Super Mario Maker Review

Κάτι μου λέει πως αυτό θα είναι το ευκολότερο κείμενο που έχω γράψει ποτέ. Οχι γιατί απέκτησα ξαφνικά μια υπέρμετρη άνεση στον γραπτό λόγο, ούτε γιατί σκοπεύω να το “ξεπετάξω” με επιπολαιότητα, φυσικά. Πολύ απλά, την ευκολία αυτή μου τη μεταδίδει το ίδιο το παιχνίδι. Αρχικά, ο τίτλος του είναι επεξηγηματικός σε σημείο παρεξηγήσεως. Φτιάχνεις πίστες Mario. Τελεία. Η μόνη ίσως διευκρίνηση που χρειάζεται να προσθέσω είναι πως φτιάχνεις δισδιάστατες πίστες Mario. Ναι, είναι σαν να τον σκέφτηκε ένα παιδί δημοτικού αλλά έτσι  και αλλιώς, η Nintendo ποτέ δεν επιδείκνυε κάποια βαθυστόχαστη έμπνευση σε αυτά τα πράγματα - βλέπε Wii Music, Wii Sports κ.τ.λ. - και ίσως σ’ αυτήν την απλότητα και αμεσότητα να  κρύβεται μια δυναμική. Το ευχάριστο είναι πως η φιλοσοφία αυτή δεν μένει μόνο στην επινόηση του τίτλου αλλά, η ίδια “ευθύτητα” και “ευκολία” διακρίνεται αριστοτεχνικά σε όλον τον σχεδιασμό του παιχνιδιού. Από τη γενική δομή του και το στήσιμο του online κομματιού μέχρι τις μικρές σχεδιαστικές πινελιές που είναι εκεί για βοήθεια.

Το παιχνίδι ξεκινά χωρίς εισαγωγές, μενού ή περιττές “φλυαρίες” και φανφάρες. Οι σχεδιαστές της Nintendo σε τοποθετούν από την αρχή στην θέση του δημιουργού και σου ζητούν να δοκιμάσεις, να πειραματιστείς. Με τα βασικά ακόμα στοιχεία: ερωτηματικά, τουβλάκια, νομίσματα, σωλήνες μανιτάρια και 2-3 εχθρούς, όχι παραπάνω. Αρχίζεις σιγά, σιγά να αντιλαμβάνεσαι και να εκτιμάς τη σημασία των αποστάσεων, του ύψους των εμποδίων, της τοποθέτησης των εχθρών, του εσωτερικού ρυθμού μιας πίστας. Φτιάχνεις, παίζεις, διορθώνεις, ξαναπαίζεις, ξαναδιορθώνεις, πολλές φορές. Μετά από ώρα φτάνεις σε ένα αποτέλεσμα που ίσως να σε ικανοποιεί και αποφασίζεις να την ανεβάσεις. Σε κατακλύζει ένας συνδυασμός ανασφάλειας και αγωνίας για τις αντιδράσεις των πρώτων παικτών. «Κάπως έτσι πρέπει να είναι μια απλοποιημένη μικρογραφία του game design» σκέφτεσαι. Το απολαμβάνεις ακόμα περισσότερο, σκέφτεσαι τους “μάστορες” του είδους. Νιώθεις δέος. Ευτυχώς, μπορείς να παίξεις και να επιστρέψεις στο σχεδιασμό στιγμιαία, σε οποιοδήποτε μέρος της πίστας σου, με το πάτημα ενός κουμπιού. Φυσικά, υπάρχουν για βοήθεια πρότυπες πίστες που είναι εκεί κυρίως για να φανερώνουν τις λειτουργίες κάποιων αντικειμένων και εχθρών και απ’ όπου μπορείς να αντλήσεις ιδέες, αλλά δεν σου επιβάλλονται.

Πώς θα μπορούσαν άλλωστε, οι περισσότεροι από εμάς “εκπαιδευόμαστε” σε αυτό το σύμπαν χρόνια τώρα, γνωρίζουμε τα κατατόπια του. Το παιχνίδι ενθαρρύνει τη δική σου εξερεύνηση και σε προκαλεί να σκεφτείς και όχι να μιμηθείς. Σιγά-σιγά οι επιλογές στην εργαλειοθήκη σου αυξάνονται αλλά έχεις πιάσει πια το νόημα, δε σε μπερδεύουν, μάλιστα τις επιζητάς. Αυτή η απόφαση της Nintendo να μην προσφέρει από την αρχή όλες τις επιλογές αλλά μέρα με τη μέρα να προστίθενται νέες, είναι κατά την άποψη μου σημαντική. Αρχικά, ο χρήστης μυείται στη βασική λογική του τίτλου, μαθαίνει την “άλφαβητα” με τον πιο απλό τρόπο και σιγά, σιγά εμβαθύνει. Κάθε φορά έχει τον χρόνο να αφομοιώσει τις υπάρχουσες επιλογές του προτού προστεθούν καινούργιες και δε νιώθει “μπερδεμένος” από την αρχή με “εικονίδια” που δεν μπορεί να διαχειριστεί. Πολλες φορές λένε πως ο καλός σχεδιασμός είναι σαν ένας αόρατος δάσκαλος και στο Super Mario Maker ο χαρακτηρισμός δικαιώνεται απόλυτα. Πρακτικά τώρα, τα πάντα γίνονται μέσα από την οθόνη αφής του gamepad. Ο Mario κατά τη διάρκεια της δημιουργίας λειτουργεί σαν κέρσορας, ο δημιουργικός χώρος χωρίζεται με αχνό πλέγμα, ενώ μικρά τετραγωνάκια με αντικείμενα και εχθρούς βρίσκονται στο πάνω μέρος της οθόνης αφής για επιλογή. Αυτό σημαίνει επίσης πως το παιχνίδι μπορεί να παιχτεί εξ’ ολοκλήρου με το gamepad.

Η εξοικείωση με το user interface, χωρίς υπερβολή γίνεται εντός ολίγων λεπτών. Για να επιβεβαιώσω μάλιστα τον εξαιρετικό σχεδιασμό του, δίχως την οικειότητα που έχω εγώ με το σύμπαν του Mushroom Kingdom και τη φιλοσοφία του παιχνιδιού, φώναξα από δίπλα ένα γειτονάκι 8 χρονών. Μέσα σε 45 λεπτά είχε ανεβασμένη στο διαδίκτυο τη δική του “τρελή” πίστα, με ελάχιστη καθοδήγηση και επεξήγηση από μέρους μου. Αν λοιπόν θέσουμε, από τη μία την ευκολία με την οποία μπορεί ο χρήστης να δημιουργήσει και από την άλλη το εύρος και την ευελιξία των επιλογών που του προσφέρονται, ως τα βασικότερα κριτήρια για την επιτυχία ενός τέτοιου παιχνιδιού τότε αντιλαμβάνεστε πως το Super Mario Maker επιτυγχάνει πανηγυρικά στο πρώτο από τα δύο. Για να κλείσω, λοιπόν, αυτό το κομμάτι και να περάσω στα του περιεχομένου, ο σχεδιασμός του Super Mario Maker είναι υποδειγματικός. Τα πάντα γίνονται με ευκολία, η εκμάθηση έρχεται με φυσικότητα και ελάχιστα tutorials ενώ, μετά από λίγη ωρίτσα, το μόνο όριο στη δημιουργία είναι η φαντασία του κάθε χρήστη.

Περνώντας στο περιεχόμενο τώρα, θα μπορούσα να σας απαριθμήσω όλα όσα προσφέρει ο τίτλος αλλά νομίζω πως είναι καλύτερα να σας περιγράψω στο περίπου τη διαδικασία δημιουργίας μιας πίστας, αλλά και την εμπειρία μου με κάποιες από τις δημιουργίες άλλων χρηστών. Πιστεύω πως θα σας δώσει μια καλύτερη εικόνα του εύρους των δυνατοτήτων που έχει το Super Mario Maker ως δημιουργικό εργαλείο. Εγώ πάντα ξεκινούσα από την επιλογή του παιχνιδιού πάνω στο οποίο θα βασιστεί η πίστα μου, τόσο σε art style - όπτικό ύφος, όσο και σε μηχανισμούς και φυσική διότι το κάθε παιχνίδι κουβαλάει μαζί του και τους δικούς του εχθρούς, power ups καθώς και τους βαρυτικούς νόμους του. Οι επιλογές είναι τέσσερις: Super Mario Bros, Super Mario Bros 3, Super Mario World και New Super Mario Bros. U. Η μετάβαση από το ένα στο άλλο γίνεται στιγμιαία και ομαλά οποιαδήποτε στιγμή, οπότε αυτό δεν είναι κάτι δεσμευτικό. Αφού καταστάλαζα πάνω σε ποιο πρότυπο θα δημιουργούσα, επέλεγα το σκηνικό μου. Στοιχειωμένο, κάστρο του Bowser, νερό, υπόγεια πίστα, κλασική υπαίθρια, και ακόμα ένα που είναι καινούργιο και δεν θέλω να αποκαλύψω.

Από εκεί και πέρα, έχτιζα τη μορφολογία της, τις αποστάσεις των εμποδίων και τη δομή της. Στη συνέχεια τοποθετούσα τους εχθρούς και τα power ups, ενώ για το τέλος, άφηνα τα νομίσματα και τα διακοσμητικά στοιχεία. Το πραγματικό “ζουμί” της δημιουργίας όμως βρίσκεται στον πειραματισμό και τους περίεργους συνδυασμούς που μπορείς να κάνεις, όπως να βάλεις φτερά σε τουβλάκια και power ups και να τα κάνεις ιπτάμενα ή να βάλεις κανόνια πάνω σε σούστες που είναι πάνω σε άλλες σούστες, να χτίσεις μια πυραμίδα μόνο με εχθρούς, να βάλεις σωλήνες που να “φτύνουν” αέναα νομίσματα ή ότιδήποτε άλλο σου “κατέβει” στο μυαλό, να προσθέσεις σουρεαλιστικά ηχητικά εφέ στην πιο απλή λειτουργία ή ακόμα και να ηχογραφήσεις δικά σου, να “χορογραφήσεις” την πορεία ενός καβουκιού μέσα από έναν λαβύρινθο και άλλα τόσα που...δεν έχω σκεφτεί ακόμα. Και αν παραμένετε δύσπιστοι με τις δικές μου δυνατότητες, σε αυτές τις 10 μέρες που είχα το παιχνίδι έπαιξα πίστες “εξομοιωτές” bowling με εχθρούς, πίστες – roller coasters που περισσότερο τις θαύμαζες για την ευρηματικότητά τους παρά τις έπαιζες, πίστες – τεστ μαθηματικών (!), “σαδιστικές” δημιουργίες απάνθρωπης δυσκολίας, μια σουρεαλιστική πίστα – disco, πίστες – μουσικά κουτιά και πολλές άλλες που πιθανόν να αδικώ με την μνήμη μου αυτή τη στιγμή. Προσθέστε σε αυτά και τη δυνατότητα μέσω amiibos και όχι μόνο, να ξεκλειδώνεις κουστούμια άλλων διάσημων χαρακτήρων της Nintendo, και την πληθώρα πιστών - φόρους τιμής σε αυτά τα παιχνίδια, που ήδη υπάρχουν.

Θέλω να καταλήξω πως έπαιξα δημιουργίες τέτοιας ποικιλομορφίας σε μια περίοδο που το παιχνίδι ήταν ακόμα στη κατοχή μικρού σχετικά αριθμού ατόμων του ειδικού τύπου. Αναμένω λοιπόν πως όταν ο τίτλος αναπτύξει τη βάση παικτών του, τα αποτελέσματα θα είναι ακόμα πιο εντυπωσιακά. Μικρά μειονεκτήματα σίγουρα υπάρχουν, όπως η απουσία παραμετροποίησης σε κάποιους εχθρούς και εμπόδια. Ας πούμε, θα ήθελα να μπορώ να τοποθετήσω και ανάποδα φυτά piranhas, έστω και αν μου χρησιμεύουν μόνο για διακόσμηση ή να κατευθύνω την κίνηση των goombas χωρίς να επιστρατεύω τεχνάσματα. Αλλά αυτά είναι λεπτομέρειες και αν η Nintendo συνεχίζει να εμπλουτίζει το ρεπερτόριο με τον καιρό, το Super Mario Maker μπορεί να εξελιχθεί γι’ αυτήν σε κάτι παραπάνω από ένα παιχνίδι. Ίσως μεταμορφωθεί σε μια μορφή υπηρεσίας ή σ΄ενα εξ’ αρχής εγκατεστημένο λογισμικό εντός κάθε μελλοντικής κονσόλας της. Εξάλλου, ούτε λίγο, ούτε πολύ “εξαλείφει” οποιαδήποτε ανάγκη ανάπτυξης νέου 2D Mario. Κάθε νέο gimmick ή ιδέα σκαρφίζονται οι σχεδιαστές της, μπορεί να προσφέρεται ως έξτρα περιεχόμενο και η κοινότητα θα κάνει το θαύμα της. Αυτό είναι δεδομένο. Οι δυνατότητες φαντάζουν ατελείωτες, από τη στιγμή που ο βασικός σχεδιασμός του είναι τόσο δουλεμένος.

Πριν κλείσω, οφείλω να αναφερθώ στον εύχρηστο σχεδιασμό του online του αλλά και στην σπουδαία δουλειά που έχει γίνει στην παρουσίασή του. Ξεκινώντας από το δεύτερο, συνήθως δε δίνουμε την πρέπουσα αξία σε τέτοιου είδους τίτλους διότι δε στηρίζονται στον εντυπωσιασμό, παρόλα αυτά το Super Mario Maker έχει το δικαίωμα να υπερηφανεύεται, τόσο για τα τεχνικά του επιτεύγματά, όσο και για το γεμάτο οπτικοακουστικές λεπτομέρειες “περιτύλιγμά” του. Η ομαλότητα με την οποία χειρίζεται και εναλλάσσει  στιγμιαία το ύφος του από “παιχνίδι” σε “παιχνίδι” αλλά και από τη φάση της δημιουργίας στη φάση του παιξίματος είναι αψεγάδιαστη και βοηθά τα μέγιστα ώστε η εμπειρία να είναι ευχάριστη και άμεση. Αισθητικά, όλα διακρίνονται από αυτή την ξέφρενη δημιουργικότητα της ιαπωνικής εταιρείας που κινείται πολλές φορές στα όρια του σουρεαλισμού. Ωστόσο εδώ είναι απόλυτα ταιριαστή, μιας και εντείνει το πνεύμα της ελεύθερης έκφρασης και φαντασίας που προσπαθεί να μεταλαμπαδεύσει στους παίκτες. “Εδώ δεν υπάρχουν κανόνες, σκαρφίσου ελεύθερα ό,τι θες” προσπαθεί να μας πει η Nintendo. Έντονα χρώματα, διαστημόπλοια, ποδαράκια σκύλων και γατών, κοιλιακοί βγαλμένοι από το Wii Fit στα loading screens, ηχητικά εφέ που θα ζήλευε ο Benny Hill, όλα συνδυάζονται με έναν εκκεντρικό τρόπο σ’ ένα μίγμα το ίδιο αλλοπρόσαλλο όσο θα μπορούσε να είναι μια παιδική αντίληψη του εργαστηρίου ενός θεότρελου επιστήμονα.

Τέλος, το διαδικτυακό περιβάλλον του είναι φτιαγμένο με τέτοιο τρόπο ώστε οι καλές πίστες να αναδεικνύονται και να βγαίνουν στην επιφάνεια. Ο κάθε χρήστης μπορεί να ανταμείβει με ένα “αστεράκι” τις αγαπημένες του πίστες, δημιουργώντας ένα σύστημα αξιολόγησης. Σωστά κατά την άποψη μου, η Nintendo δεν αφήνει τους παίκτες να ανεβάζουν αλόγιστα πίστες. Ο κάθε ένας έχει το δικαίωμα να ανεβάσει μέχρι δέκα δημιουργίες του και στη συνέχεια ανάλογα με τα αστεράκια που έχει μαζέψει από τους υπόλοιπους χρήστες, αυτό το όριο μπορεί να ανέβει. Από ‘κει και πέρα, υπάρχουν όλες οι κατάλληλες επιλογές για πιο στοχευμένη αναζήτηση και κατάταξη των πιστών που νομίζω πως δεν τίθεται θέματα αδικίας. Υπάρχουν επίσης και οι επιλογές των 100 Mario Challenge και 10 Mario Challenge.

Στη πρώτη έχεις 100 ζωές για να ολοκληρώσεις μια σειρά πιστών που έχουν φτιάξει χρήστες και διαλέγονται τυχαία ενώ στη δεύτερη έχεις 10 ζωές για να ολοκληρώσεις πίστες που έχουν φτιαχτεί από τους δημιουργούς. Στο πρώτο, που είναι και το πιο ενδιαφέρον, το καλό είναι πως μπορείς να προσπεράσεις μια πίστα που πιθανόν να μην σου αρέσει ή σε ταλαιπωρεί περισσότερο από το κανονικό, ενώ, με την ολοκλήρωσή του ανταμείβεσαι με ένα Mystery Costume. Αυτά, όπως ακριβώς με τα amiibo που ανέφερα παραπάνω δίνουν τη δυνατότητα σε ένα μανιτάρι να μεταμορφώσει τον Mario σε έναν άλλο χαρακτήρα όπως έναν goomba κλπ.