Βρήκαμε αποδείξεις για την κβαντική αίσθηση των πτηνών

"Βλέπουν" το μαγνητικό πεδίο της Γης
24 Οκτωβρίου 2021 11:11
Βρήκαμε αποδείξεις για την κβαντική αίσθηση των πτηνών

Ένας συνδυασμός κβαντικής φυσικής και βιοχημείας επιτρέπει στα πτηνά να “βλέπουν” το μαγνητικό πεδίο της Γης και με αυτόν τον τρόπο να διασχίζουν τεράστιες αποστάσεις. Επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Τόκιο ανακοίνωσαν πως για πρώτη φορά παρατήρησαν μία αντίδραση-κλειδί, η οποία πιστεύουν πως είναι υπεύθυνη για την “έκτη αίσθηση” των πτηνών να αντιλαμβάνονται την κατεύθυνση των πόλων της Γης. Πρόκειται επίσης για απόδειξη πως η κβαντική φυσική επηρεάζει άμεσα τις βιοχημικές αντιδράσεις σε ένα κύτταρο, κάτι που εδώ και καιρό υποθέταμε αλλά δεν είχαμε παρατηρήσει.

Με ένα ειδικό μικροσκόπιο που μπορεί να καταγράψει ανεπαίσθητες αλλαγές στην ένταση του φωτός, η ομάδα παρατήρησε μερικά ανθρώπινα κύτταρα τα οποία περιείχαν ένα φωτο-ευαίσθητο υλικό που αντιδρά δυναμικά σε αλλαγές του μαγνητικού πεδίου.

Δεν πειράξαμε ή προσθέσαμε τίποτα σε αυτά τα κύτταρα. Νομίζουμε πως έχουμε εξαιρετικά ισχυρές αποδείξεις πως παρατηρήσαμε μία καθαρά κβαντική μηχανική διεργασία που επηρεάζει τη χημική δραστηριότητα σε κυτταρικό επίπεδο.

Η διεργασία αυτή είναι εφικτή λόγω των κρυπτοχρωμάτων, υποδοχέων που βρίσκονται στα κύτταρα πολλών ειδών και εμπλέκονται στον καθορισμό των κιρκάδιων ρυθμών. Σε είδη όπως τα πτηνά, συνδέονται με τη μυστηριώδη ικανότητά τους να αισθάνονται τα μαγνητικά πεδία. Η θεωρία μάλιστα λέει πως παρόλο που δεν είναι συνειδητό, οι άνθρωποι είναι και αυτοί ικανοί να αισθανθούν το μαγνητισμό της Γης.

Για να δουν την αντίδραση μέσα στα κρυπτοχρώματα, οι ερευνητές τα βομβάρδισαν με μπλε φως, προκαλώντας έναν ελαφρύ φθορισμό. Καθώς έλαμπαν, εκτέθηκαν σε μαγνητικά πεδία διαφόρων συχνοτήτων. Κάθε φορά που ένα μαγνητικό πεδίο περνούσε πάνω από τα κύτταρα, ο φθορισμός τους έπεφτε κατά 3.5%, ποσοστό αρκετό για να αποδείξει μία απευθείας αντίδραση. Πώς μπορεί ένα μαγνητικό πεδίο να επηρεάσει ένα φωτουποδοχέα; Η απάντηση βρίσκεται στα ηλεκτρόνια.

Ο παραμαγνητικός συντονισμός ηλεκτρονίων επιτρέπει σε ένα υλικό να κινηθεί χρησιμοποιώντας μόνο ένα αδύναμο μαγνητικό πεδίο. Αυτό είναι χρήσιμο αν θέλουμε να κινηθεί μία βελόνα σε μία πυξίδα, αλλά όταν μιλάμε για το κρανίο ενός περιστεριού, πρέπει να σκεφτούμε σε μικρότερη κλίμακα. Ένα ηλεκτρόνιο το οποίο δεν έχει ζευγαρωθεί με ένα άλλο στη δομή του ατόμου, μπορεί να “υιοθετήσει” ένα άλλο ηλεκτρόνιο. Παρόλο που δεν ζευγαρώνουν, το κοινό ιστορικό τους τα βάζει σε κατάσταση διεμπλοκής μεταξύ τους, κάτι το οποίο σε κβαντικό επίπεδο σημαίνει πως αλληλεπιδρούν ανεξαρτήτως της απόστασης που τα χωρίζει.

Πρόκειται για μία κβαντική δραστηριότητα η οποία σε ένα ζωντανό κύτταρο θα είναι στιγμιαία, αλλά αρκετή για να αλλάξει τη συμπεριφορά των ατόμων. Στο πείραμα, η πτώση φθορισμού σημαίνει πως η παραγωγή αυτών των διεμπλεκόμενων ηλεκτρονίων έχει επηρεαστεί, επηρεάζοντας με τη σειρά του άλλες βιολογικές διεργασίες.

Το ενδιαφέρον σε αυτήν την έρευνα είναι πως βλέπουμε ότι η σχέση μεταξύ δύο ηλεκτρονίων μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στη βιολογία.

Τα πτηνά φυσικά δεν είναι τα μόνα ζώα που βασίζονται στη μαγνητόσφαιρα για κατευθύνσεις, καθώς παρατηρείται και σε ψάρια, σκουλήκια και έντομα, ακόμα και μερικά θηλαστικά. Η εξέλιξη αυτής της ικανότητας προήλθε από ένα μεγάλο αριθμό πολλών γεγονότων βασισμένων σε διαφορετικούς τομείς της φυσικής. Το να έχουμε αποδείξεις πως τουλάχιστον ένας από αυτούς συνδέει το μυστήριο του κβαντικού κόσμου με τη συμπεριφορά ζωντανών ειδών είναι αρκετή για να μας κάνει να αναρωτιόμαστε ποια άλλα κομμάτια της βιολογίας συνδέονται με τα άδυτα των φυσικών νόμων.

Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο PNAS.