Όσοι ταξιδέψουν στον Άρη, διατρέχουν ένα πολύ σοβαρό και υπαρκτό κίνδυνο

Μέσα στην επόμενη δεκαετία τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Κίνα, σκοπεύουν να στείλουν αστροναύτες στον Άρη. Πέρα όμως από τα προβλήματα παραμονής τους εκεί, όπως τροφή, νερό, οξυγόνο, απόβλητα, αυξημένη ακτινοβολία και άλλα, ένα σημαντικό πρόβλημα είναι και η υγεία των αστροναυτών πριν να φτάσουν εκεί. Κατά το πολύμηνο ταξίδι τους θα είναι εκτεθειμένοι σε κοσμική ακτινοβολία και σε έλλειψη βαρύτητας και θα χρειαστεί μία περίοδος προσαρμογής στη βαρύτητα του Άρη.

Ειδικοί στον τομέα της διαστημικής ιατρικής θέλησαν να δουν το μέγεθος αυτών των προβλημάτων και ανέπτυξαν ένα μαθηματικό μοντέλο για να προβλέψουν αν οι αστροναύτες θα μπορούν να ταξιδέψουν με ασφάλεια μέχρι τον Άρη και αν θα είναι ικανοί να εκτελέσουν τα καθήκοντά τους όταν φτάσουν στον Κόκκινο Πλανήτη.

Ο μεγαλύτερος εχθρός είναι η έλλειψη βαρύτητας η οποία σε συνδυασμό με την κοσμική ακτινοβολία θα προκαλέσει σημαντικές αλλαγές στα σώματα των αστροναυτών. Από την εμπειρία μας στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό ξέρουμε πως η μικροβαρύτητα προκαλεί απώλεια μυικής και οστεϊκής μάζας, επηρεάζει τη λειτουργία των οργάνων, την όραση και την ικανότητα της καρδιάς να αντλεί αίμα.

Ξέρουμε πως το ταξίδι στον Άρη διαρκεί έξι με επτά μήνες και αυτό θα άλλαζε τη δομή των αιμοφόρων αγγείων ή την ισχύ της καρδιάς, λόγω της έλλειψης βαρύτητας. Με την άνοδο των εμπορικών διαστημικών πτήσεων όπως της SpaceX και της Blue Origin, υπάρχει χώρος για πλούσιους αλλά όχι απαραίτητα για μη υγιείς ανθρώπους στο διάστημα, οπότε θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε τα μαθηματικά μοντέλα για να προβλέψουμε αν κάποιος είναι κατάλληλος για να ταξιδέψει στον Άρη.

Στη Γη, η βαρύτητα τραβάει τα υγρά στο κάτω μέρος του σώματος, για αυτό και πρήζονται τα πόδια μας στο τέλος της μέρας. Αλλά όταν πας στο διάστημα, αυτή η έλξη εξαφανίζεται και τα υγρά μετακινούνται στο πάνω μέρος του σώματος, ξεγελώντας το σώμα το οποίο νομίζει πως έχει υπερβολικά υγρά. Ως αποτέλεσμα, πας συχνά στην τουαλέτα, δε διψάς και δεν πίνεις τόσο πολύ, άρα αφυδατώνεσαι στο διάστημα.

Για αυτό το λόγο βλέπουμε αστροναύτες του ISS να λιποθυμούν μόλις επιστρέφουν στη Γη ή να χρειάζονται μεταφορά με αναπηρικά αμαξίδια. Όσο περισσότερο μένουν στο διάστημα, τόσο αυξάνεται η δυσκολία αναπροσαρμογής στη βαρύτητα της Γης. Ο αστροναύτης Mark Kelly ο οποίος έμεινε πάνω από ένα έτος σε τροχιά, όταν επέστρεψε ένιωθε τρομερούς πόνους και πρήξιμο.

Έπειτα υπάρχει και το θέμα των επικοινωνιών, αφού χρειάζονται έως και 20 λεπτά για μία αμφίδρομη επικοινωνία μεταξύ Άρη και Γης.

Αν ένας αστροναύτης λιποθυμήσει όταν βγει από το διαστημικό σκάφος ή αν υπάρχει κάποιο επείγον ιατρικό περιστατικό, δε θα υπάρχει κανείς στον Άρη να τον βοηθήσει. Για αυτό πρέπει να είμαστε απόλυτα σίγουροι πως ο αστροναύτης είναι σε φόρμα και μπορεί να προσαρμοστεί στο βαρυτικό πεδίο του Άρη. Πρέπει να μπορούν να λειτουργήσουν αποδοτικά και αποτελεσματικά με μηδαμινή υποστήριξη κατά τη διάρκεια αυτών των κρίσιμων πρώτων λεπτών.

Όπως κάθε έρευνα βέβαια, χρειάζεται έναν ικανό αριθμό υποκειμένων. Τα τωρινά δεδομένα αντλούνται από μεσήλικες, καλά εκπαιδευμένους αστροναύτες. Οι επιστήμονες θέλουν περισσότερα δεδομένα από τους συμμετέχοντες στις εμπορικές διαστημικές πτήσεις. Στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα μαθηματικό μοντέλο το οποίο θα προσομοιώνει με ακρίβεια τις επιπτώσεις του διαστημικού ταξιδιού σε ανθρώπους με όχι τόσο καλή υγεία όσο των αστροναυτών, ακόμα και με υποκείμενα καρδιακά νοσήματα. Έτσι, θα πάρουμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για το τι θα συμβεί στο μέσο άνθρωπο αν ταξιδέψει στο διάστημα. Ίσως να μπορέσουμε να προβλέψουμε και τις επιπτώσεις σε παιδιά ή στην ανάπτυξη ενός εμβρύου.

Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο NPJ Microgravity.