Τα καλύτερα "jumpscares" που φάγαμε κατάμουτρα σε ταινίες τρόμου

Η συγκεκριμένη τεχνική υπάρχει στον κινηματογράφο σχεδόν από τα πρώιμα του χρόνια. Το πρώτο επίσημο Jump-scare φημολογείται πως χρησιμοποιήθηκε το μακρινό 1925 στην ταινία ‘The Phantom of the Opera’ και συμβαίνει στη σκηνή που ο χαρακτήρας της Christine βγάζει τη μάσκα από το πρόσωπο του Phantom. Πλέον, αυτό το εργαλείο τρόμου, έχει απαξιωθεί από το σύνολο του κοινού, κυρίως λόγω της κακής αλλά και υπερβολικής χρήσης του στις ταινίες.

Ο Alfred Hitchcock το έχει περιγράψει με τον καλύτερο τρόπο. Είχε πει σε παλαιότερη συνέντευξη του ότι «Δεν υπάρχει τρόμος στο μπαμ, αλλά μόνο στην αναμονή για αυτό». Το αποτελεσματικό jump-scare δηλαδή, κρίνεται από τα κατάλληλα στοιχεία που έχει τοποθετήσει ο δημιουργός στο χτίσιμο του μέχρι την τελική κλιμάκωση της σκηνής. Μια χαρακτηριστική τρομακτική μουσική, η περιορισμένη εικόνα στο πλάνο, ένα σκοτεινό δωμάτιο, όλα αυτά είναι στοιχεία που μπορείς να ακολουθήσεις και σε προετοιμάζουν για το μεγάλο μπαμ το οποίο εάν είναι αποτελεσματικό, θα μείνει μαζί σου μέχρι το τέλος της ταινίας.

Παρακάτω στο κείμενο, θα βρείτε μερικές σκηνές που μας δείχνουν ότι, εάν η τεχνική αυτή εφαρμοστεί την κατάλληλη στιγμή με τον κατάλληλο τρόπο, τότε το αποτέλεσμα είναι άκρως τρομακτικό.

ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ SPOILERS! ΠΡΟΧΩΡΗΣΤΕ ΜΟΝΟ ΕΑΝ ΕΧΕΤΕ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕΙ ΤΙΣ ΤΑΙΝΙΕΣ

 Cat People (1942) – Lewton bus scene

Σχεδόν μία εικοσαετία αργότερα από το πρώτο επίσημο Jump-scare που αναφέραμε στην εισαγωγή του κειμένου, θα δούμε ίσως έναν από τους καλύτερους τρόπους εφαρμογής του σε ταινία. Στην πιο διάσημη σκηνή της, η Alice νιώθει ότι ακολουθείται από τη γάτα, Irena. Είναι σκοτεινά και ούτε η Alice αλλά ούτε και το κοινό μπορούν να δουν καθαρά τι συμβαίνει. Δεν ακούγεται τίποτα άλλο, εκτός από τα βήματά της τα οποία αναπτύσσουν ταχύτητα καθώς ανησυχεί όλο και περισσότερο. Ξαφνικά, ακούγεται ένα δυνατό σφύριγμα και ένα λεωφορείο εμφανίζεται στο πλάνο. Η σκηνή αυτή θεωρείται ότι καθιέρωσε τον μοντέρνο τρόπο που χρησιμοποιείται ένα jump-scare.

Jaws (1975) - You're Gonna Need a Bigger Boat Scene

Ο μετρ του σασπένς Alfred Hitchcock γνώριζε πολύ καλά ότι, εάν δεν δείξει το «κακό» αλλά αφήσει τον θεατή να το φανταστεί, τότε ο τρόμος και η αγωνία του θα έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Τον ίδιο χειρισμό αποφάσισε να χρησιμοποιήσει και ο Steven Spielberg στην ταινία ‘Jaws’. Αντί να δείχνει τον καρχαρία να κατασπαράζει τους ανθρώπους, άφηνε την φαντασία του θεατή ελεύθερη και τους έδειχνε να χαροπαλεύουν μέσα στα νερά με το αίμα να απλώνεται γύρω τους, εκτός βέβαια από την εμβληματική σκηνή, όπου ο καρχαρίας κάνει την πρώτη του εμφάνιση.

The Shining (1980) – Dick Halloran's Death scene

Όταν η σκηνοθετική παράνοια του Stanley Kubrick συνάντησε την ανατριχιαστική πένα του Stephen King, το αποτέλεσμα ήταν μια ταινία μνημείο για το είδος του τρόμου. Έχουν γραφτεί χιλιάδες κριτικές και αναλύσεις για το συγκεκριμένο δημιούργημα και η αλήθεια είναι πως μετά από σαράντα ακριβώς χρόνια από την πρεμιέρα της, νιώθεις ότι δεν έχουν ειπωθεί όλα για το μεγαλείο της αλλά και την κληρονομιά που έχει αφήσει πίσω της. Πολλές οι εμβληματικές σκηνές και οι ατάκες που στοιχειώνουν ακόμα του θεατές της, αλλά η σκηνή που έχει μείνει στο δικό μου μυαλό είναι ο θάνατος του κύριου Halloran στους σιωπηλούς και σκοτεινούς διαδρόμους του ξενοδοχείου «Overlook».

Day of the Dead (1985) - Sarah Meets Bub scene

Η θρυλική σειρά ταινιών ‘Night of the Living Dead’ του αξεπέραστου George Romero αποτελείται από τα ‘Night of the Living Dead (1968)’, ‘Dawn of the Dead (1978)’, ‘Day of the Dead (1985)’, ‘Land of the Dead (2005)’, ‘Diary of the Dead (2007)’ και ‘Survival of the Dead (2009)’. Ο Romero ήταν ο άνθρωπος που γνώρισε τον κόσμο των ζόμπι στο ευρύ κοινό, έχοντας δημιουργήσει ένα αξιομνημόνευτο σύμπαν ζωντανών – νεκρών, με τις καλές και τις κακές κινηματογραφικές στιγμές τους. Η σκηνή όμως που ο διαβόητος Bub εμφανίζεται στο πλάνο πίσω από την Sarah στο υπόγειο εργαστήριο, σίγουρα ανήκει μέσα στις καλύτερες jump-scare στιγμές της σειράς.

The Exorcist III (1990) -  The Nurse Station Scene

Εδώ συναντάμε μια ταινία από ένα ακόμα θρυλικό franchise, αυτό του ‘The Exorcist’, των δημιουργών William Friedkin και William Peter Blatty, το οποίο έχει γράψει την δική του ξεχωριστή πορεία στο είδος. Η τρίτη ταινία λοιπόν, το ‘The Exorcist III’, σε σκηνοθεσία του Blatty, για πολλούς θεωρείται το πιο αδύναμο μέρος της σειράς και όχι άδικα. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι λείπουν από αυτή κάποια αξιομνημόνευτα jump-scare, όπως αυτό στο νοσοκομείο. Στην συγκεκριμένη σκηνή η κάμερα μένει ακίνητη για περίπου 3 λεπτά, και εμείς νιώθουμε ότι κάτι θα συμβεί αλλά δεν ξέρουμε το πότε, όταν τελικά συμβαίνει αυτό που όλοι περιμέναμε, το αποτέλεσμα είναι ικανοποιητικότατο.

LOTR: The Fellowship of the Ring (2001) - Bilbo Baggins scene

Και όμως, το ‘The Lord of the Rings’, αν και δεν ανήκει στο είδος των ταινιών τρόμου, κατάφερε από μια και μόνο σκηνή να μας δώσει ένα από τα καλύτερα jump-scare όλων των εποχών, μέσα από την γλυκιά προσωπικότητα του Bilbo Baggins. Οι λόγοι που λειτουργεί τόσο αποτελεσματικά εδώ αυτό το ξάφνιασμα είναι δυο. Ο πρώτος λόγος είναι επειδή γίνεται σε ανυποψίαστη στιγμή, πράγμα που το κάνει εντελώς απρόβλεπτο, και ο δεύτερος λόγος είναι επειδή μέσα από το jump-scare, αντιλαμβάνεσαι πόσο βαθιά μπορεί αυτό το καταραμένο δαχτυλίδι να σου παραμορφώσει τον χαρακτήρα.

Mulholland Dr. (2002) - Creepy Hobo scene

Τα υπνωτιστικά μοτίβα του David Lynch δεν λείπουν σχεδόν από κανένα του δημιούργημα, είτε είναι κινηματογραφικό είτε τηλεοπτικό. Το ‘Mulholland Dr.’ είναι η ένατη του ταινία και εκατομμύρια θεατές ανά τον κόσμο μέχρι και σήμερα προσπαθούν να δώσουν την καλύτερη εξήγηση για αυτά που διαδραματίστηκαν σ’ αυτή. Αυτό που κάνει την συγκεκριμένη σκηνή αξέχαστη είναι ο τρόπος που διαχειρίζεται ο Lynch την αναμονή πριν το jump-scare.

Insidious (2010) - The Red Demon scene

Στην ταινία του James Wan θα βρούμε ένα από τα καλύτερα jump-scare που έχουμε συναντήσει σε αυτού του είδους τις ταινίες. Όπως και στο The Exorcist III, έτσι και εδώ, η σκηνή κρατάει περίπου 3 λεπτά με την κάμερα να ακολουθεί τον διάλογο των δυο ηθοποιών αλλάζοντας συνεχώς το πλάνο μεταξύ των δυο. Καθώς η Lorraine λοιπόν εξιστορεί τον εφιάλτη της στον γιο της και με την ιστορία να κλιμακώνεται, φτάνει τελικά η στιγμή που το ο κόκκινος δαίμονας εμφανίζεται από πίσω του. Με μεγάλη σιγουριά μπορούμε να πούμε πως αυτή η στιγμή ήταν μια από τις καλύτερες της ταινίας.

Sinister (2012) - The Lawnmower Scene

Όπως αναφέραμε στο εισαγωγικό κομμάτι του κειμένου, το αποτελεσματικό jump-scare πρέπει να έχει κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Η ταινία του Scott Derrickson, καταφέρνει να παρέχει στον θεατή όλα εκείνα τα στοιχεία που μπορούν να τον κάνουν όχι μόνο να πεταχτεί σαν ελατήριο από την τρομάρα του, αλλά και να μείνει μαζί του αυτό το αίσθημα του τρόμου και της ανασφάλειας καθ' όλη τη διάρκεια της ταινίας. Άκρως αποτελεσματικό ήταν και το σεναριακό εύρημα με τα πέντε φιλμς και την παλιά μηχανή ταινιών που είχε βρει ο πρωταγωνιστής στην σοφίτα του σπιτιού του.

The Conjuring 2 (2016) - Nun in the Mirror scene

 Όπως και το Insidious, έτσι και το Conjuring κατάφεραν να χρησιμοποιήσουν την τεχνική των jump-scare με αρκετά αποτελεσματικό τρόπο. Το δυστύχημα είναι ότι κατάφεραν να κάνουν μόνο αυτό χωρίς να προσθέσουν κάποια καινοτομία στο σενάριο ή στην σκηνοθεσία. Η σκηνή όμως με την καλόγρια στον καθρέφτη σε εκείνο το ανατριχιαστικό δωμάτιο, είναι σίγουρα μια από τι καλύτερες στιγμές της.

Ποιο ήταν το jumpscare από τα παραπάνω που σας τάραξε περισσότερο; Θυμάστε κάποιο άλλο; Πείτε μας στα σχόλια.