Τελικά κοιμούνται ή όχι οι καρχαρίες;

Οι πρώτες αποδείξεις βάζουν τέλος στις εικασίες
12 Μαρτίου 2022 12:28
Τελικά κοιμούνται ή όχι οι καρχαρίες;

Εδώ και χρόνια υπάρχει η πεποίθηση πως οι καρχαρίες δεν κοιμούνται ποτέ και το γεγονός πως πρέπει να κινούνται διαρκώς για να συνεχίσουν να αναπνέουν έχει συμβάλει σε αυτήν την πεποίθηση. Υπάρχουν όμως και αυτοί που θεωρούν πως κάτι τέτοιο είναι απίθανο και πλέον έχουμε τις πρώτες φυσιολογικές αποδείξεις πως οι καρχαρίες κοιμούνται όπως όλα τα ζωντανά.

Τα θηλαστικά και τα πτηνά έχουν δύο φάσεις ύπνου που παίζουν σημαντικό ρόλο στη φυσιολογία τους, αλλά δεν ξέρουμε αρκετά για αυτή τη διεργασία σε ψυχρόαιμα σπονδυλωτά. Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει πως χρειαζόταν μεγαλύτερη ηλεκτρική διέγερση για να αντιδράσει ένας καρχαρίας όταν ξεκουραζόταν, αλλά δεν είχε επιβεβαιωθεί πως βρισκόταν σε κατάσταση ύπνου. Μία ομάδα επιστημόνων από το University of Western Australia λοιπόν, ερεύνησε σημάδια ύπνου στο νυκτόβιο είδος καρχαρία Cephaloscyllium isabellum.

Μελετώντας για ένα 24ωρο τα επίπεδα οξυγόνου των καρχαριών, επιβεβαιώθηκε πως όταν το οξυγόνο μειώνεται για περισσότερο από 5 λεπτά κατά τη διάρκεια ξεκούρασης τους καρχαρία, μιλάμε πραγματικά για ύπνο.

Οι καρχαρίες που κοιμούνται δεν έχουν μόνο μειωμένες αντιδράσεις σε διέγερση, αλλά έχουν και χαμηλότερο ρυθμό μεταβολισμού.

Το αν κλείνουν τα μάτια τους όταν κοιμούνται φαίνεται να μην έχει σχέση με τον ύπνο αλλά με εξωτερικούς παράγοντες, καθώς οι επιστήμονες παρατήρησαν πως το 38% είχε τα μάτια του ανοιχτά όσο κοιμόταν. Η ομάδα βρήκε πως ένας πιο ακριβής τρόπος για να καταλάβει αν κοιμάται ένας καρχαρίας ήταν η στάση σώματος, η οποία στο συγκεκριμένο είδος ήταν εντελώς ευθεία.

Το συγκεκριμένο είδος μπορεί να παραμείνει εντελώς ακίνητο χάρη σε μυς του προσώπου οι οποίοι συνεχίζουν να περνούν οξυγονωμένο νερό μέσα από τα βράγχια, ωστόσο άλλα είδη όπως ο περίφημος λευκός καρχαρίας δε διαθέτει αυτούς τους μυς και πρέπει να κολυμπά διαρκώς προς τα εμπρός για να περνά το νερό από τα βράγχια του. Πώς λειτουργεί λοιπόν ο ύπνος σε αυτά τα είδη;

Αυτό παραμένει άγνωστο, αλλά παλαιότερες έρευνες έχουν δείξει πως είναι πιθανό οι μηχανισμοί που ελέγχουν την κίνηση να προέρχονται από τη σπονδυλική στήλη και όχι από τον εγκέφαλο, επομένως θα μπορούσε ο καρχαρίας να συνεχίσει να κολυμπά ενώ κοιμάται.

Η μελλοντική έρευνα πρέπει να επικεντρωθεί σε άλλους φυσιολογικούς δείκτες του ύπνου, όπως αλλαγές στην εγκεφαλική δραστηριότητα, για μία πιο πλήρη εικόνα του ύπνου σε αυτά τα σπονδυλωτά.

Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο Biology Letters.

Tags: