i'm thinking of ending things Review - Η αιώνια συννεφιά ενός βασανισμένου μυαλού

Μια νεαρή κοπέλα (Jesse Buckley) ταξιδεύει εν μέσω χιονοθύελλας μαζί με το αγόρι της (Jesse Plemons) προς το αγροτικό σπίτι των γονιών του για να τους γνωρίσει για πρώτη φορά. Σκέφτεται να τον χωρίσει. Φυσικά αυτή η λακωνική περιγραφή, ελάχιστα αντιπροσωπεύει εν τέλει το έργο που ξετυλίγεται μπροστά μας. Μου είναι πολύ δύσκολο να μιλήσω για την καινούργια ταινία του Charlie Kaufman χωρίς να μπω σε spoilers. Πρόκειται για μια ταινία που την πρώτη φορά την παρακολουθείς μπερδεμένος, όχι μόνο σε επίπεδο γεγονότων και πλοκής αλλά, κυρίως, συναισθημάτων, δυσκολεύεσαι να την συναισθανθείς. Και αυτό σε αφήνει κάπως μουδιασμένο, γιατί εν τέλει, όλη η ταινία στηρίζεται σε αυτήν την ενσυναίσθηση . Για να την νιώσεις πρέπει πρώτα να την “ξεκλειδώσεις”. Σε εμένα, συνέβη αρκετά αργά. Στην τελευταία σκηνή της για την ακρίβεια, σε εκείνον τον λόγο, παρμένο απευθείας από το “Α Beautiful Mind”, έβαλα το μεγαλύτερο κομμάτι του παζλ στο μυαλό μου.

Κι έπειτα την ξαναείδα, διότι παρότι μουδιασμένος, κάτι μέσα μου με “έξυνε”. Ίσως τελικά να με γοήτευσε περισσότερο απ’ ότι είχα συνειδητοποιήσει. Και τότε η εμπειρία ήταν εντελώς διαφορετική. Το I’m Thinking of Ending Things, όπως οι περισσότερες δημιουργίες που ξεπετάγονται από το ιδιαίτερο μυαλό του Charlie Kaufman, είναι μια ταινία που σαν φόρμα, αψηφά πολλές συμβάσεις και προτιμά να επικοινωνεί ακόμα και τις σημαντικές πληροφορίες/ανατροπές της με έναν διακριτικό, λεπτό τρόπο. Δεν έχει κανέναν σκοπό να υπηρετήσει τους θεατές, δεν αγωνιά για το αν έχουν πάρει τις απαραίτητες πληροφορίες, κάτι που ίσως αποθαρρύνει αρκετούς.

Διότι ο τρόπος που είναι στημένη είναι αρκετά παραπλανητικός. Ωστόσο όσοι γοητευτούν κι επιμείνουν, τους περιμένει μια ταινία ευαίσθητη και λεπτοδουλεμένη. Είναι απίστευτο, ότι υπό το κατάλληλο πρίσμα, τα ίδια πράγματα που σε άφηναν αδιάφορο προηγουμένως, τώρα αποκτούν μια σχεδόν σπαρακτική διάσταση. Παρότι συνεχώς στο παγωμένο φόντο μιας χιονοθύελλας, η ταινία δεν είναι “ψυχρή”. Αποπνέει μια μελαγχολική θλίψη αλλά και ζεστασιά για τους χαρακτήρες της, που φαίνεται να αγκαλιάζει με έναν -ανθρώπινα- πολύπλοκο τρόπο.  

Αλλά κάπου εδώ θα πρέπει να αρχίσω να μιλάω λίγο πιο συγκεκριμένα. Ακολουθούν λοιπόν SPOILERS.  

Διότι όταν μιλάω για χαρακτήρες, αναφέρομαι ουσιαστικά σε έναν. Όταν αντιληφθείς αυτό το δεδομένο, τα πάντα μπαίνουν στην θέση τους και τα θέματα όπως και τα συναισθήματα του έργου γίνονται διαυγή. Η χιονοθύελλα και το κρύο που εντείνονται με την πάροδο του χρόνου, το χρώμα μπλε που με την ώρα κυριαρχεί όλο και περισσότερο στο κάδρο, οι χαρακτήρες, οι περίεργες συναντήσεις, οι διάλογοι, το ποίημα, το γουρούνι με τα σκουλήκια. Όλα δένουν σε ένα θλιμμένο ψυχογράφημα του κεντρικού χαρακτήρα, του Jake (Jesse Plemons) λίγο πριν τον θάνατό του.

Τους προβληματισμούς, τα άγχη, την πάλη με τον χρόνο και την θνητότητα. Ο εσωτερικός του κόσμος κρύβει μια πικρία, ένα βάρβαρο άγχος αποδοχής που δηλητηριάζει κάθε του θετική σκέψη. Σαν ιός. Η ιστορία ξετυλίγεται ουσιαστικά ως μια πάλη ανάμεσα στις επιθυμίες και τις ανασφάλειες του Jake. Ένα περίεργο μίγμα φαντασίωσης και εφιάλτη, επίπονο, τρυφερό, ανθρώπινο. Ακόμα και στα “όνειρά” του, η κοπέλα του θέλει να τον χωρίσει. Μια απροσδιόριστη αμηχανία και απόσταση υπάρχει ανάμεσα τους. Ο Jake δεν ξέρει πώς να συνδεθεί με άλλους ανθρώπους.

Οι όροι με τους οποίους φαντασιώνεται, τα δομικά υλικά των ονείρων και κατ’ επέκταση της προσωπικότητάς του, είναι δανεισμένα από αλλού. Από μυθιστορήματα, ταινίες, ποιήματα, κριτικές κ.α. Ψάχνει σε αυτά να βρει τη λύση. Τα βλέπει ως εργαλεία που θα του εξασφαλίσουν αποδοχή, σεβασμό και κυρίως αγάπη. Σε μια σκηνή τον βλέπουμε να παρακολουθεί μια κομεντί (σε σκηνοθεσία Robert Zemeckis!) και αργότερα, η νεαρή κοπέλα θα πάρει για μερικά καρέ μέσα στο αμάξι την μορφή της. Το ποίημα που απαγγέλει ως δικό της, υπάρχει στο παιδικό του δωμάτιο.

“Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι άλλοι άνθρωποι. Οι σκέψεις τους είναι οι απόψεις κάποιου άλλου, οι ζωές τους μια μίμηση, τα πάθη τους ένα απόφθεγμα”. Σε αυτές τις φράσεις εκφράζεται ο μεγαλύτερος θεματικός άξονας της ταινίας. Το I’m Thinking of Ending Things πλάθει έναν σύγχρονο Frankenstein, φτιαγμένο όχι από κομμάτια ξένων σωμάτων, αλλά κομμάτια ξένων ιδεών. Έναν εσωτερικό κόσμο - παζλ που πασχίζει να συμπληρωθεί με ξένα κομμάτια για να αποκτήσει μια εγκυρότητα. Στην πορεία όμως βρίσκει ή χάνει τον εαυτό του;

Κλείνοντας, θα ήθελα να σταθώ στις υπέροχες ερμηνείες των δύο πρωταγωνιστών. Η Jesse Buckley παραδίδει κάθε λέξη της στον σωστό χρόνο και με τον σωστό ρυθμό. Έχει μια φυσικότητα σαν παρουσία και η καθαρότητα στις εκφράσεις της, την κάνει πολύ προσιτή. Στον αντίποδα, ο “υποτονικός” και  “σφιγμένος” Jesse Plemons βγάζει βαθύ συναίσθημα χρησιμοποιώντας με λεπτότητα την φωνή του, τις εκφράσεις του, τις κινήσεις του. Και οι δύο με την ερμηνεία τους, δίνουν μια αληθινή, ανθρώπινη, σπαρακτική υπόσταση στην ταινία.  

Βρείτε την ταινία στο IMDB