6 σκοτεινές stop-motion animation ταινίες που αξίζει να δεις πριν το Pinocchio του Guillermo del Toro

Ένα από τα πρώτα δείγματα κινηματογραφικού stop-motion, φαίνεται πως είναι το μικρού μήκους The Humpty Dumpty Circus του 1898. Οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν μαριονέτες και διάφορα άλλα αντικείμενα δίπλα τους ώστε να δώσουν την αίσθηση μίας συνοχής στην αφήγηση, ήταν οι Ευρωπαίοι animators. Ο Willis H. O'Brien, όμως, όπως και ο Raymond Frederick Harryhausen, ήταν αυτοί που έδωσαν στο μέσο την κατάλληλη ώθηση, κερδίζοντας έτσι μία μοναδική θέση στην ιστορία του κινηματογράφου, αλλά και των τεχνών γενικότερα. Οι δυο τους, και πιο συγκεκριμένα ο Harryhausen, θεωρείται ότι έχει ασκήσει επιρροή σε σημαντικούς καλλιτέχνες της εποχής μας όπως οι: Steven Spielberg, Peter Jackson, Joe Dante, Tim Burton, Nick Park, James Cameron, Guillermo del Toro και Wes Anderson.

Στην παρακάτω λίστα, όμως, αποφασίσαμε να στρέψουμε την προσοχή μας περισσότερο στο αλλόκοτο. Ψάξαμε και είδαμε μερικές μόνο από τις πιο ιδιαίτερες, σκοτεινές και παράξενες ιστορίες που μας έχει προσφέρει το πανέμορφο αυτό μέσο.

The Pied Piper (1986) | Σκηνοθεσία: Jiří Barta

Σε μία σκοτεινή πόλη γεμάτη από μίζερους και ανήθικους ανθρώπους, όπου μόνο η απληστία και η εκμετάλλευση μοιάζουν να ευδοκιμούν, ένας μυστηριώδης αυλητής υπόσχεται -έναντι αμοιβής- ότι θα εξαφανίσει όλους τους αρουραίους που ταλαιπωρούν τους κατοίκους, παίζοντας μουσική με τον αυλό του. Όταν, όμως, οι ηγέτες της δεν τηρούν τη συμφωνία και αποφασίζουν να μην του δώσουν το προσυμφωνημένο ποσό, τότε, ο αυλητής θα αναζητήσει την εκδίκησή του.

Αυτό που μπορεί να ξεχωρίσει κανείς από τα πρώτα καρέ της ταινίας είναι η απίστευτη λεπτομέρεια στο τεχνικό κομμάτι της ομάδας του Jiří Barta. Η αφοσίωση στο project, ο λεπτός χειρισμός αλλά και η επιδεξιότητα στον σχεδιασμό του σκηνικού και των κουκλών, είναι κάτι παραπάνω από εντυπωσιακός.

Alice (1988) | Σκηνοθεσία: Jan Svankmajer

Μία νεαρή Αγγλίδα, η Αλίκη, ακολουθώντας ένα κάτασπρο κουνέλι, βρίσκεται ξαφνικά σε μία ενναλακτική εκδοχή της πραγματικότητας. Αυτό που πρέπει να κάνει είναι να βρει την έξοδο από αυτόν τον εφιάλτη.

Ο Jan Svankmajer, έχει ξεχωρίσει εδώ και αρκετά χρόνια για τη χαρακτηριστική χρήση της τεχνικής stop-motion. Θεωρείται μία από τις πιο ιδιαίτερες “φωνές” στο χώρο του κινηματογράφου, έχοντας φυσικά επηρεάσει με την δουλειά του και άλλους γνωστούς σκηνοθέτες, όπως ο Terry Gilliam. Εδώ, με το Alice, μας παρουσιάζει μία δική του σκοτεινή εκδοχή του γνωστού μυθιστορήματος Alice's Adventures in Wonderland, στην οποία προσπαθεί να δώσει λογική πίσω από τα ονειρικά στοιχεία της ιστορίας.

The Secret Adventures of Tom Thumb (1993) | Σκηνοθεσία: Dave Borthwick

Η πλοκή ακολουθεί τον μικροσκοπικό Tom Thumb και το ταξίδι επιστροφής προς του στοργικούς γονείς του μετά την απαγωγή του.

Η ταινία τρόμου του Dave Borthwick, συνδυάζει την τεχνική του stop-motion animation με αυτή του pixilation, χρησιμοποιώντας αληθινούς ηθοποιούς να ποζάρουν σαν μαριονέτες καταγράφοντας τις κινήσεις τους καρέ-καρέ. Φανερά επηρεασμένος θεματικά από το Eraserhead του David Lynch, με το The Secret Adventures of Tom Thumb, μας αφηγείται μία σουρεαλιστική ιστορία ενηλικίωσης ενός ιδιαίτερου παιδιού που προσπαθεί να βρει τον δρόμο προς την χαμένη οικογένειά του.

Coraline (2009) | Σκηνοθεσία: Henry Selick

Η Coraline Jones, προσπαθεί να προσαρμοστεί στο καινούργιο της σπίτι αφού αυτή μαζί με τους πολυάσχολους γονείς της, έχουν μετακομίσει εκεί. Καθώς εξερευνά τους χώρους της κατοικίας βρίσκει μία μαγική πόρτα που οδηγεί σε έναν εναλλακτικό κόσμο ο οποίος μοιάζει αρκετά με τον δικό της.

Το Coraline της Laika Studios, είναι βασισμένο στην ομώνυμη νουβέλα του Neil Gaiman. Το 2009, ο Henry Selick, έχοντας μεγάλη εμπειρία τόσο στο animation, όσο και στο stop-motion, αποφασίζει μετά από παρότρυνση του φίλου του Gaiman την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου. Το αποτέλεσμα φυσικά είναι κάτι παραπάνω από εξαιρετικό. Μέσα από τις ονειρικές μελωδίες του Bruno Coulais και την ευρηματικότητα στο σενάριο του Selick, η ιστορία της μικρής Coraline, αποκτάει σταδιακά μία απειλητική και στοιχειωτική μορφή, ικανή να σε βυθίσει σε έναν κόσμο που ακροβατεί ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι, στην φαντασία και την πραγματικότητα.

The Wolf House (2018) | Σκηνοθεσία: Cristobal León και Joaquín Cociña

Η Μαρία είναι μία νεαρή γυναίκα που καταφέρνει να δραπετεύσει από μια αίρεση Γερμανών θρησκευτικών φανατικών, στην συνέχεια βρίσκει καταφύγιο σε ένα σπίτι κάπου στα δάση της νότιας Χιλής, εκεί, την καλωσορίζουν δυο γουρούνια, οι μοναδικοί “κάτοικοι” του σπιτιού.

Εμπνευσμένο από τα αληθινά γεγονότα της «Colonia Dignidad», το 1961 στη Χιλή. Το The Wolf House, είναι ένα άβολο, και τρομακτικό ταξίδι μέσα στο μυαλό ενός παιδιού που κατάφερε να ξεφύγει από τις πιο επικίνδυνες θρησκευτικές αιρέσεις στην ιστορία της ανθρωπότητας. Το σπίτι στο οποίο βρίσκει καταφύγιο, τα έπιπλα αλλά και τα αντικείμενά του μοιάζουν να ακολουθούν τα συναισθήματά του και μεταμορφώνονται συνεχώς. Τεχνικά, το αποτέλεσμα είναι ένα οπτικό κομψοτέχνημα, το οποίο παίζει συνεχώς με τις προοπτικές, χρησιμοποιώντας την τεχνική του stop-motion με στόχο το υποσυνείδητο και με σκοπό να σε βυθίσει ακόμη βαθύτερα στον εφιαλτικό κόσμο της πρωταγωνίστριας.

Mad God (2021) | Σκηνοθεσία: Phil Tippett

Η ιστορία ξεκινάει μετά από αποσπάσματα του Πύργου της Βαβέλ και του Λευιτικού. Στη συνέχεια συναντάμε τον «δολοφόνο», ο οποίος φορά μία ενδυμασία που μοιάζει σαν να είναι στολή κατάδυσης, και τον βλέπουμε να μπαίνει σε έναν κόσμο που βρίθει από τέρατα και απόκοσμα πλάσματα. Στην κατοχή του έχει μία τσάντα και έναν χάρτη.

Κάπου διάβασα, ότι εάν ο David Cronenberg, ο Terry Gilliam και ο Tim Burton σκηνοθετούσαν ένα σενάριο του H. P. Lovecraft που είχε στόχο να νιώσει άβολα ο H.R. Giger, το Mad God θα ήταν το αποτέλεσμα. Θεωρώ ότι είναι αρκετά κοντά στην αλήθεια η συγκεκριμένη δήλωση. Ένας από τους ζωντανούς θρύλους του χώρου των πρακτικών εφέ, ο Phil Tippet, πέρασε τα τελευταία 30 χρόνια δημιουργώντας το magnum opus του. Μέσα από μία ατελείωτη επίθεση στις αισθήσεις και τα όρια σου ως θεατή, καταφέρνει να παρουσιάσει μία οπτική κόλαση τοποθετημένη σε ένα εφιαλτικό τοπίο, συνοδευόμενη από την εξαιρετική μουσική του Dan Wool.