Οι 10 καλύτερες ταινίες των Unboxholics για το 2022

Καθώς ο κόσμος μέσα στο 2022 αποφάσισε να αφήσει πίσω του την πανδημία και να επιστρέψει σε ρυθμούς κανονικότητας, ο κινηματογράφος σαν επιχείρηση αποτέλεσε ένα μόνιμο μεγάλο ερωτηματικό σε πολλαπλά επίπεδα. Ασφαλώς, ταινίες με κολοσσιαίο marketing από πίσω τους, που στηρίζονται στο θέαμα και την ανώτερη οπτικοακουστική εμπειρία της αίθουσας, όπως το Avatar, το The Batman, το Black Panther: Wakanda Forever, Top Gun: Maverick κ.τ.λ. σημείωσαν και σημειώνουν επιτυχία.

Αλλά έχει ο κινηματογράφος πλέον υποβιβαστεί μόνο σε μια μηχανή παράδοσης blockbuster και παιδικών/οικογενειακών ταινιών; Αυτό είναι το ερώτημα που μας βασανίζει. Θα μου πείτε “δες τον Nolan ή τον Villeneuve”, που έχουν ένα ισχυρό εμπορικό όνομα, αλλά και αυτοί είναι πολύ συχνά με το ένα ποδαράκι τους βουτηγμένο στην ποπ κουλτούρα. Το Oppenheimer θα είναι ένα μεγάλο στοίχημα του χρόνου το καλοκαίρι. Δυστυχώς πάντως, φέτος τα σημάδια δεν ήταν ενθαρρυντικά σε αυτό το μέτωπο.

Στα χολιγουντιανά δράματα με πρεστίζ ονομάτων και βραβείων από πίσω δηλαδή, που παραδοσιακά έφερναν κόσμο στις αίθουσες, τα αποτελέσματα δεν ήταν τα ιδανικότερα. Ταινίες όπως το The Fabelmans του Spielberg ή το Amsterdam με ένα υπέρλαμπρο cast από πίσω του, πέρασαν και δεν ακούμπησαν. Έχει πλέον απορροφηθεί αυτό το κοινό από την τηλεόραση και τις συνδρομητικές υπηρεσίες ή απλά οι συγκεκριμένες ταινίες δεν το συγκίνησαν;

Για ασφαλή συμπεράσματα θα πρέπει να περιμένουμε λίγα χρόνια ακόμα. Ωστόσο, υπήρχαν ευτυχώς και θετικά νέα, κυρίως από το μέτωπο των μικρότερων παραγωγών και του horror, που είναι ένα είδος που κατεξοχήν φέρνει κόσμο στις αίθουσες. Το Everything Everywhere All At Once πήγε καλύτερα του αναμενομένου, βοηθούμενο από ένα θετικότατο “word of mouth” και το Smile ήταν η αναπάντεχη εισπρακτική επιτυχία της χρονιάς.

Πέρα από όλα αυτά, το 2022 ήταν ακόμα μια χρονιά με πολλές καλές ταινίες και φυσικά μια επιλογή μόλις δέκα ταινιών, αδικεί πάρα πολλά αξιόλογα έργα. Θα το ξαναπώ κι εδώ, όσοι λένε πως δεν βγαίνουν πια καλές ταινίες, μπερδεύουν την απήχηση με την ποιότητα.

Ναι, ο κινηματογράφος έχει χάσει πια την κοινωνική του δύναμη και διεισδυτικότητα ως τέχνη, όπως την είχε στον 20^ο αιώνα. Οι ταινίες, πέρα από τα blockbusters, σπάνια κάνουν πλέον “θόρυβο” κοινωνικά. Αλλά αυτό δεν σημαίνει πως δεν κυκλοφορούν ποιοτικές ταινίες, μόνο ότι ο κόσμος, καλώς ή κακώς, έχει προχωρήσει σε άλλα μέσα όπως είναι η τηλεόραση και ειδικότερα οι τηλεοπτικές σειρές, που μάλλον είναι πιο ταιριαστά με τον σύγχρονο τρόπο ζωής της συνεχούς υπερδιέγερσης και της βραχύχρονης συγκέντρωσης.

Ας μην πολυλογούμε όμως άλλο. Εξάλλου όλα αυτά είναι λόγια του αέρα, σε μια εποχή που μοιάζει μεταβατική. Η επόμενη πενταετία θα ξεκαθαρίσει το τοπίο μια και καλή.

Ό,τι και να γίνει εξάλλου, εμείς πάντα θα είμαστε με το cinema, σε οποιαδήποτε μορφή του.

10. After Yang του Kogonada

Η καλή επιστημονική φαντασία είναι πάντα μια φιλοσοφική εξερεύνηση και αυτό ακριβώς είναι το After Yang. Ένα χαμηλών τόνων, πιο τρυφερό και αισθητικά αντίστροφο θα έλεγα, Blade Runner. Λουσμένο μελαγχολικά στις ηλιαχτίδες και τα ζεστά χρώματα, διηγείται μια ιστορία στην οποία οι άνθρωποι της οικογένειας που βρίσκεται στο επίκεντρό, μοιάζουν περισσότερο με ρομπότ απ΄ ότι το android που ζει μαζί τους. Όταν λοιπόν αυτό παθαίνει μια σοβαρή βλάβη, ξεκινάει ένα ταξίδι θρήνου αλλά και ανακάλυψης της δικής τους ουσιαστικά χαμένης αγάπης για τη ζωή, μέσα από τον πλούσιο εσωτερικό κόσμο του ρομπότ τον οποίο αγνοούσαν. Γεμάτο έξυπνες ιδέες και απόλυτα προσανατολισμένο συναισθηματικά, μας θυμίζει ότι υπάρχει υπέροχη επιστημονική φαντασία και έξω από τις νόρμες της ποπ κουλτούρας.  

Γιώργος Πρίτσκας

9. Decision to Leave του Park Chan-Wook

Δεν υπάρχουν πολλοί σκηνοθέτες αυτή τη στιγμή με την ικανότητα του Park Chan-Wook. Η τρομερή του αίσθηση των εικόνων σε συνδυασμό με τον αψεγάδιαστο ρυθμό του στο μοντάζ, δημιουργούν και εδώ μια ταινία που από το πρώτο μέχρι το τελευταίο δευτερόλεπτο, μοιάζει λεπτοδουλεμένη και με πολύ συγκεκριμένες προθέσεις. Το Decision to Leave σαν γνήσιο neo-noir ξεχειλίζει από πάθος, αυτοκαταστροφή και συναισθηματικά αδιέξοδα, ενώ, η φιγούρα της Tang Wei, ως καταραμένη femme fatale μοιάζει ήδη προορισμένη να μείνει στην ιστορία. Πάντα ευρηματικό σκηνοθετικά και με μια ατμόσφαιρα που μεγαλώνει μέσα σου, ακόμα και μετά το τέλος της ταινίας, το Decision to Leave είναι ένα φιλμ που σε έχει στοιχειώσει πριν καν το πάρεις είδηση.

 Γιώργος Πρίτσκας

8. Barbarian του Zach Cregger

Έξυπνο, ακραία κλειστοφοβικό, σκοτεινό, βίαιο, χωρίς να γίνεται ιδιαίτερα αιματηρό, με απρόβλεπτο μαύρο χιούμορ ανά διαστήματα, το Barbarian είναι ικανό να σας προσφέρει μία ξεχωριστή εμπειρία τρόμου. Είναι από εκείνες τις ταινίες που όσες λιγότερες πληροφορίες έχετε γι' αυτή, τόσο περισσότερο θα απολαύσετε τα μυστικά που κρύβει η πλοκή της. Το παντοδύναμο εργαλείο όμως που την κάνει να ξεχωρίζει από οτιδήποτε κυκλοφορεί εκεί έξω, είναι η ιδιαίτερη φόρμα αφήγησης. Ο σκηνοθέτης απευθύνεται σίγουρα στο ευρύτερο κοινό, κλείνει όμως το μάτι στους λάτρεις του τρόμου, παίζοντας συνεχώς με τις προσδοκίες τους, το ύφος, αλλά και τις συμβάσεις του είδους. Μία εναλλακτική και -σχεδόν- πρωτοπόρα πρόταση για τη φετινή χρονιά, έχει αυτό το “κάτι” που λείπει από τις συμβατικές ταινίες τρόμου.

Αντώνης Παυλίδης

7. Pinocchio του Guillermo Del Toro

Ο Del Toro παίρνει το παραμύθι του Πινόκιο και το φέρνει στα μέτρα του, χαρίζοντάς μας μια υπέροχη εκδοχή γεμάτη με τις ευαισθησίες και την συναισθηματική γενναιοδωρία του. Τοποθετώντας το στην φασιστική Ιταλία του μεσοπολέμου, μετατρέπει την αξιολάτρευτη μαριονέτα του σε ένα φωτεινό σύμβολο ανυπακοής και αντίστασης, αντιπαραβάλλοντας την ζωή, την αγάπη και την φαντασία του στην βία και την σκληρότητα του φασισμού, τοποθετώντας το έτσι θεματικά στην ίδια οικογένεια με τα Devil’s Backbone και Pan’s Labyrinth. Με ένα εκπληκτικό stop motion animation, φανταστική μουσική από τον Alexandre Desplat και μια τεράστια καρδιά, το Πινόκιο είναι ένα παραμύθι εξίσου συγκινητικό όσο και φιλοσοφημένο.

Γιώργος Πρίτσκας

6. Avatar The Way of Water του James Cameron

Μπορεί να πήρε 13 χρόνια να φτιαχτεί και να ξεχάσαμε σχεδόν τι έγινε στη Pandora. Και; Μπορεί να είχε θέματα με την ανεμική πλοκή και τον ρυθμό το Avatar 2. Και; Το κινηματογραφικό υπερθέαμα που προσφέρει το Avatar The Way of Water και ο James Cameron σε μια σκοτεινή αίθουσα δεν περιγράφεται με γήινα λόγια. Μπορεί με Na'vi και εκεί δύσκολα. Απλά τα πράγματα. Μια ταινία με όλα τα blockbuster στοιχεία που την κάνουν "must see" και για πολλούς λόγους πηγαίνει ξανά το σινεμά πολλά βήματα μπροστά, καθώς είναι φτιαγμένη για την παραδοσιακή κινηματογραφική εμπειρία. Αυτό που λένε "μόνο o Cameron", τελικά ισχύει. 

Κυριάκος Στεργιάδης

5. The Northman του Robert Eggers

Στο The Northman αίμα, εκδίκηση και μυστήριο ξεχύνονται από τον Βορρά, με τον Robert Eggers (The Lighthouse, The Witch) να μας βουτά για τα καλά στα βάθη σκοτεινών σκανδιναβικών μύθων. Ο απίστευτα ταλαντούχος δημιουργός που καταθέτει κάθε τόσο άκρως επιτυχημένα τα διαπιστευτήριά του στο horror είδος, το 2022 μας παρέδωσε μία ακόμη συναρπαστική κινηματογραφική αφήγηση όμοια με ζοφερό παραμύθι, αυτή τη φορά καλώντας μας να πάρουμε μία γεύση από το δείπνο που σερβίρεται σε ένδοξους ήρωες που πήγαν στην Βαλχάλλα. Ο ευρηματικός σκηνοθέτης μας ξεναγεί με μαεστρία στα λημέρια του καθαρόαιμου τρόμου όπου διασταυρώνονται δημιουργικά ποικίλα μυστηριώδη αρχετυπικά σύμβολα, όπως η παράνοια, ο ω φόβος για το άγνωστο, το ανοίκειο και το ανεξήγητο, και μας παρασύρει σε μία ατμοσφαιρική epic ανθολογία με πρωταγωνιστή τον Alexander Skarsgård. Μακάβριο, απόκοσμο, ιστορικό στοιχείο, σαιξπηρικές επιρροές, κάθαρση και nordic μυθοπλασία συναντιούνται.

Η υπόθεση εστιάζει στον θρύλο του ‘Amleth’, ενός νεαρού πρίγκιπα των Vikings, ο οποίος ενώ είναι ακόμη έφηβος βλέπει τον πατέρα του, βασιλιά ‘Aurvandill’, να δολοφονείται χωρίς έλεος από τον θείο του, που απαγάγει και τη μητέρα του αγοριού. Αρκετά χρόνια μετά, ο κυνηγημένος ‘Amleth’ έχοντας περάσει πια το κατώφλι της ενηλικίωσης, έχει μετατραπεί σ’ έναν αποκτηνωμένο και σκληροτράχηλο ψυχρό πολεμιστή, με τα περασμένα όμως, ακόμη να τον στοιχειώνουν με φρικτά οράματα και θύμησες. Κέντρο της ύπαρξής του και ύψιστο σκοπό έχει καταστήσει τον όρκο που έδωσε κάποτε στον πατέρα του, να πάρει εκδίκηση για τον άδικο χαμό του και να σώσει τη μητέρα του, εξολοθρεύοντας τον άνθρωπο που ευθύνεται για την δυστυχία του. Ωστόσο, κανείς δεν τον έχει προετοιμάσει για την συνταρακτική αποκάλυψη που έπεται για τον ίδιο, η οποία ενδέχεται να τον φέρει πιο κοντά στις πύλες της Βαλχάλλα.

Στέλλα Παπασαραφιανού

4. All Quiet on the Western Front του Edward Berger

Υπάρχουν κάποιες ταινίες που από τα πρώτα λεπτά -σπάνιες φορές από τα αρχικά τους πλάνα κιόλας- σου δίνουν την αίσθηση ότι τώρα, πρόκειται να παρακολουθήσεις κάτι σπουδαίο, κάτι μεγάλο, κάτι το οποίο είναι ικανό να σε ταρακουνήσει τόσο έντονα που μετά το τέλος της θέασης του, τα πάντα γύρω σου, μέσα σου, θα μοιάζουν διαφορετικά. Το All Quiet on the Western Front είναι μία τέτοια ταινία, όχι μόνο λόγω της καλλιτεχνικής της υπόστασης φυσικά, αλλά κυρίως, λόγω της βαρύτητας του μηνύματος που περνάει με κρυστάλλινο τρόπο στον θεατή. Παρουσιάζει με τον πλέον απόλυτο τρόπο την ανούσια τραγωδία που μπορεί να προκληθεί στο πεδίο ενός πολέμου. Εδώ δεν υπάρχουν τιμές και δόξες, αλλά μόνο θάνατος. Ένας κύκλος αίματος από τον οποίο κερδισμένος δεν βγαίνει κανείς.

Αντώνης Παυλίδης

3. Top Gun: Maverick του Joseph Kosinski

Ποιος θα το περίμενε ότι η επιστροφή του Tom Cruise στο ρόλο του Maverick θα ήταν μια ταινία-σταθμός στο είδος της δράσης και μια από τις πιο επιτυχημένες εμπορικά του 2022; Σίγουρα ούτε τα πιο τρελά όνειρα του Cruise και της παραγωγής. Το ταινία-σταθμός δεν μπήκε τυχαία μιας και είναι η μοναδική ταινία που μπορεί να ισχυρίζεται ότι γύρισε τις σκηνές με τα μαχητικά σε πραγματικά F-18 αεροπλάνα, με τους ηθοποιούς να γίνονται πιλότοι πρακτικά για τις ανάγκες της. Εκτός από το ότι κάθε σκηνή της κόβει την ανάσα, στο επίκεντρο της ιστορίας πατάει γερά μια μεστή, ανθρωποκεντρική και αρκετά old school πλοκή που ζεσταίνει την καρδιά με την αμερικανίλα της. Από την πρώτη σκηνή με το Darkstar και μετά είναι λογικό να καθηλώσει τον οποιονδήποτε. 

Κυριάκος Στεργιάδης

2. The Fabelmans του Steven Spielberg

Ο σπουδαίος Αμερικανός σκηνοθέτης επιστρέφει με ένα αυτοβιογραφικό έργο που είναι κατά την προσωπική μου άποψη ατελές αλλά και με έναν περίεργο τρόπο, ιδιαίτερα σαγηνευτικό. Παρότι σε σημεία φλύαρο και μελοδραματικό στο οικογενειακό του δράμα λοιπόν, είναι και μια από τις πιο πολύπλοκες και ενδιαφέρουσες ταινίες του, που όσο απομακρύνομαι από την προβολή του, τόσο εντονότερα έλκει τις σκέψεις μου. Εκτός από την σχέση του με την οικογένεια και την μαμά του, ο Spielberg επιχειρεί εδώ και μια ειλικρινή εξερεύνηση της αγάπης του για το σινεμά και την εμμονική του σύνδεση με την κάμερα. Άρτια κατασκευασμένο και με εξαιρετικές ερμηνείες από όλο το cast, το The Fabelmans δεν πουλάει ποτέ εύκολο συναίσθημα και είναι σίγουρα μια ταινία που έχει πολλά να προσφέρει σε μια προσεκτικότερη εξέταση. Μια αυτοβιογραφία πολύ μακριά από το βαρετό καλούπι που μας έχει μπουκώσει το Hollywood.

Γιώργος Πρίτσκας

1. Everything Everywhere All at Once των Dan Kwan και Daniel Scheinert

Μια στο τόσο βλέπεις μια ταινία που σου υπενθυμίζει γιατί αγαπάς τον κινηματογράφο τόσο πολύ, που όταν τελειώνει νιώθεις τόσο γεμάτος και ανανεωμένος. Σαν κάποιος να τόνωσε την όρεξή σου για την ίδια την ζωή. Μια τέτοια ταινία ήταν το Everything Everywhere All at Once για μένα. Ένα πολύπλοκο οικογενειακό δράμα σχέσεων δοσμένο με τον πιο ξέφρενο, δημιουργικό τρόπο. Τινάζοντας στον αέρα οποιαδήποτε άλλη απόπειρα σε Multiverse έχει επιχειρηθεί σε live action ταινία, οι Daniels έχουν κατασκευάσει ένα φιλμ χωρίς χαλινάρια το οποίο παρόλα αυτά, δεν χάνει ούτε στιγμή τον συναισθηματικό πυρήνα που το τροφοδοτεί. Ένα τεράστιο κινηματογραφικό επίτευγμα, μια επίδειξη φαντασίας και ευρηματικότητας χωρίς γιγάντιο budget από πίσω και το σημαντικότερο απ΄όλα, μια ιστορία πλούσια σε υφές, ιδέες και συναισθήματα.     

“Τα πάντα όλα!” όπως πολύ εύστοχα ήταν και ο ελληνικός τίτλος.

Γιώργος Πρίτσκας