A Glitch in the Matrix Review - Ζούμε τελικά σε μια προσομοίωση;

Ο σκηνοθέτης Rodney Ascher είναι γνωστός για το ντοκιμαντέρ Room 237 (2012) το οποίο καταπιάνεται με τις θεωρίες συνωμοσίας που περιβάλλουν την ταινία του Stanley Kubrick, The Shining (1980). Την ίδια προσέγγιση ακολουθεί και στο A Glitch In the Matrix, στο οποίο προσπαθεί να εξερευνήσει την Υπόθεση της Προσομοίωσης. Η θεωρία αυτή λοιπόν, μας λέει ότι η πραγματικότητα είναι μια τεχνητή προσομοίωση και το Σύμπαν, μια ψηφιακή ψευδαίσθηση, κι ότι όλοι μας ζούμε σε ένα πρόγραμμα που δημιουργήθηκε από κάποιο εξωγήινο υπολογιστή πολύ προχωρημένο για να τον συλλάβουμε.

Το ντοκιμαντέρ του Ascher βέβαια, δεν είναι μια επιστημονική ματιά πάνω στην Υπόθεση της Προσομοίωσης, αυτό που τον απασχολεί περισσότερο είναι να εξερευνήσει τις άγνωστες πτυχές των ανθρώπων που πιστεύουν ότι ζουν πραγματικά σε μια τέτοια προσομοίωση και με ποιον τρόπο αυτή η ιδέα καθοδηγεί τις επιλογές τους στη ζωή. Για τον λόγο αυτό, παίρνει συνεντεύξεις από άτομα τα οποία έχουν φτάσει στο σημείο, όχι απλά να σκέφτονται την συγκεκριμένη θεωρία, αλλά να θεωρούν ότι ζούνε πραγματικά μέσα σε αυτήν. Ζούνε όντως σε μια προσομοίωση λοιπόν; Αυτή είναι η κεντρική ερώτηση που κάνει το ντοκιμαντέρ. Ο τρόπος που διαλέγει να την απαντήσει όμως, δεν μας δίνει την εντύπωση ότι την πήρε ποτέ στα σοβαρά.

Το θέμα από μόνο του ακροβατεί μεταξύ επιστήμης κι επιστημονικής φαντασίας. Δεν είναι λίγοι βέβαια οι σπουδαίοι επιστήμονες και οι μεγάλοι στοχαστές που υποστηρίζουν αυτή τη θεωρία. Στο ντοκιμαντέρ θα δούμε τον Αμερικανό συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας, Phillip K. Dick, σε μια διάλεξη του στη Γαλλία το 1977, να αναφέρει ότι κι αυτός ζούσε σε έναν τέτοιο τεχνητό κόσμο. Ο Dick, ο οποίος πάλεψε για χρόνια με την ψυχική ασθένεια αλλά και με τον εθισμό του στις αμφεταμίνες, ισχυρίστηκε ότι είχε βιώματα και αναμνήσεις από μια εναλλακτική πραγματικότητα που τελικώς, τον ενέπνευσε να γράψει το φανταστικό μυθιστόρημά του The Man In the High Castle.

Το ντοκιμαντέρ αυτό λοιπόν, προσπαθεί να ρίξει φως στην ιδιαίτερη αυτή κοινότητα των ανθρώπων που πιστεύουν πως ζουν όντως μέσα στο Matrix. Τα άτομα αυτά προσπαθούν με τις μαρτυρίες τους να μας αποκαλύψουν όλη την αλήθεια σχετικά με αυτό το θέμα. Αυτό που πολύ σωστά κάνει ο Ascher, σεβόμενος το γεγονός ότι καταπιάνεται με μια θεματική που υποστηρίζει την τεχνολογία και τις ικανότητες της σε έναν τόσο ακραίο βαθμό, είναι ότι χρησιμοποιεί σχεδόν παντού την τεχνική των cgi με εξαιρετικό τρόπο. Για παράδειγμα, έχει φιλτραριστεί η πραγματική ταυτότητα των περισσοτέρων ανθρώπων που καταθέτουν τις μαρτυρίες και τις απόψεις τους, επίσης, αντί για τα πραγματικά τους πρόσωπα, αυτό που βλέπουμε, είναι προσωποποιημένα avatar, ενισχύοντας έτσι το παράξενο κλίμα που έχει δημιουργηθεί από το ντοκιμαντέρ.

Αυτή η μέθοδος χρήσης τεχνικών προσομοίωσης σε μια ταινία σχετικά με την προσομοίωση, είναι, αν μη τι άλλο, μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση από τον σκηνοθέτη και δημιουργό της. Η αλήθεια είναι ότι, στο πρώτο μισό ταινίας, αν και της λείπει η επιστημονική τεκμηρίωση και στο μόνο που βασίζεται είναι οι προσωπικές μαρτυρίες, καταφέρνει και σε κρατάει μαζί της κυρίως μέσω των έξυπνων καλλιτεχνικών χαρακτηριστικών της. Υπήρχαν δηλαδή στιγμές που θύμιζαν εκείνη την αλλόκοτη και ψυχεδελική αισθητική του A Scanner Darkly (2006), κάνοντας την εικόνα σχεδόν εθιστική για το μάτι.  

Φτάνοντας στο δεύτερο μέρος του ντοκιμαντέρ όμως, τα πράγματα παίρνουν μια πιο σκοτεινή μορφή, καθώς ο Ascher, επικεντρώνεται στις επικίνδυνες σκέψεις που μπορούν να γεννηθούν σε κάποιους, όπως στην περίπτωση του Joshua Cooke, ο οποίος πίστεψε σε τέτοιο βαθμό ότι ζούσε σε μια προσομοίωση που κατέληξε να δολοφονήσει τους γονείς του.

Στην δίκη του μάλιστα, οι δικηγόροι χρησιμοποίησαν τον όρο "The Matrix Defense". Ο όρος αυτός έχει εφαρμοστεί σε αρκετές νομικές υποθέσεις υπεράσπισης που ισχυρίζεται έναν τύπο παραφροσύνης ο οποίος προκαλείται από βίαιες ταινίες και βιντεοπαιχνίδια. Φυσικά κάτι τέτοιο δεν έχει αποδειχθεί ποτέ.

Κλείνοντας, το A Glitch in the Matrix, δεν μπαίνει ποτέ τελικά στην ουσία του ερωτήματος που θέτει αρχικά αλλά προτιμάει να μας κάνει μια επιφανειακή περιήγηση στις ζωές των ανθρώπων που θεωρούν ότι ζούνε μέσα σε μια συμπαντική προσομοίωση.

Βρείτε το ντοκιμαντέρ στο IMDB