Τα βιντεοπαιχνίδια έχουν αλλάξει

Ζούμε σε ένα κόσμο ψευδαισθήσεων. Σε ένα κόσμο μετριότητας  με μαζική διαθεσιμότητα. Σε έναν κόσμο όπου η σύγχυση συναντά την κατανόηση κι’ εμείς βρισκόμαστε στη μέση. Ζούμε σε μια εποχή όπου η αναζήτηση της ψυχικής σύνδεσης βρίσκει εμπόδια σε πλαστικές σχέσεις, σε πλαστικούς ανθρώπους και σε πλαστικά όνειρα. Σε ένα κόσμο που οι αξίες ξεθωριάζουν, που προσπαθείς να κρατηθείς από κάπου για να μη σε παρασύρει στη δίνη της απελπισίας, που πασχίζεις να καταλάβεις τους άλλους και τον εαυτό σου, σ' αυτόν τον κόσμο αγωνίζεσαι να δώσεις το στίγμα σου. Να επιβιώσεις.

Κοιτάς απ' το παράθυρό σου όλους αυτούς τους γκρίζους ανθρώπους και αναρωτιέσαι τι κόσμος είναι αυτός, τόσο άχρωμος και τόσο επιφανειακός. Τους κοιτάζεις που τρέχουν σαν μυρμήγκια και σε πιάνει γέλιο, που κόβεται απότομα όταν συνειδητοποιείς ότι σε λίγο θα πρέπει να γίνεις κι' εσύ ένα με αυτούς. Ανάμεσα σε όλο το χάος, την κατάθλιψη, την ανισότητα, τις αντι-αξίες, τα μαχόμενα "εγώ" και τη σταθερή δόση άγχους , το μόνο που έχεις για να σε κρατά είναι στιγμές. Στιγμές απόδρασης απ' την ρουτίνα, είτε είναι σε πρόσωπο, είτε σε πρόσωπα, είτε σε μουσική, είτε σε οτιδήποτε μπορεί να στην προσφέρει. Είναι εκείνες οι ώρες που η επιβίωση δεν έχει την έννοια του να σε βρει ακόμα μια μέρα, αλλά να δώσει ελπίδα στην επόμενη, εμπλουτίζοντάς την με έννοιες και αξίες που ο κόσμος προσπαθεί να σε κάνει να ξεχάσεις κι' ενώ ξέρεις πως είναι οι μόνες που έχουν σημασία, να τις υποτιμήσεις.

Στην αναζήτησή σου για μια διέξοδο, ανακάλυψες τα βιντεοπαιχνίδια. Φέροντας μπροστά αναμνήσεις απ’ την παιδική σου ηλικία, έχεις να θυμάσαι μόνο όμορφες στιγμές. Παρόλο που τα παιχνίδια του τότε στην ουσία δεν είχαν τίποτα το ιδιαίτερο ώστε να κάνουν το άλμα απ’ την απλή διασκέδαση στη ψυχαγωγία, ως παιδιά δεν το αναζητούσαμε κιόλας! Θέλαμε μόνο να διασκεδάσουμε, να περνάμε καλά. Στο πέρασμα του χρόνου, όμως, μαζί με εμάς άρχισαν και τα παιχνίδια να ωριμάζουν. Καθώς τα ενδιαφέροντά μας γινόντουσαν πολύπλοκα και οι αναζητήσεις μας αποκτούσαν μεγαλύτερη διάσταση, ο κρίκος που μας κράτησε ενωμένους μαζί τους ήταν ότι τα παιχνίδια απέκτησαν κινηματογραφικότητα, έγιναν μυστηριώδη, ατμοσφαιρικά, περιπετειώδη.

Η μοναξιά του ήρωα σε μαγνήτιζε και σε παρέσυρε σε ταξίδια ατέλειωτης εξερεύνησης και επίλυσης προκλητικών γρίφων. Όλα αυτά άρχισαν να δένουν με όμορφες ιστορίες, άλλοτε τρομακτικές, άλλοτε μαγικές, άλλοτε καμωμένες με μεγάλο κόπο ώστε να βγουν στην επιφάνεια, αλλά πολύ συχνά υπέροχες και ικανές, ώστε να κρατήσουν αμείωτο το ενδιαφέρον και τη δίψα για το που μπορεί να εξελιχθεί το μέσο. Τα παιχνίδια άλλαξαν. Ζούμε σε μια εποχή που οτιδήποτε, από ένα ήπιο άγχος μέχρι μια βαθιά και φοβερή αίσθηση του επικείμενου κινδύνου μπορεί να ενσταλαχτούν μέσα μας με το πάτημα μερικών κουμπιών. Όμως οι άνθρωποι πως βλέπουν τα βιντεοπαιχνίδια; Τι σημαίνουν γι’ αυτούς; Ακόμα και για σένα τον ίδιο, τι σημαίνουν;

Παλιά παίζαμε με γνώμονα καθαρά και μόνο τη διασκέδαση, γιατί προφανώς δεν υπήρχαν άλλα κριτήρια κι’ αν υπήρχαν, ήταν καλά κρυμμένα και αφήνονταν στην φαντασία του gamer. Είναι τα παιχνίδια τελικά μια «παιδική ασθένεια»; πολλοί άνθρωποι ενστερνίζονται αυτήν την άποψη. Η συντριπτική πλειοψηφία όμως αυτών, είναι άνθρωποι που δεν έχουν ιδέα περί τίνος πρόκειται, είναι casual “gamers”, ή είναι αυτοί που στην πορεία της ενηλικίωσης έχασαν αυτό τον συνδετικό κρίκο που αναφέραμε και συνεχίζουν –όπως έκαναν παιδιά- να βλέπουν τα παιχνίδια απλά ως μια μορφή διασκέδασης. Είναι αυτοί οι ίδιοι οι αρνητές της αναγνώρισης των video games ως σύγχρονη μορφή τέχνης. Από την μια βέβαια δεν μπορείς να τους κατηγορήσεις απόλυτα. Είμαστε σε ένα σημείο στο χρόνο που η γνώμη των χαρτογιακάδων στις πανίσχυρες εκδοτικές εταιρίες, φαίνεται να είναι αυτό που μετράει, που τα αμφιβόλου περιεχομένου και ποιότητας DLC’S είναι διαθέσιμα σε μαζική προσφορά στις online υπηρεσίες και που τέλος, τα ανακυκλωμένα και άνευ ουσίας block buster FPS παίζονται και πουλάν περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο. 

Ασφαλώς και ο πυρήνας των παιχνιδιών είναι η διασκέδαση, είναι ο ίδιος ο λόγος της ύπαρξής τους. Μέσα όμως σε όλο αυτό τον εικονικό σωρό, κάποιοι είχαν το όραμα να προχωρήσουν το μέσο παραπέρα. Είναι τα παιχνίδια τέχνη; Εσείς τι λέτε; Η μουσική είναι τέχνη; Η φωτογραφία; Τα μυθιστορήματα; Η λογοτεχνία είναι; Η σκηνοθεσία, ο κινηματογράφος είναι τέχνη; Αν σε όλα αυτά τα ερωτήματα η απάντησή σας ήταν καταφατική, τότε γιατί να μην είναι και τα video games που περιέχουν όλες τις παραπάνω μορφές τέχνης; Η μόνη διαφορά –κι’ αυτό που τα κάνει ακόμα πιο συναρπαστικά- είναι η διαδραστικότητα. Πολλές φορές όταν συζητώ με ανθρώπους που δεν γνωρίζουν τίποτα γι’ αυτά -αλλά έχουν άποψη για το πόσο επικίνδυνα και καταστροφικά είναι- κι’ αφού προσπεράσω το βλέμμα απορίας και καχυποψίας του «κάτι δεν πάει καλά μ’ αυτόν» που όλοι οι 25+ έχετε βιώσει, τους κάνω την πολύ απλή ερώτηση «πως θα σας φαινόταν αν σε μια ταινία που βλέπετε δεν είστε απλά παθητικός θεατής αλλά αντί γι’ αυτό, συμμετείχατε και καθορίζατε την εξέλιξη σύμφωνα με τις επιλογές σας»; Στους περισσότερους αρέσει η ιδέα. Ορίστε λοιπόν η απάντησή σας! 

Τα παιχνίδια έχουν αλλάξει. Είναι ένα μέσο σύγχρονης τέχνης που μάλιστα σε αρκετές περιπτώσεις, έχει ξεπεράσει τις άλλες μορφές. Ένα απ' τα θετικά της νέας εποχής που διανύουμε, είναι πως τα παιχνίδια χωρίς να αποκλίνουν από τη βασική τους αρχή, τείνουν ή έχουν ήδη γίνει ένα μέσο αφήγησης, μουσικής, σκηνοθεσίας, εικόνας. Εδώ ακριβώς, όμως, είναι και η λεπτή γραμμή που οφείλει το εκάστοτε studio να προσέξει ώστε να αποδώσει την τέλεια ισορροπία ανάμεσα στην κινηματογραφικότητα και στο gameplay, γιατί ωραία η γρήγορη δράση και τα εντυπωσιακά εφέ, αλλά στο κάτω-κάτω μιλάμε για παιχνίδια και το gameplay είναι αυτό στο οποίο θα έπρεπε να δίνεται το μεγαλύτερο βάρος. Τα υπόλοιπα ναι μεν είναι λεπτομέρειες, αλλά που παρόλα αυτά είναι ικανές στο να κάνουν την διαφορά, ξεχωρίζοντας το "έπος" απ' το απλά "πολύ καλό" παιχνίδι.

Η απλοποίηση βέβαια είναι ένα ακόμα αγκάθι των σύγχρονων παιχνιδιών που πρέπει να αναφέρουμε. Οφείλεται στους ιλιγγιώδεις ρυθμούς που τρέχει ο άνθρωπος της νέας εποχής; Οφείλεται στο ότι ο κόσμος έχει μάθει να συμβιβάζεται αδιαμαρτύρητα σε ότι του σερβίρουν; Ή μήπως οφείλεται στο ότι οι εταιρίες προσπαθούν να ευρύνουν την αγορά με οποιοδήποτε κόστος; Την απάντηση την ξέρετε και την ξέρουμε, δεν νομίζω ότι πρέπει να επεκταθούμε περεταίρω.

Βλέπετε παλιά δεν υπήρχαν ούτε χάρτες, ούτε βελάκια κατεύθυνσης, ούτε φωτιζόμενα σημεία. Δεν υπήρχε YouTube, ούτε walkthroughs με μπάρες αναζήτησης για να σε πάνε ακριβώς εκεί που «κόλλησες». Κι' αυτό όσο κι' αν σε νεαρότερους μπορεί να φανεί περίεργο, ήταν η ομορφιά της εποχής και της γενιάς εκείνης. Η αναζήτηση της σωστής διαδρομής ή η επίλυση ενός γρίφου που μας «κόλλησε» γινόταν στα διαλείμματα του σχολείου ή σε συγκεντρώσεις με φίλους σε σπίτια. Ήταν επίσης η πρόκληση αυτή, που έφερνε νέο κόσμο στο προσκήνιο και τους σφυρηλατούσε ως μελλοντικούς gamers. Ίσως γι' αυτό ακούτε σήμερα old school gamers να παραπονιούνται πως τα σύγχρονα παιχνίδια έχουν χάσει την αίγλη και την πρόκληση που είχαν κάποτε. Γιατί ή πρόκληση του τότε σε σχέση με το σήμερα, βρίσκονταν στο να καταφέρει κάποιος να δει τίτλους τέλους και να μοιραστεί με φίλους την εμπειρία του, όχι στο να φτιάξει το τέλειο build, τονώνοντας την περηφάνια του στα leaderboards.

Τα χρόνια, όμως, πέρασαν, οι αναμνήσεις στάθηκαν σε μια στιγμή του χρόνου κι’ έγιναν ηχώ στους τρελούς ρυθμούς της σύγχρονης ζωής μας. Τις κρατάμε κρυμμένες μέσα μας και κοιτάζουμε ένα μέλλον που κανείς δεν ξέρει πως ακριβώς θα εξελιχθεί και τι ετοιμάζουν οι εταιρίες για εμάς. Προβλέψεις δυσοίωνες πλανώνται πάνω μας σαν σκιές, νιώθοντας την αύρα των ψιθύρων τους. Ποια αλήθεια υπάρχει εκεί έξω; Τα βιντεοπαιχνίδια θα καταφέρουν ποτέ να αναγνωριστούν ως σύγχρονη μορφή τέχνης ή οι εταιρίες θα θυσιάσουν και την τελευταία ελπίδα στο βωμό του κέρδους; Καπνός χωρίς φωτιά δεν υπάρχει, όπως δεν υπάρχει και φωτιά αν δεν την ανάψει κάποιο χέρι, με προθέσεις που ποτέ πραγματικά δε θα μάθουμε. Αυτό όμως που γνωρίζουμε είναι το τι σημαίνουν τα παιχνίδια για εμάς. Είναι θέμα υποκειμενικό και σε περιπτώσεις σκοτεινό. Τη δύναμη την έχουμε στα χέρια μας. Είναι τόσο ξεκάθαρο όσο κι’ ότι οι σκιές αυτές θα πέσουν όλες πίσω μας αν απλά δώσουμε στις εταιρίες την κατάλληλη κατεύθυνση. Ίσως τότε δούμε το αγαπημένο μας μέσο στη θέση που του αρμόζει. Στην κορυφή.