιότητες για τα Όσκαρ, συμπεριλαμβανομένου του Όσκαρ καλύτερης ταινίας (η τριλογία απέσπασε συνολικά 17  αγαλματίδια). Οι ταινίες αυτές υπήρξαν επίσης μια τεράστια επιτυχία από οικονομικής πλευράς, δίνοντας το έναυσμα στην εταιρία να εκμεταλλευτεί την δημοτικότητά τους ξεκινώντας τα γυρίσματα της πρώτης ιστορίας του Tolkien ‘The Ηobbit’. Αυτό που θα ακολουθούσε θα ήταν ακόμη μια τριλογία που θα επέστρεφε τους θεατές στην Μέση Γη, για μια ακόμα περιπέτεια αναζήτησης που λάμβανε χώρα χρόνια πριν από τα γεγονότα του ‘Lord of the Rings’.

Οι σκηνοθέτες αντιμετωπίζουν αρκετά περίπλοκες προκλήσεις όταν προσπαθούν να προσαρμόσουν ύλη βιβλίου σε σενάριο. Αυτή η πίεση αυξάνεται όταν το ‘υλικό’ είναι ένα παγκόσμιας φήμης, πολυβραβευμένο βιβλίο με μία ήδη εγκατεστημένη ‘παθιασμένη’ βάση. Προσεκτικές αποφάσεις πρέπει να παρθούν προκειμένου να συλλάβει κανείς την ουσία της ιστορίας. Για την πρώτη τριλογία, ο Peter Jackson πήρε μια εξαιρετικά καλή σειρά αποφάσεων κατά την διαδικασία του casting. Το αναπόφευκτα μεγάλο και ταλαντούχο καστ περιλάβανε νέους ηθοποιούς όπως οι Elijah Wood, Sean Astin, Dominic Monaghan, Billy Boyd, Liv Tyler και Orlando Bloom. Βετεράνοι ηθοποιοί όπως οι Viggo Mortensen, John Rhys-Davies, Sean Bean και Hugo Weaving πρόσθεσαν βάθος και εμπειρία. Βαριά ονόματα του Hollywood όπως η Cate Blanchett και ο Christopher Lee συμπλήρωσαν το κάστ δίνοντάς του ένα άλλο επίπεδο ‘αξιοπιστίας’. Όμως, καμία απόφαση δεν ήταν τόσο σημαντική ή τόσο μαεστρικά εκτελεσμένη όσο εκείνη του Ian McKellen στον οποίο θα αποδίδονταν ο ρόλος του θρυλικού μάγου, Gandalf.

Ο Ian McKellen είναι ένας Βρετανός ηθοποιός γεννημένος το 1939. Η καριέρα του περιλαμβάνει πληθώρα βραβείων στη μεγάλη σκηνή άλλα και στο θεατρικό σανίδι. Οι γνωστότεροι χαρακτήρες του περιλαμβάνουν τον Άμλετ του Σαίξπηρ, τον Magneto των X-Men άλλα ακόμη και τον Sherlock Holmes. Στην τριλογία του Jackson, ζητήθηκε από τον McKellen να δώσει πνοή σε έναν από τους πιο σημαντικούς χαρακτήρες του Tolkien. Ο Gandalf εξυπηρετεί ως σοφός και πανίσχυρος σύμμαχος των υπολοίπων πρωταγωνιστών. Η γνώση του, η καθοδήγηση και οι εξαιρετικές του δυνατότητες ισχυροποιούν τη θέση του ως έναν από τους χαρακτήρες με τεράστια επιρροή. Ο Gandalf του Ian McKellen ήταν στην πραγματικότητα ο μοναδικός χαρακτήρας του έργου που αλληλεπίδρασε με την πλειονότητα των χαρακτήρων της ταινίας καθ’ όλη τη διάρκεια της τριλογίας. Ένα από τα σημαντικότερα και συχνότερα καθήκοντα του Gandalf ήταν του ‘συμβούλου’. Ο πολυταξιδεμένος και πολυδιαβασμένος μάγος ήταν πάντοτε έτοιμος να μοιραστεί κομμάτια της εμπειρίας και σοφίας του και να δώσει συμβουλές. Κατά αυτόν τον τρόπο, και κατά την προσωπική μου άποψη ο McKellen είχε τον πιο δύσκολο ρόλο, μιας και ουσιαστικά έπρεπε όχι μόνο να δώσει ζωή στον Gandalf άλλα και να υπάρξει παράλληλα ως η ‘φωνή’ του ίδιου του συγγραφέα των ιστοριών. Σαν συγγραφέας, ο Tolkien χρησιμοποιεί τον Gandalf ως το avatar του, ώστε να μεταδώσει το προσωπικό του μήνυμα στο κοινό. Κατά αυτό τον τρόπο καταφέρνει να επικοινωνήσει με εμάς και να μας μεταδώσει τις σκέψεις του γύρω από περίπλοκα θέματα όπως ο θάνατος, η τρυφερότητα, το καλό, το κακό και το ταξίδι της ζωής. Ας δούμε μερικά παραδείγματα…

Η σκηνή που ακολουθεί είναι από το ‘Lord of the Rings’ (2001), στην οποία οι ταξιδευτές μας βρίσκονται σε μια στιγμή ανάπαυλας προσπαθώντας να ξεκουραστούν και να μαζέψουν ενέργεια. Ο Frodo Baggins αντιλαμβάνεται πως η ομάδα τους παρακολουθείται από το Gollum, ένα πλάσμα παθιασμένο με το δαχτυλίδι της δύναμης, το οποίο είχε αποσπάσει από αυτό ο θείος του Frodo, Bilbo Baggins.

 

Gandalf: Αρκετοί από τους ζωντανούς αξίζουν το θάνατο, και κάποιοι από τους πεθαμένους αξίζουν τη ζωή. Μπορείς να τους την δώσεις Frodo; Μην είσαι πρόθυμος ή ανυπόμονος να το κρίνεις εσύ. Ακόμη και οι σοφότεροι δεν γνωρίζουν το τέλος. Η καρδιά μου, μου λέει πως το Gollum έχει κάποιο ρόλο να παίξει πριν ετούτη η ιστορία τελειώσει,  για καλό ή για κακό. Ο οίκτος του Bilbo μπορεί να ορίσει τη μοίρα πολλών.

Frodo: Εύχομαι το δαχτυλίδι να μην είχε έρθει ποτέ σε εμένα. Εύχομαι τίποτα από αυτά να μην είχε συμβεί.

Gandalf: Όπως και όλοι όσοι ζουν για να δουν αυτά που συμβαίνουν, όμως δεν είναι δική τους απόφαση. Το μόνο που μπορούμε να αποφασίσουμε είναι τι θα κάνουμε με το χρόνο που μας δίνεται. Υπάρχουν άλλες δυνάμεις που εργάζονται σε αυτό τον κόσμο Frodo, πέρα από την επιθυμία του κακού. Ήταν γραφτό ο Bilbo να βρει το δαχτυλίδι αυτό, όπως και να το έχεις τώρα εσύ. Και αυτή είναι μια ενθαρρυντική σκέψη.

Για να κατανοήσει κανείς αυτή τη σκηνή, είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζει πως ο ίδιος ο Tolkien υπήρξε Βετεράνος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου.  Από μικρή ηλικία, εκείνος και οι συμμαθητές του στάλθηκαν στην πρώτη γραμμή της Ευρώπης, όπου αδιαμφισβήτητα αντίκρισε τον θάνατο, την καταστροφή και τον τρόμο μιας από τις σημαντικότερες και μεγαλύτερες συγκρούσεις στην ιστορία. Βίωσε επίσης τον εφιάλτη σαν γονιός, όταν κατά τον Δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο ο ίδιος του ο γιός πολεμούσε για την Αγγλία. Δεν αποτελεί λοιπόν έκπληξη το γεγονός πως θα προτιμούσε να ακολουθήσει το δρόμο της συγχώρεσης και του ελέους από το να γίνει μάρτυρας περισσότερου θανάτου και χαμού. Όταν ο Gandalf ρωτάει ‘Μπορείς να δώσεις (τη ζωή) σε αυτούς, Frodo;’, αναφέρεται στην μη ισορροπημένη φύση της ανθρώπινης ύπαρξης, στην οποία είναι ευκολότερο για εμάς να προκαλέσουμε το θάνατο από το να προστατεύσουμε την ζωή. Με άλλα λόγια, χαρίζοντας ή δημιουργώντας μια ζωή είναι στην πραγματικότητα η μεγαλύτερη δύναμη εκ των δύο.

Ο Frodo ύστερα από αυτό εισέρχεται σε μια στιγμή απογοήτευσης όταν εύχεται να ήταν ελεύθερος από αυτό το βαρύ φορτίο και μακριά από αυτή την τραγική κατάσταση, οπότε ο Gandalf παίρνει και πάλι το λόγο απαντώντας του «Όπως και όλοι όσοι ζουν για να δουν αυτά που συμβαίνουν, όμως δεν είναι δική τους απόφαση. Το μόνο που μπορούμε να αποφασίσουμε είναι τι θα κάνουμε με τον χρόνο που μας δίνεται.» Του εξηγεί πως οι προκλήσεις της ζωής δεν υπόκεινται στο δικό μας έλεγχο. Το μόνο πράγμα που μπορούμε να ελέγξουμε είναι στην πραγματικότητα το πώς θα δράσουμε όταν εκείνες εμφανιστούν. Δειλιάζουμε και κρυβόμαστε; Ή, υψώνουμε το ανάστημά μας και τις αντιμετωπίζουμε κατά μέτωπο; Ύστερα από αυτό, αντιλαμβάνεται πως το νεαρό Hobbit χρειάζεται ανύψωση ηθικού και του την προσφέρει με τη μορφή του καλού ‘παππού’, αλλάζοντας το ‘Η ζωή είναι δύσκολη και δεν αλλάζει’ με ένα ‘μπορείς να τα καταφέρεις’.

Το επόμενο κομμάτι είναι από το Hobbit (2012), όταν ο Gandalf συναντά την βασίλισσα των ξωτικών Galadriel. Εκείνη τον ρωτά το γιατί επέλεξε τον Bilbo Baggins, ένα όχι εξαιρετικό, αδύναμο και χωρίς εμπειρία Hobbit για την αποστολή τους.

 

Galadriel: Γιατί το Hobbit;

Gandalf: Δε γνωρίζω. Ο Saruman πιστεύει πως μόνο με τη δύναμη μπορεί κανείς να ελέγχει το κακό. Αλλά αυτό δεν είναι αυτό που ανακάλυψα. Αυτό που ανακάλυψα είναι πως τα μικρά πράγματα, οι καθημερινές πράξεις των απλών ανθρώπων, είναι που κρατούν το κακό ακινητοποιημένο. Απλές πράξεις ιδιοτέλειας και αγάπης. Γιατί ο Bilbo Baggins; Ίσως γιατί φοβάμαι…και εκείνος μου δίνει κουράγιο.

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνω εδώ είναι να δώσω τα εύσημα στον Peter Jackson στο ότι το μήνυμα του Gandalf απευθύνεται στο κοινό. H Galadriel ρωτά τον Gandalf όμως η απάντηση του δεν απευθύνεται σε αυτήν, άλλα γυρίζει προς την κάμερα και στην ουσία απαντά στους θεατές. Εξαιρετική σκηνοθεσία! O Gandalf όντας ο σοφός,  γέρος  ταξιδευτής μάγος σίγουρα θα έχει βιώσει καταστάσεις καλού και κακού. Το σημαντικό είναι να σημειώσουμε πως προσπαθεί να περάσει ένα μήνυμα σε εμάς. Από μόνος του, κάποιος ‘συνηθισμένος’ άνθρωπος δεν έχει τη δύναμη να εξολοθρεύσει ολοκληρωτικά το κακό και τις αδικίες στον κόσμο, όμως κάθε μέρα, με τις πράξεις μας μπορούμε να βοηθήσουμε στη μάχη. Μας αναφέρει μάλιστα πως ακόμα και η πιο μικρή πράξη, έχει μεγάλη σημασία. Επαναλαμβάνει την ερώτηση ‘Γιατί τον Bilbo Baggins;’ Θυμίζοντάς μας πως πρόκειται για το μικρότερο, λιγότερο έμπειρο και έτοιμο μέλος της αποστολής. Αν ο Bilbo μπορεί να δεχτεί τους κινδύνους που τον περιμένουν στο ταξίδι, τότε οι υπόλοιποι θα πρέπει να είναι σε θέση να εμπνευστούν από εκείνον ώστε να τους πολεμήσουν μαζί. Αυτή η στιχομυθία μεταξύ του Gandalf και της Galadriel δεν υπήρχε στα βιβλία και αποτελεί πρωτοβουλία του ίδιου του Jackson. Ως γνωστόν, οι σκηνοθέτες που προσαρμόζουν σενάρια βιβλίων σε ταινίες, πολλές φορές υλοποιούν δικές τους ιδέες οι οποίες βασίζονται στην ερμηνεία που έδωσαν οι ίδιοι σε αποσπάσματα. Στην προκειμένη περίπτωση θαρρώ πως ο Jackson καλώς έπραξε και χρησιμοποίησε τον Gandalf με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο τον είχαμε αγαπήσει στις πρώτες τρεις ταινίες.

Σας αφήνω με μερικές ακόμα εξαιρετικές φράσεις του Gandalf από το ‘Return of the King’ (2003) στο οποίο εκείνος και ο Pippin περιμένουν μέσα από τα τείχη της Minas Tirith μια τρομερή μάχη που μπορεί να τους στοιχίσει τη ζωή.  Ο Pippin εμφανίζεται φοβισμένος από την ιδέα του θανάτου και ο Gandalf προσπαθεί να τον καθησυχάσει. Δε θα σας προσφέρω τη δική μου ερμηνεία μιας και θα ήθελα να μου αναφέρετε στα σχόλια το πώς αντιλαμβάνεστε εσείς το μήνυμα αυτό.  Ανάφερα στην αρχή πως η τέχνη έχει σκοπό να σε επηρεάσει. Γνωρίζω πως όταν παρακολουθούσα κάθε μία από αυτές τις σκηνές στον κινηματογράφο, η στάση μου σε αυτά τα θέματα άλλαξε. Τα εύσημα πρέπει να αποδοθούν στην εξαιρετική σκηνοθεσία και το όραμα που διακατέχει ολόκληρο το έργο του Peter Jackson. Δε νομίζω πως μπορεί κανείς να αρνηθεί το γεγονός πως ο Ian McKellen ενσάρκωσε με επιτυχία την ερμηνεία του ως Gandalf.

Τέλος, πιστεύω πως πρέπει να αποδώσουμε τις τιμές στον J.R.R. Tolkien για το ότι μας έδωσε αυτά τα εκπληκτικά έργα σύγχρονης μυθολογίας. Τα βιβλία του είναι γεμάτα από ευφυολογήματα και αξιομνημόνευτες ατάκες μέσα από μια πληθώρα χαρακτήρων και προοπτικών. Συνιστώ σε οποιονδήποτε αγαπά αυτές τις ταινίες να σκεφτεί να διαβάσει τα βιβλία μιας και είναι πραγματικά αριστουργήματα. Ελπίζω να ευχαριστηθήκατε την προσπάθειά μου να μοιραστώ τις σκέψεις μου μαζί σας και ανυπομονώ να διαβάσω και τις δικές σας απόψεις. Αν σας άρεσε το συγκεκριμένο, θα σκεφτώ να το επαναλάβω, αυτή τη φορά με την σοφία του George R. R. Martin και της φανταστικής του σειράς ‘A Song of Ice and Fire’ και της επιτυχημένης σειράς του HBO με τίτλο ‘Game of Thrones’.

 

Pippin: Δεν πίστευα πως θα τελειώσει έτσι.

Gandalf: Να τελειώσει; Όχι, το ταξίδι δεν τελειώνει εκεί. Ο θάνατος είναι απλώς άλλος ένας δρόμος. Ένας τον οποίο όλοι μας πρέπει να περπατήσουμε. Η γκρι βροχερή κουρτίνα του κόσμου τυλίγεται και όλα μεταμορφώνονται σε ασημένια και γυαλιστερά. Και ύστερα το αντικρίζεις.

Pippin: Ποιο Gandalf; Αντικρίζεις, ποιο;

Gandalf: Λευκές παραλίες…και πέρα, μια καταπράσινη χώρα κάτω από μια ανατολή.

Pippin: Λοιπόν, δεν ακούγεται και τόσο άσχημο.

Gandalf: Όχι…Όχι, δεν είναι.


 

Ακολουθεί το αυθεντικό κείμενο στα Αγγλικά

Good art interests you. Great art makes you think. Perfect art changes you.  Each artistic production is an opportunity for its creator to pass along valuable ideas or perspectives to the world.  There are no finer examples of perfect art than the epic fantasy tales written by JRR Tolkien. His two stories “The Hobbit” (1936) and “The Lord of The Rings” (1954) are both world famous and dearly loved.  Tolkien placed his readers into a giant, fictional world deeply involved in the classic struggle of good versus evil.  The stories were written full of action, adventure, suspense and feats of bravery, but also examined deep emotional themes. The locations he described were at times heavenly sanctuaries but also included terrifying landscapes ripped from our nightmares.  Both stories follow a group of heroes on a dangerous quest that takes them on a journey through this beautifully detailed land.   All along the way we get to know unforgettable characters that display a wide range of positive qualities like perseverance, loyalty, gallantry and altruism while in others we find the darker characteristics of selfishness, betrayal and obsession.  One of the main characters that appears in both stories is the wizard Gandalf.  He has a lot to do in both stories, but more importantly, a lot to say. This article will examine him closely.

Before I continue it must be stated that you are not in some new Unboxholics book review section.  These hugely popular books and their massive fan following garnered such attention and critical success that many called for a movie adaptation of Tolkien’s masterpieces.  A lesser known animated movie was produced in 1978 by Ralph Bakshi that covered only half of the story of The Lord of the Rings. The other half would be followed in the form of a television special by Rankin Bass.  No studio would invest the money needed for such a massive project until, decades later, Peter Jackson was hired by New Line Cinema to finally bring a live action version of the epic tale to theaters.  New Line gave its director a rich budget and enough time that Jackson ended up delivering a trilogy of movies that were praised not only for their quality and attention to detail but also their faithful attempt to pay tribute to Tolkien’s source material. (Although not by some groups of fans and literary scholars) “The Lord of the Rings” was released on December 19th, 2001 and gathered huge audiences. It was followed by “The Two Towers” 12 months later in 2002.  “The Return of the King” was released in December of 2003 and earned New Line and its director Peter Jackson 11 academy awards including “Best Film.”  (The trilogy won 17 Oscars in total)  The movies were also a giant financial success for the studio and plans were soon set in motion to capitalize on the series’ popularity by adapting the first story “The Hobbit.”  What was to follow would be another set of 3 films that returned audiences to middle-Earth for another quest that took place years before the events in “The Lord of the Rings.”

Directors face extremely perplexing challenges when attempting to adapt source material into a screenplay. The pressure increases when the source material is a world famous, award winning book that already comes with a diverse and passionate fan following. Careful decisions must be made in order to capture the essence of the story. For the first trilogy, Peter Jackson made an incredibly good set of decisions during the casting process. The inevitably large and talented cast included youngsters like Elijah Wood, Sean Astin, Dominic Monaghan, Billy Boyd, Liv Tyler and Orlando Bloom.  Veteran actors Viggo Mortensen, John Rhys-Davies, Sean Bean and Hugo Weaving added depth and experience.  Hollywood heavyweights like Cate Blanchett and Christopher Lee gave the cast another level of respectability.  But, no casting decision was as crucial or perfectly maneuvered as that of Ian McKellen who would be given the role of the legendary wizard, Gandalf.

Ian McKellen in an English actor that was born in 1939.  His career includes multiple awards on both the stage and big screen. His well-known characters include Shakespeare’s Hamlet, The X-Men’s Magneto and even Sherlock Holmes.  In Jackson’s films, McKellen was asked to breathe life into one of Tolkien’s most important characters. Gandalf serves as the wise sage and powerful ally of the film’s other main characters. His knowledge, guidance and amazing abilities firmly set him as one of the stories’ most influential players. McKellen’s Gandalf was actually the one character in the films that interacted with the majority of the other cast members at some point throughout the series.  One of the most important duties Gandalf regularly performs is that of councilor.  The well-traveled and well-read wizard is always ready to share a bit of experience, wisdom and advice.  In this way it is my opinion that Ian McKellen was given the most difficult role as he is basically asked not only to be the voice of Gandalf but also that of the stories’ author JRR Tolkien.  As a writer, Tolkien uses Gandalf as his avatar to deliver his own message to the audience. In this way he is able to communicate to us his thoughts on complex issues such as death, compassion, good, evil and the journey of life. Let’s take a look at some examples……

The following scene is from “The Lord of the Rings” (2001) in which our adventurers sit and gather their energy. Frodo Baggins realizes that the group is being watched by Gollum, a creature obsessed with the ring of power, which Frodo’s uncle Bilbo had taken it from. 

Gandalf:  Many that live deserve death and some that die deserve life. Can you give it to them, Frodo?  Do not be too eager to deal out death in judgment.  Even the very wise cannot see all ends. My heart tells me that Gollum has some part to play yet for good or evil before this is all over.  The pity of Bilbo may rule the fate of many.

Frodo: I wish the ring had never come to me. I wish none of this had happened.

Gandalf: So do all who live to see such times, but that is not for them to decide.  All we have to decide is what to do with the time that is given to us.  There are other forces at work in this world, Frodo, besides the will of evil.  Bilbo was meant to find the ring is which case you were also meant to have it.  And that is an encouraging thought.

To understand this scene it is important to note that the author Tolkien was himself a veteran of World War I.  From a young age he and his classmates were sent to the front lines in Europe where undoubtedly he witnessed the death, destruction and horrors of one of history’s most devastating conflicts. He also lived a parent’s nightmare during the terrible Second World War while his son was off fighting for England. It should come as no surprise that he would want to follow the path of forgiveness and mercy rather than witness more death and loss. When Gandalf asks “Can you give it (life) to them, Frodo?”  He is pointing out the unbalanced nature of human existence in which it is much easier for us to cause death than it is for us to protect or create a life. In other words, sparing or creating a life is in truth the greater power of the two.

Frodo then slips into a moment of despair when he wishes he could be free of his heavy burden and away from this terrible situation, to which Gandalf replies “So do all who live to see such times, but that is not for them to decide.  All we have to decide is what to do with the time that is given to us.”  He is explaining that the challenges that life gives us are not under our control. The only thing that we can control is how we act in the face of those challenges.  Do we shy away and hide? Or, do we rise up and meet them head on?  He then recognizes the young hobbit needs his spirits lifted and offers him encouragement. In this Tolkien plays the good grandfather to the audience by ending his “life is difficult…. no changing that” lesson with a “but you can do it.”

Our next quote is taken from The Hobbit (2012) when Gandalf is meeting with the elf queen Galadriel.  She asks him why he has chosen, Bilbo Baggins, an unremarkable, powerless, inexperienced Hobbit for their quest.

Galadriel: Why the Halfling?

Gandalf: I do not know.  Saruman believes that it is only great power that can hold evil in check. But that is not what I have found.  I have found that it is the small things….everyday deeds of ordinary folk….that keeps the darkness at bay.  Simple acts of kindness and love.  Why Bilbo Baggins?  Perhaps it is because I am afraid... and he gives me courage.

The first thing that I must do here is give credit to Peter Jackson for his recognition that the message is intended for the audience. Galadriel asks Gandalf the question but in his answer he does not address her, but rather turns to the direction of the camera and in essence tells us the viewers his answer to the question. Excellent directing!  Gandalf being the wise, old travelling wizard would certainly have witnessed instances of both good and evil. The important thing to note is that his opinion empowers each of us.  Individually an “ordinary” person does not possess the strength to completely defeat all the evil and wrongdoing in the world, but each day through our actions we can help each other in the battle.  He even lets us know that the smallest act or “simple” ones are of great significance.  Again he states the original question “Why Bilbo Baggins?” Reminding us that he is talking about the smallest, least skilled and least prepared member of the quest.  If Bilbo can accept the dangers that wait ahead in their journey then the rest of them should be able to draw inspiration from Bilbo to face them together.

I will leave you with another one of Gandalf’s great lines from “Return of the King” (2003) in which he and Pippin wait inside the walls of Minas Tirith for what will be a perilous battle and what could be their final stand. Pippin is scared of the possibility of death and Gandalf comforts him.  I will not follow it with one of my interpretations as I would love to hear from each of you in the comments section on how you see or understand the message.  I stated in the beginning that art is meant to affect you. I know that when I was watching each of these scenes in the theater that my attitudes about the subjects were changed. Credit goes to the wonderful directing and vision that Peter Jackson added to this adaptation.  I don’t think that anyone can doubt that Ian McKellen delivered a magnificent performance as Gandalf.  And finally, I think we all owe a great amount of respect to JRR Tolkien for giving us these perfect works of modern mythology.  His books are full of genius lines and memorable quotes from a number of characters and perspectives. I encourage anyone who is a fan of the films to also consider reading the books as they are truly masterpieces.  I hope you have enjoyed my effort in sharing my thoughts with you and I look forward to seeing each of your ideas as well. If you enjoyed this one I will consider doing another one about the wisdom of George RR Martin and his fantastic series, A Song of Ice and Fire and the hit HBO television drama Game of Thrones. 

Pippin: I didn’t think it would end this way.

Gandalf: End? No, the journey doesn’t end here. Death is just another path.  One that we all must take.  The grey-rain curtain of this world rolls back and all turns to silver glass. And then you see it.

Pippin: What?  Gandalf?...See what?

Gandalf: White Shores….and beyond, a far green country under a swift sunrise.

Pippin: Well, that isn’t so bad.

Gandalf: No…. No it isn’t.

Θεόφιλος Παπαδόπουλος