Gris Review

Ήθελα να ξεκινήσω με μελέτες σχετικά με το πόσο το άγχος επηρεάζει την καθημερινότητα μας. Αλλά…μεταξύ μας τώρα, χρειάζονται επιστημονικές αποδείξεις; Νομίζω όλοι λίγο ή πολύ ζούμε σε αγχωτικούς ρυθμούς την κάθε μας ημέρα. Και μέσα σε αυτό το χαοτικό κλίμα, οι ώρες που ως gamers θα περάσουμε χαλαρώνοντας, έμμεσα σχετίζονται πάλι με το τεχνητό άγχος. Δημιουργούμε τεχνητή αδρεναλίνη μέσω παιχνιδιών γεμάτων μάχες, πόλεμο, κυνηγητό και θανάτους, που τελικά προσεγγίζουμε περισσότερο την διασκέδαση την οποία βαφτίζουμε καμιά φορά και χαλάρωση, παραμελώντας την ανάγκη μας για πραγματική ηρεμία και χαλάρωση μέσω του χόμπι που τόσο αγαπάμε. Και δεν το κατακρίνω φυσικά. Το 99% και παραπάνω της βιομηχανίας των βιντεοπαιχνιδιών στοχεύει ακριβώς σε αυτό. Απλά υπάρχει και αυτό το 1% με παιχνίδια που θέλουν να κάνουν κάτι δικό τους. Που δεν τα απασχολεί το πόσο θα αγχωθείς και πώς θα πολεμήσεις τον εχθρό σου. Πόσο πολύπλοκο σύστημα μάχης θα έχει ή πόσο καλά animation δολοφονιών. Και όσο πιο τρομακτικός ο εχθρός, τόσο πιο πολύ το άγχος και τα combos που χρειάζονται για την εκτέλεσή του. Υπάρχουν και αυτά τα παιχνίδια, που δεν σε ωθούν στο να πολεμάς το φόβο σου, αλλά σε ενθαρρύνουν να τον αντέχεις. Να μην σε τρομάζει, να μην σε παίρνει από κάτω. Και αν θέλετε τη γνώμη μου, αυτά είναι τα παιχνίδια με τον περισσότερο ουσιαστικό ρεαλισμό.

Βλέπετε, έχουμε συνηθίσει να σκεφτόμαστε μέσα από κουτάκια γεμάτα κανόνες για το πώς πρέπει να είναι κάτι και πώς να το ορίζουμε.  Ακούγοντας ρεαλισμός σκεφτόμαστε έναν πίνακα ζωγραφικής πιστό στην πραγματικότητα. Ένα παιχνίδι με οπτικό ρεαλισμό, άρα πολύ προσεγμένα γραφικά, survival μηχανισμούς, ωμές σκηνές βίας. Αλλά δεν είναι πάντα έτσι. Θέλω να σας μιλήσω για ένα παιχνίδι, που τολμά και προσεγγίζει τον ωμό ρεαλισμό με τόση ευθύτητα και απλότητα, χωρίς να έχει ούτε ίχνος όσων προαναφέρθηκαν. Λέγεται Gris, και είναι φτιαγμένο από μια μικρή ομάδα ονομαζόμενη Nomada Studio. Είναι μικρό παιχνίδι και εύκολο, θα σας πάρει περίπου τέσσερις ώρες. Τέσσερις ώρες που δεν θα χορταίνετε να χαζεύετε την ομορφιά του. Τέσσερις ώρες που δεν θα ξεκολλάτε από την οθόνη. Κι άλλες τέσσερις αργότερα να χαζεύετε τα screenshot που τραβήξατε. Κι ακόμα τέσσερις να ακούτε ξανά το αριστουργηματικό του soundtrack.

Το Gris είναι ένα platformer, αλλιώτικο από τα άλλα. Δεν είναι δύσκολο με φοβερά puzzles και γρήγορο ρυθμό.  Είναι μια περίπτωση πολύ ιδιαίτερη από κάθε άποψη. Κοιτάξτε λίγο το εικαστικό του σε μια απ τις εικόνες.  Δεν είναι από τα παιχνίδια που το μάτι παίρνει την πληροφορία και θέλει να συνεχίσει πηγαίνοντας παρακάτω. Πέρα απ’ το κέντρο πληροφοριών της εικόνας, το μάτι κοιτά γύρω. Κοιτά λεπτομέρειες του περιβάλλοντος,  καμία φορά σκαλώνοντας σε αυτές, ακόμη κι αν δεν έχουν σημασία στο gameplay, ακόμη κι αν είναι καθαρά σχεδιαστικές λεπτομέρειες. Χωρίς να το καταλαβαίνουμε ξεκάθαρα, το μάτι μας αντιδρά με τον ίδιο τρόπο που αντιδρά σε περιπτώσεις που θαυμάζουμε ένα φυσικό τοπίο ή έναν πινάκα ζωγραφικής.  Αυτό φυσικά έχει άμεσο αντίκτυπο στον εγκέφαλο και τα αισθήματα που μας αφήνει η εικόνα. Ταυτόχρονα, δεν μας κυνηγά κανείς, και δεν βιαζόμαστε για κάτι. Δεν νιώθουμε την πίεση της επίλυσης ενός γρίφου, ούτε το άγχος του να προχωρήσουμε παρακάτω όσο πιο σύντομα μπορούμε. Όλα αυτά, δεν είναι απώλειες. Δεν είναι λάθη, ούτε κενά που υστερεί το παιχνίδι. Είναι όλα προσεκτικά σχεδιασμένα και τοποθετημένα, για να δημιουργούν αισθήματα ηρεμίας που εμπλουτίζουν την εμπειρία μας, χωρίς να μας δημιουργούν το αίσθημα του ότι κάτι λείπει ή ότι το κλίμα είναι πολύ βαρετό. Αντιθέτως, όταν βυθιστούμε στην ηρεμία του Gris, εθιζόμαστε. Και τότε είναι που συνειδητοποιούμε πόσο ανάγκη έχουμε εμπειρίες σαν αυτή.

Η κεντρική ηρωίδα στην αρχή του παιχνιδιού χάνει τη φωνή της. Και μαζί, ο κόσμος γύρω της γίνεται ασπρόμαυρος. Η απώλεια και αδυναμία έκφρασης, την αποδυναμώνει. Την διαλύει ψυχικά και σωματικά. Ξεκινά το ταξίδι σε μέρη περίεργα. Ερήμους με διαλυμένα αγάλματα γυμνών γυναικών και περίεργα κτήρια. Μεγαλοπρεπή ερείπια που ακόμα και διαλυμένα, έχουν κάτι που σε μαγνητίζει. Δάση με περίεργα δέντρα και πλάσματα και υπόγειες πόλεις βουτηγμένες στο νερό. Σιγά-σιγά λύνοντας απλοϊκούς γρίφους και βρίσκοντας κάποια αστέρια, περνάς στο επόμενο, κατά κάποιο τρόπο, chapter. Κάθε chapter είναι ζωγραφισμένο κάθε φορά με ένα από τα χρώματα που χρησιμοποιούνται για τον χρωματισμό της ηρωίδας. Επίσης σε κάθε chapter η ηρωίδα δυναμώνει όλο και περισσότερο. Κάθε φορά αντιμετωπίζει μια δυσκολία, ένα φόβο.

Θυμάστε τι λέγαμε για τον ρεαλισμό; Το παιχνίδι αναπαριστά ένα φόβο ή μια δυσκολία με τόσο συμβολικό τρόπο, αλλά ταυτόχρονα με τρόπο που αγγίζει τον ρεαλισμό πιο ειλικρινά από οτιδήποτε. Δεν βάζει ποτέ την ηρωίδα να πολεμήσει τον φόβο της. Δεν φτιάχνει ούτε δράκους, ούτε αρρώστιες, ούτε θάνατο και απώλειες. Ένας αέρας που σε ρίχνει κάτω είναι αρκετός. Ένας αέρας που θα σε ρίξει κάτω μερικές φορές. Θα κρυφτείς από αυτόν μερικές ακόμα, αλλά μετά θα βρεις κάποιο τρόπο να τον κοιτάς και να προχωράς αγνοώντας τον. Δεν θα σε ρίχνει κάτω πια, ούτε θα σε πηγαίνει πίσω. Το Gris δεν γεμίζει την οθόνη με ψαγμένους διαλόγους και στιχάκια που θα βάλεις για λεζάντα στις φωτογραφίες σου στο Instagram. Με έναν απλό μηχανισμό του, σου δηλώνει ξεκάθαρα, ότι για να μπορέσεις να προχωρήσεις παρακάτω, να λύσεις το γρίφο που σε κρατά στο ίδιο μέρος, πρέπει να αποτελειώσεις κάτι μισογκρεμισμένο, και να χτίσεις με τα κομμάτια του, κάτι νέο, στο οποίο θα πατήσεις για να προχωρήσεις μπροστά.

Βρίσκοντας κάθε φορά ένα από τα τέσσερα χρώματά της (αν μου επιτρέπετε, αφού είναι ζωγραφισμένη με αυτά), αντιμετωπίζοντας τις διάφορες δυσκολίες/φόβους και επιλύνοντας τους απλούς μεν, αλλά πολύ όμορφους και δουλεμένους γρίφους, δυναμώνει όλο και περισσότερο. Και αυτό φαίνεται τόσο οπτικά μέσω των χρωμάτων που ενισχύονται και προστίθενται στην παλέτα του κόσμου του Gris, όσο και στο gameplay, στο πώς αλληλεπιδρά η κοπέλα με το περιβάλλον. Το ταξίδι αυτό είναι ένα ταξίδι ενδυνάμωσης και αυτοαποδοχής. Είναι ένα ταξίδι πολύ προσωπικό.

Το Gris είναι αλλιώτικο και σε κάτι ακόμα. Δεν πιάνεται από ένα θέμα και στήνει το σενάριό του γύρω από αυτό. Προσπαθεί να κάνει κάτι που λίγοι τολμούν. Στήνει το σενάριο του, με τόσο μινιμαλιστικό τρόπο, ώστε να μπορέσει να αποτελέσει την τέλεια βάση ταύτισης, την τέλεια φόρμα για να βάλουμε δικές μας ερμηνείες και αισθήματα. Δίνει όσα σεναριακά στοιχεία πρέπει, ώστε να κρατήσει την ισορροπία την αίσθησης ότι έχει πλοκή, αλλά δεν έχει να πει κάτι συγκεκριμένο, κάτι που να προσχεδιάζει την εμπειρία σε βαθμό που να την περιορίζει σεναριακά. Ο κίνδυνος με αυτό είναι ότι δεν είμαστε όλοι το ίδιο εύκολοι στην ταύτιση. Δεν βάζουμε το ίδιο εύκολα όλοι τον εαυτό μας σε μια κατάσταση προσαρμόζοντας τις δυσκολίες και τα προβλήματα μας τόσο, που να κάνουμε μια ιστορία δική μας. Οπότε όπως είναι αναμενόμενο, πολλοί ίσως νιώσουν σεναριακές ελλείψεις. Ίσως καταλάβουν ότι κάτι θέλει να πει το Gris, αλλά δεν το εκφράζει αρκετά. Ο δρόμος που επέλεξαν οι δημιουργοί όμως είναι αυτός. Και τον αγκαλιάζουν αριστουργηματικά.

Ένας τομέας που θα ήθελα να βελτιωθεί είναι αυτός των γρίφων. Όχι ότι δεν ήταν καλοί ή δουλεμένοι. Είναι όμορφοι, δημιουργικοί, και περνούν μηνύματα σημαντικά. Ίσα- ίσα οι μηχανισμοί τους έχουν τέτοια βάση που θα μπορούσε το παιχνίδι να τραβηχτεί παραπάνω, να φτάσει τις οκτώ ή και δέκα ώρες. Να μεγαλώσει λίγο, και να είναι έτσι, σε θέση να τραβήξει περισσότερα βλέμματα στη βιομηχανία και να φτάσει πολύ ψηλά.

Εμένα δεν με ενοχλεί η λίγο αφηρημένη αίσθηση του σεναρίου και το περιθώριο να γίνει η ιστορία προσωπική. Ίσως να είχε πολύ μικρά περιθώρια να συγκεκριμενοποιηθεί λίγο παραπάνω ώστε να λέει κάτι λιγάκι πιο ξεκάθαρο. Θαυμάζω όμως το ρίσκο που πήραν και θέλω να δω κι άλλες παρόμοιες προσπάθειες. Θέλω αυτό το 1% των παιχνιδιών να στηριχτεί από δημιουργούς και gamers. Όχι από όλους. Δεν χρειάζεται από όλους. Αλλά από όσους νιώθουν ότι αυτό το κάτι διαφορετικό που μπορεί να τους προσφέρει το χόμπι τους, το έχουν ανάγκη.