Το PlayStation έχει χρέος να διατηρήσει την τεράστια κληρονομιά του

Πριν μερικά εικοσιτετράωρα η Sony επιβεβαίωσε και επίσημα πως σκοπεύει να κλείσει τα ψηφιακά καταστήματα των PlayStation 3, PlayStation Portable και PlayStation Vita στο άμεσο μέλλον και ειδικότερα το καλοκαίρι. Η πρώτη φορά που ακούσαμε για τα πλάνα της ήταν μέσα από ένα ρεπορτάζ του μέσου TheGamer, ωστόσο δεν ήθελα να βιαστώ να εκφράσω τους προβληματισμούς μου, καθώς η εταιρία μπορεί να επιφύλασσε κάποια ευχάριστη έκπληξη, όπως για παράδειγμα ότι θα κάνει την ευχή του PS3 backwards compatibility πραγματικότητα.

Δυστυχώς, ζούμε στο timeline που έλαβε χώρα το χειρότερο -μάλλον- σενάριο. Η Sony ανακοίνωσε το κλείσιμο των ψηφιακών καταστημάτων των προηγούμενων κονσολών της, χωρίς να δίνει αρκετούς μήνες προειδοποίησης, και, το κυριότερο, χωρίς να έχει ετοιμάσει κάποια ουσιαστική λύση για την ιστορική διατήρηση των παιχνιδιών της.

Ήδη developers τίτλων του PS Vita, το οποίο έχει ακόμη μια μικρή, niche, αλλά ενεργή κοινότητα, εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους ή την ακύρωση των επερχόμενων τίτλων τους, αποκαλύπτοντας πως η Sony δεν τους προειδοποίησε καν.

With today's news of the Vita Store closing, we sadly have had to cancel the Vita version of our next game. The store will be closed before our next game is ready, so it seems Habroxia 2 will be our final Vita release.

— Lillymo Games (@LillymoGames) March 29, 2021

This is now official.

ScourgeBringer on PS Vita, will be a limited release and will only be available for 128 days before vanishing (no developer pun intended in the number), from April 22 to August 27.

128 days to get the last PS Vita game to release digitally. https://t.co/ttibKXNZtR

— Thomas Altenburger 🍕🍍 (@mrhelmut) March 29, 2021

Η προσέγγιση του PlayStation είναι προβληματική και δημιουργεί κακό ιστορικό για αντίστοιχες κινήσεις στο μέλλον. Βρίσκω θλιβερό το να έχουμε φτάσει στο 2021 και ακόμα να μας απασχολούν θέματα όπως το backwards compatibility και η ιστορική διατήρηση των παιχνιδιών. Τα βιντεοπαιχνίδια σαν μέσο φαίνεται πως ακόμη βιώνουν την “εφηβεία” τους, όταν δεν υπάρχουν αξιοσημείωτες προσπάθειες από τη βιομηχανία συνολικά για την διατήρηση και την εύκολη πρόσβαση σε παλιότερους τίτλους. Η επιχειρηματολογία περί του αν τα βιντεοπαιχνίδια αποτελούν τέχνη ή όχι χάνει το έρεισμά της, όταν οι παίκτες και οι ίδιοι οι δημιουργοί τους, φαίνεται να τα αντιμετωπίζουν σαν…παιδικά παιχνίδια. Μόλις χάνουν τη γυαλάδα τους, τα πετάμε για τα καινούργια με τα φανταχτερά πλαστικά.

Προφανώς και αντιλαμβάνομαι πως η συντήρηση των ηλεκτρονικών καταστημάτων και των servers τους δεν είναι μικρή υπόθεση. Μιλάμε για διαδικτυακές συναλλαγές, οπότε χρειάζονται ενημερώσεις ασφαλείας και άλλες διεργασίες συντήρησης. Το κόστος αυτό ενδεχομένως να μην καλύπτεται από τον τζίρο των εν λόγω ψηφιακών καταστημάτων, αφού μιλάμε για κονσόλες τουλάχιστον δέκα ετών. Ας μη γελιόμαστε όμως, αναλογιζόμενοι τα πρόσφατα οικονομικά αποτελέσματα του PlayStation είναι αμελητέα έξοδα. Μιλάμε ίσως για την πιο κερδοφόρα εποχή του gaming, οπότε αν οι platform holders δεν έχουν χρήματα για να κρατήσουν στον αέρα τους servers του, μάλλον κάτι πάει στραβά με το επιχειρηματικό τους μοντέλο γενικότερα. Δε νομίζω πως ευσταθεί αυτή η δικαιολογία και ούτε χρειάζεται να δικαιολογηθεί έτσι και αλλιώς μια τέτοια κίνηση. Το αποτέλεσμα θα είναι κάποια παιχνίδια ίσως να χαθούν για πάντα και σίγουρα η πρόσβαση σε αυτά να γίνει σαφώς δυσκολότερη για το ευρύ κοινό.

Δε φέρει μόνο το PlayStation ευθύνες

Δεν είναι ανάγκη να ταξιδέψουμε στο μακρινό παρελθόν. Αρκεί να πάμε μέχρι το 2019 και να θυμηθούμε τι έγινε το διαδικτυακό κατάστημα του Wii και τα πολλαπλά αποκλειστικά Nintendo WiiWare παιχνίδια που εξαφανίστηκαν. Και η Nintendo, λοιπόν, φέρει τεράστιες ευθύνες για τα εμπόδια που υπάρχουν μέχρι σήμερα στην ιστορική διατήρηση των παιχνιδιών της και στην εύκολη πρόσβασή τους από τις νέες γενιές. Μιλάμε για μια εταιρία που διαθέτει έναν απύθμενο πλούτο retro εμπειριών στην φαρέτρα της που ως επί το πλείστον τις έχει εγκλωβισμένες ή τις ελευθερώνει με το σταγονόμετρο και δημιουργώντας τεχνητές ελλείψεις, όπως έχουμε δει με την περιορισμένη διάθεση των mini κονσολών της ή πρόσφατα με το Super Mario 3D All-Stars.

Σε αυτό το σημείο βάζω, ωστόσο, μια άνω τελειά. Χοντρικά θα μπορούσαμε να πούμε πως υπάρχουν δύο κατηγορίες παιχνιδιών. Οι τίτλοι που έχουν ένα "όνομα" γιατί έτυχαν μιας κάποιας αναγνώρισης στην εποχή τους και άρα είναι εμπορικά χαρτιά στα χέρια των εταιριών και τα παιχνίδια που απλά θα χαθούν και δε θα τα ξαναδούμε ποτέ…

Σε αντίθεση με την αποκαρδιωτική ανακοίνωση της Sony, η Nintendo -παρά τα φάουλ της- έχει μεριμνήσει και για παιχνίδια που βρίσκονται και στη δεύτερη κατηγορία, μέσα από εγχειρήματα όπως η retro βιβλιοθήκη του Nintendo Switch Online. Σίγουρα, όμως, χρειάζεται περισσότερη και εντατικότερη προσπάθεια. Για παράδειγμα, είναι αδιαμφισβήτητο πως το Switch είναι ικανό να τρέξει emulators του GameCube και του Wii, οπότε μου είναι ακατανόητο γιατί δεν εμπλουτίζει η Nintendo την υβριδική κονσόλα με το ανάλογο Virtual Console που είχαν τα συστήματά της στο παρελθόν.

Φυσικά, και η Microsoft, αν και τελευταία φαίνεται να βαδίζει σε καλύτερο δρόμο από τους υπόλοιπους platform holders με αξιοσημείωτες προσπάθειες στο backwards compatibility του οικοσυστήματός της και δωρεάν αναβαθμίσεις πολλών παιχνιδιών, έχει κάνει αντίστοιχα λάθη στο παρελθόν. Για παράδειγμα το προσεχές κλείσιμο των servers των Halo τίτλων του Xbox 360 και το κλείσιμο του Xbox Live του αρχικού Xbox πριν μερικά χρόνια είναι κατακριτέα.

Τα remasters και η βιομηχανία εκμετάλλευσης της νοσταλγίας

Σε αυτό το σημείο είναι διαφωτιστικό να ρίξουμε μια ματιά στο gaming τοπίο του σήμερα. Όχι, δεν είναι δικαιολογία πως κοστίζουν πολύ οι servers. Η πραγματική δικαιολογία, αυτή που δεν ακούγεται από τα χείλη των εταιριών, είναι τα εκατομμύρια που βγαίνουν από τα remasters. Για ποιο λόγο εξάλλου να εμπλουτίσεις το σύστημά σου με backwards compatibility δυνατότητες και να επιτρέψεις στον κόσμο να αγοράσει τα παιχνίδια σου σε μειωμένες -μετά το πέρας των ετών- τιμές, την ώρα που μπορείς με ελάχιστες τροποποιήσεις να πουλήσεις ξανά και ξανά τα ίδια παιχνίδια σα να κυκλοφόρησαν μόλις.

Είναι στο άμεσο συμφέρον των εταιριών να παραγκωνίζουν την εύκολη πρόσβαση σε παλιότερους τίτλους, κάτι που ελλοχεύει κινδύνους για την ιστορική τους διατήρηση, την ώρα που μπορούν να εκμεταλλεύονται, να πακετάρουν, να εμπορευματοποιούν και να κερδοσκοπούν από τη νοσταλγία των παλιών και την περιέργεια των νέων.

Προφανώς και τα remasters και τα remakes είναι πιο “εύπεπτα”, σε μια εποχή ειδικά που δίνουμε τόση βαρύτητα στον τεχνικό τομέα και σε αυτό δε δίνω άφεση ούτε στον εαυτό μου. Ωστόσο, και η πρωτότυπη μορφή ενός τίτλου έχει αξία. Ένα remaster/remake δε μπορεί να το αντικαταστήσει. Ακόμα και εξαιρετικά remakes, όπως αυτό του Shadow of the Colossus, έχουν έστω και μικρές εικαστικές/σχεδιαστικές διαφορές και παρόλο που αποτελούν θεωρητικά ιδανικούς αντικαταστάτες, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αγνοούμε τις αρχικές δημιουργίες και να μη μεριμνούμε για την προστασία τους και την εύκολη πρόσβαση σε αυτές.

Για άλλη μια φορά, λοιπόν, το φίδι από την τρύπα για την διατήρηση των παιχνιδιών θα βγάλει η emulation κοινότητα και η πειρατεία. Το αν αυτό είναι σωστό ή όχι αποτελεί μια άλλη συζήτηση, αλλά το σίγουρο είναι πως σε μερικά χρόνια θα υπάρχουν ελάχιστα νόμιμα μονοπάτια για να παίξει κάποιος τις πολλαπλές digital-only κυκλοφορίες των PS3, PS Vita και PSP ή ακόμη και πιο δυσεύρετες retail κυκλοφορίες, όπως έχουμε δει να συμβαίνει ξανά και στο παρελθόν.

Εν τέλει, η ιστορία γράφεται από αυτούς που τη βιώσαν, για αυτούς που θα ακολουθήσουν και η αδιαφορία μας για την ιστορία του μέσου που αγαπάμε είναι πέρα για πέρα εγωιστική και επικίνδυνη. Αν θέλουμε το μέσο να ωριμάσει, να εξελιχθεί και να μεγαλώσει δεν πρέπει να επιτρέψουμε τα όρια του να αρχίζουν και να τελειώνουν εκεί που ξεκινά και σταματά η εμπορευματοποίησή του.